ΑΘΗΝΑ

1. Η ΚΤΙΣΗ ΚΑΙ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

Η πόλη των Αθηναίων κτίστηκε, σύμφωνα με τον Απολλόδωρο, από το βασιλιά της Αττικής Κέκροπα ( που κατά το Πάριο Χρονικό βασίλευε το έτος 1318 πριν από το Διόγνητο = 1582 π.Χ.) και για το όνομα της προσκάλεσε σε διαγωνισμό τους θεούς του Ολύμπου. Πρώτος ήρθε στην Αττική και διαγωνίστηκε ο θεός της θάλασσας, ο Ποσειδώνας, ο οποίος πρότεινε στον Κέκροπα να ονομαστεί η πόλη με το όνομα του, δηλαδή να ονομαστεί «Ποσειδώνια» και ως ανταμοιβή θα τη έκανε κυρίαρχη των θαλασσών. Μάλιστα, για να αποδείξει του λόγου του το αληθές, χτύπησε με την τρίαινά του τον τεράστιο βράχο που βρίσκεται εκεί (και όπου μετά έγινε η Ακρόπολη της Αθήνας) και αυτός αμέσως άρχισε να τρέχει θάλασσα. Μετά ήρθε η Αθηνά, η θεά της σοφίας, η οποία πρότεινε στον Κέκρωπα να ονομαστεί η πόλη με το όνομα της, δηλαδή να ονομαστεί «Αθηνά» και κείνη ως ανταμοιβή θα της πρόσφερε ευημερία. Μάλιστα για να αποδείξει του λόγου της το αληθές χτύπησε με το δόρυ της το βράχο και εκείνος αμέσως ξεφύτρωσε μια ελιά. Ακολούθως οι 12 θεοί του Ολύμπου, ως κριτές των Αγώνων, έδωσαν τη νίκη στη θεά Αθηνά, η χάρη και η σοφία της οποίας βοήθησε να δημιουργηθεί ο περίφημο κράτος και ο ανεπανάληπτος Αθηναϊκό πολιτισμός, πρβ:

«Κέκροψ αυτόχθων, συμφυές έχων σώμα ανδρός και δράκοντος, της Αττικής εβασιλευσε πρώτος, και την γην πρότερον λεγομενην Ακτην αφ᾽ εαυτου Κεκροπιαν ωνόμασεν. επί τούτου, φασιν, έδοξε τοις θεοις πόλεις καταλαβεσθαι, εν αίς έμελλον έχειν τιμας ίδιας έκαστος. ήκεν ουν πρωτος Ποσειδων επι την Αττικήν, και πλήξας τη τριαινῃ κατα μεσην την ακρόπολιν απεφηνε θάλασσαν, ην νυν Ερεχθηιδα καλουσι. μετα δε τουτον ήκεν Αθηνα, και ποιησαμενη της καταλήψεως Κεκροπα μάρτυρα εφύτευσεν ελαιαν, η νυν εν τω Πανδροσειῳ δεικνυται. γενομενης δε έριδος αμφοιν περι της χώρας, διαλύσας Ζευς κριτας έδωκεν, οὐχ ὡς είπον τινες, Κεκροπα και Κραναόν, οὐδε Ερυσιχθονα, θεους δε τους δώδεκα. και τούτων δικαζόντων η χώρα της Αθήνας εκριθη, Κέκροπος μαρτυρήσαντος ότι πρώτη την ελαιαν εφύτευσεν. Αθηνα μεν ουν αφ᾽ εαυτης την πόλιν εκάλεσεν Αθήνας, Ποσειδων δε θυμω οργισθεις τὸ Θριάσιον πεδιον επεκλυσε και την Αττικην ύφαλον εποιησε. (Απολλόδωρος, Γ 3,14)

Ο Ηρόδοτος, σχετικά με την ονομασία των Αθηναίων, αναφέρει τα εξής: «Οι δε Αθηναίοι, όταν οι Πελασγοί κατείχαν τη σήμερον καλούμενη Ελλάδα, ήσαν Πελασγοί και λέγονταν Κραναοί, επί δε της εποχής του βασιλέως Κέκροπα μετονομάστηκαν Κεκροπίδες, όταν δε παρέλαβε την αρχή ο Ερεχθέας μετονομάστηκαν Αθηναίοι και όταν ο Ίωνας, ο γιος του Ξούθου, έγινε στρατάρχης των Αθηναίων μετονομάσθηκαν Ίωνες από αυτόν» (Ηρόδοτος Η 44).

2. Η ονομασία της Αττικής

Σύμφωνα με τον Απολλόδωρο και το Πάριο χρονικό ο Κέκροπας μετονόμασε τη χώρα από Ακτική - Αττική (ονομασία που είχε πάρει από το βασιλιά Ακταίο) σε Κεκροπία. Μετά βασίλεψε ο Κραναός, που νυμφεύτηκε τη Μύνητα από τη Λακεδαιμόνα και γέννησε την Κρανάη, την Κραιναίχμη και την Ατθίδα, από την οποία ο Κραναός μετονόμασε τη χώρα σε Ατθίδα. Στη συνέχεια τον Κραναόν εξόρισε ο Αμφικτύων του Δευκαλίωνος, που κατ΄άλλους ήταν αυτόχθων και κατ’ άλλους όχι, και αυτόν ο Εριχθόνιος. Ο Εριχθόνιος ήταν γιος του Ηφαίστου και της Ατθίδας ή του Ηφαίστου και της Θεάς Αθηνάς και από αυτόν η Αττική ονομάστηκε και Ερεχθηίς.

Σημειώνεται επίσης ότι:

1) Σύμφωνα με την ετυμολογία το όνομα «Ακτική – Αττική» σημαίνει η παράλια γη (εξ ου και στη μυθική ονομασία της Αθήνας περιπλέκεται ο Ποσειδώνας) και ως λέξη παράγεται από το ουσιαστικό «η ακτίς – ακτή» = «ακίς + τίθημι»: άκρα (η), ακρωτήριο (το), ακτάζω, άκτιος, παράκτιος (ο,η) κ.α. Από αυτά και τα: ακτή > Ακτική – Αττική, Ατθίς κ.α. Αθήναι = λατινικά «Attenae - Athenae” = αγγλικά Athens.

2) Το όνομα «Αθήνα» (= η πόλη) έχει προέλθει ετυμολογικά από ουσιαστικοποίηση (και με μεταφορά του τόνου) του επιθέτου «Αθηνάα – Αθηνά» (= η θεά) κάτι ως τα: θερμή - Θέρμη, αξία – άξια, αξίαι - άξιαι κλπ

3) Σύμφωνα με το Δημοσθένη: «Ο Κέκροπας ήταν μισός δράκοντας και μισός άνθρωπος, αναμφίβολα, η φρονιμάδα του ήταν ανθρώπινη(προσομοιάζονταν με την ανθρώπινη μορφή του) και η δύναμή του δρακόντεια (τω συνέσιν αυτού προσωμομοίουν ανθρώπω και αλκήν δε δράκοντι»)».(Δημοσθένης, Επιτάφιος 31)

Posted in: