Η υπόθεση του σχεδίου Ανάν δεν πρόκειται να «πεθάνει» ποτέ. Το συμπέρασμα δεν είναι δικό μου, αλλά του μακαρίτη Τόμας Γουέστον, του ειδικού συντονιστή του Στέϊτ Ντιπάρτμεντ για το Κυπριακό, ο οποίος έντονα ενοχλημένος από την απόρριψη του κειμένου του Κόφι Ανάν εκ μέρους των Ελληνοκυπρίων εκστόμισε μία φράση που τον ακολουθούσε μέχρι τον θάνατό του. Είπε στη διάρκεια τηλεφωνικών επικοινωνιών που είχε με δημοσιογράφους, τους οποίους ενημέρωσε εκείνο το μοιραίο βράδυ της 24ης Απριλίου 2004, ότι πρέπει να τιμωρηθούν. Εννοούσε βέβαια τους Έλληνες της Κύπρου…
Λίγες μέρες μετά την απόρριψη του σχεδίου Ανάν, ένας άλλος αξιωματούχος της κυβέρνησης Μπους, ανακοίνωσε στον τότε πρέσβη της Κύπρου στην Ουάσιγκτον και σε ένα δημοσιογράφο ότι «στα κεφάλια των Ελληνοκυπρίων θα πέφτουν κεραμίδια»! Όταν μεταδόθηκε η είδηση από το MEGA έγινε πολιτικός σεισμός στο νησί. Ο αξιωματούχος εκείνος εργάζεται σήμερα στην Γραμματεία των Ηνωμένων Εθνών και έχει ευθύνη την… επίλυση του Κυπριακού.
Από τότε μέχρι το τέλος της διακυβέρνησης Μπους -ήταν η χειρότερη κυβέρνηση στην ιστορία των ΗΠΑ- ακούσαμε άπειρες απειλές και γίναμε μάρτυρες εκβιασμών.
Σήμερα μπορούμε να αποκαλύψουμε ότι ένας έξαλλος Ντικ Τσέινι είχε διατάξει την αναγνώριση των Σκοπίων με την ονομασία «Δημοκρατία της Μακεδονίας», επειδή ο τότε πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής δεν βοήθησε όσο έπρεπε -προφανώς δεν στήριξε όσο ο σημερινός πρωθυπουργός- για την επιβολή του σχεδίου Ανάν στους Ελληνοκύπριους.Ήταν η πρώτη πράξη εκδίκησης του διδύμου Μπους-Τσέινι, επειδή οι Ελληνοκύπριοι δεν περπάτησαν στον δρόμο της αυτοκτονίας, που τους είχαν στρώσει με ροδοπέταλα η Ουάσιγκτον, το Λονδίνο και οι Βρυξέλλες σε στενή συνεργασία με την Άγκυρα και (δυστυχώς) την Αθήνα.
Για τους περισσότερους το σχέδιο ήταν ένα αντιδημοκρατικό και φιλοτουρκικό κείμενο, που παρέδιδε την Κύπρο για πάντα στη σφαίρα επιρροής της Τουρκίας. Το πιστεύω και εγώ. Έζησα από κοντά τις διαδικασίες, μερικές φορές ίσως άθελά μου να ήμουν μέρος αυτών των διαδικασιών, διότι επέμενα να συνεχιστούν οι προσπάθειες επίλυσης επειδή πίστευα πως η επανένωση ήταν στόχος που μπορούσε να επιτευχθεί.
Άλλοι, που αποτελούσαν την μειοψηφία, είχαν εντελώς διαφορετική άποψη. Υποστήριξαν το σχέδιο -κάποιοι με πρωτόγνωρο πάθος. Αυτό το πάθος που έδειξαν λίγοι οπαδοί του «ναι» με υποψίασε και με προβλημάτισε. Διότι, κατά την γνώμη μου, ήταν τόσο προφανές πως το κείμενο του κ. Ανάν εξυπηρετούσε την Τουρκία, που δεν χρειαζόταν η παραμικρή προσπάθεια ή συζήτηση για να πειστούν οι υποστηρικτές του ότι η Κύπρος θα τελείωνε στις 12 τα μεσάνυχτα της 24ης Απριλίου.
Θα συμφωνήσω με έναν Αμερικανό αξιωματούχο, που δεν ζει πια, ο οποίος σε μία στιγμή ειλικρίνειας διέγνωσε πως αρκετοί που ψήφισαν υπέρ του «ναι» το έπραξαν επειδή αντιπαθούσαν τον τότε Πρόεδρο Τάσσο Παπαδόπουλο. Εάν η «διάγνωσή» του είναι ορθή, τότε το ποσοστό υπέρ του «όχι» πρέπει να ξεπερνά το 80%. Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο ότι όλες οι κρυφές δημοσκοπήσεις που διεξάγονται στην Κύπρο δείχνουν πως μόνο το 20% θα ψήφιζε το σχέδιο Ανάν ή κάτι παρόμοιο.
Την Τετάρτη 26 Ιανουαρίου ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Μπαν κι Μουν, ένας άβουλος και αναποφάσιστος άνθρωπος και διπλωμάτης, κάλεσε στη Γενεύη τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Δημήτρη Χριστόφια και τον κατοχικό ηγέτη Ντερβίς Έρογλου. Τα αποτελέσματα είναι γνωστά.
Άλλωστε, ποιος περίμενε κάτι το διαφορετικό πέραν της αποτυχίας; Ο κ. Έρογλου και οι πάτρωνες του στην Άγκυρα είχαν τορπιλίσει τη διαδικασία πριν φτάσουν στην Γενεύη με την εισαγωγή θεμάτων που δεν μπορεί να αποδεχθεί κανένας ηγέτης που έχει στοιχειώδη σεβασμό για τον εαυτό του, διότι εξευτελίζουν κάθε έννοια των δικαιωμάτων του ανθρώπου.
Κάποιοι κύκλοι στην Ελλάδα έχουν παρεξηγήσει τους Ελληνοκύπριους και μερικές φορές ήμουνα και εγώ μάρτυρας υποτιμητικών σχολίων που με πίκραναν, αλλά δεν με απογοήτευσαν. Ήθελα απλά να τους πω ότι στην Κύπρο βρίσκεται η άμυνα του ελληνικού χώρου. Πιο απλά θα υπέβαλλα σ’ αυτούς που με μειωτικούς χαρακτηρισμούς επιρρίπτουν όλες τις αμαρτίες του κόσμου σε εμάς, το εξής ερώτημα: Τι θα συνέβαινε στην Ελλάδα εάν οι Τούρκοι δεν αιμορραγούσαν στο μέτωπο της Κύπρου;
Με ανοικτή την πληγή του Κυπριακού έχουν κάνει σουρωτήρι τους ουρανούς του Αιγαίου, έχουν «καταλάβει» οικονομικά την Θράκη και έχουν στείλει χιλιάδες λαθρομετανάστες στη χώρα. Εάν κλείσει το Κυπριακό με τρόπο που εξυπηρετεί την Τουρκία, τι θα συμβεί στην Ελλάδα;
Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να επιλυθεί το πρόβλημα. Αντίθετα. Το πρόβλημα πρέπει να λυθεί με βάση το Διεθνές Δίκαιο, τον Καταστατικό Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και τις αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μόνο τότε η Κύπρος θα ανήκει στον λαό της και όχι στην Τουρκία. Μόνο τότε θα συνετιστεί η Άγκυρα και θα σταματήσει να απειλεί τους γείτονές της. Πότε πρέπει να αντιληφθούμε πως είναι η επιβράβευση της εισβολής και της κατοχής που κάνει προκλητική και αχόρταγη την τουρκική πολιτική και στρατιωτική ηγεσία;
Όσοι παρακολουθούμε από κοντά τον τρόπο σκέψης και δράσης των αξιωματούχων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, γνωρίζουμε πως εκείνο το ιστορικό βράδυ της 24ης Απριλίου 2004, υπήρχαν και γραφειοκράτες που στάθηκαν με σεβασμό μπροστά στους Έλληνες της Κύπρου. Ουδείς μπορεί να διαψεύσει την πληροφορία ότι ο επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ εκείνη την εποχή μίλησε με θαυμασμό για τις 500 χιλιάδες ψυχές στην Κύπρο που είχαν τη δύναμη και το κουράγιο να πουν «όχι» στην υπερδύναμη. Σίγουρα θύμωσε και εκνευρίστηκε και φώναξε και μίλησε απαξιωτικά για τον πρόεδρο της Κύπρου και τον λαό της. Όμως, όταν πέρασε το πρώτο σοκ και ο πρώτος θυμός, άρχισε να αναζητεί που έγινε το λάθος…
Δυστυχώς οι άνθρωποι της Αμερικής στην Κύπρο -ακόμα και ο Τόμας Γουέστον που ήταν πολύ διαφορετικός από τα γεράκια της Πρεσβείας- δεν σκέφθηκαν ούτε μία στιγμή ότι για να έβγαιναν θριαμβευτές από τα δημοψηφίσματα έπρεπε να προσφέρουν και ένα κόκαλο στους Ελληνοκύπριους, που ήταν τα θύματα…
Υστερόγραφο Ι: Στο πλαίσιο μίας μακροχρόνιας έρευνας για το σχέδιο Ανάν και τα χρήματα που ξόδεψαν οι Αμερικανοί στην Κύπρο, ρώτησα μέλη των ομάδων που είχαν αναμειχθεί στην «κατασκευή» του σχεδίου Ανάν εάν οι ίδιοι θα αποδέχονταν για τις πατρίδες τους το συγκεκριμένο κείμενο. Η απάντηση όλων ήταν αρνητική… Μάλιστα, ένας εκ των πιο στενών συνεργατών του Αλβάρο ντε Σότο μου είπε: «Αστειεύεσαι; Όχι. Ποτέ».
Υστερόγραφο ΙΙ: Μετά το «όχι» των ελληνοκυπρίων, ο τότε υπουργός Εξωτερικών Κόλιν Πάουελ έδωσε εντολή να συνταξιοδοτηθούν ή να μετατεθούν από τα πόστα που υπηρετούσαν όσοι είχαν και την παραμικρή απασχόληση με το Κυπριακό… Σίγουρα όχι επειδή απέτυχαν να επιβάλουν το σχέδιο…
Μιχάλης Ιγνατίου
