«Η αλήθεια είναι πως δεν σταματήσαμε να σας στέλνουμε τους παράνομους μετανάστες που συλλαμβάνουμε στην Ολλανδία, οι οποίοι ήρθαν εδώ από την Ελλάδα. Για την πολυπληθή αυτή ομάδα προσφύγων, όμως, υπήρξε ειδική συμφωνία με τον κ. Παυλόπουλο. Αυτή έγινε κατά την διάρκεια της επίσκεψης της Υφυπουργού Δικαιοσύνης της Ολλανδίας Νεμπαχάτ Αλπμαϊράκ στην χώρα σας, στα τέλη Μαΐου» δηλώνει στην «Κ.Ε.» ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Δικαιοσύνης της Ολλανδίας Σάντερ Βαν ΄Ειλ. Η συμφωνία αφορά την μεταφορά, που ήδη πραγματοποιείται με ολλανδικά τσάρτερς και αφορά 1.100 λαθρομετανάστες, οι οποίοι εισήλθαν στην Ευρώπη μέσο της Ελλάδος.Η εφαρμογή της «Συνθήκης του Δουβλίνου ΙΙ» της ΕΕ, προβλέπει την επιστροφή των παρανόμων μεταναστών, στην χώρα εισόδου τους, που δυστυχώς σε συντριπτικό ποσοστό είναι η Ελλάδα… Επίσης, ουδεμία εκτενής αναφορά ενημέρωσης του Ελληνικού Λαού, έχει γίνει σε ότι αφορά την σοβαρή αυτή «Συνθήκη του Δουβλίνου ΙΙ» και αφορά την λαθρομετανάστευση. ΄Ολοι μας γίναμε μάρτυρες πλήθους διαξιφισμών μεταξύ των πολιτικών μας ταγών σχετικά με το επίμαχο θέμα. Ακούσαμε πλήθος προτάσεις και ιδέες, επίλυσης και αντιμετώπισης του σοβαρού αυτού «Εθνικού μας Προβλήματος». Προτάσεις που κατέδειξαν την πλήρη και παντελή άγνοια πολλών πολιτικών μας, σχετικά με το νομικό και θεσμικό Κοινοτικό πλαίσιο της ΕΕ που αφορά την λαθρομετανάστευση. ΄Ολοι μας ακούσαμε απόψεις του τύπου «να τους εκδώσουμε έγγραφα και να πάνε στην Ευρώπη», «να τους στείλουμε και στις άλλες χώρες», «να υπάρξει ποσόστωση μεταξύ των χωρών της ΕΕ» και άλλα τραγελαφικά, την ίδια ώρα που Ολλανδικά αεροσκάφη αποβίβαζαν, 40 λαθρομετανάστες ημερησίως στην Χώρα μας, γεγονός που το οποίο παντελώς αγνοούσαν άπαντες, πλην του αρμοδίου Υπουργού Εσωτερικών… Ουδεμία αναφορά έγινε στην «Συνθήκη του Δουβλίνου ΙΙ» η οποία αποτελεί και την βάση – δεδομένο, για οποιαδήποτε περαιτέρω, ενασχόληση με το θέμα και την σύνταξη και τεκμηρίωση αξιόπιστων προτάσεων για το θέμα.
Τα παραπάνω γεγονότα η περιρρέουσα ατμόσφαιρα, άγνοιας, αγνωσίας και έλλειψης διάθεσης και πρόθεσης ουσιαστικής ενασχόλησης με το τόσο σοβαρό αυτό θέμα, καταδεικνύουν με τον πλέον κραυγαλέο τρόπο, πως το πολιτικό σύστημα της Χώρας και τα μέλη που το απαρτίζουν, σχεδόν στο σύνολό τους, είναι ανίκανα να διαχειριστούν το μεγάλο αυτό «Εθνικό Θέμα» ή μας κοροϊδεύουν ασύστολα και μας εμπαίζουν… (η συνέχεια κάτωθι)
ΛΑΘΡΟΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΚΑΙ ΕΕ
Πρόσφατα εξετάστηκε στην Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ το θέμα της λαθρομετανάστευσης, και οι Ευρωπαίοι ηγέτες, κατέληξαν στα κάτωθι συμπεράσματα.
Tα πρόσφατα γεγονότα καταδεικνύουν ότι επείγει να καταβληθούν προσπάθειες για την αποτελεσματική πρόληψη και την καταπολέμηση της λαθρομετανάστευσης στα νότια θαλάσσια σύνορα της ΕΕ, έτσι ώστε να αποτραπούν οι μελλοντικές ανθρώπινες τραγωδίες, επισημαίνεται στο κείμενο των τελικών συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ.
Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της Συνόδου, απαιτείται ενισχυμένη ευρωπαϊκή αντίδραση με οδηγό την αποφασιστικότητα, την αλληλεγγύη και την κατανομή ευθυνών, σύμφωνα με τις επιταγές του Ευρωπαϊκού Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο και της Παγκόσμιας Προσέγγισης της Μετανάστευσης.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τονίζει ακόμη ότι θα πρέπει να επιταχυνθεί η υλοποίησή τους ιδίως όσον αφορά τη συνεργασία με τις χώρες καταγωγής και διέλευσης και σημειώνει πως θα πρέπει να συνεχιστούν όλες οι δραστηριότητες στην περιοχή της Δυτικής Μεσογείου και στα ανατολικά και νοτιοανατολικά σύνορα. Επίσης το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο απευθύνει έκκληση για συντονισμό των εθελοντικών μέτρων εσωτερικής ανακατανομής των δικαιούχων της διεθνούς προστασίας που βρίσκονται στα κράτη – μέλη τα οποία υφίστανται συγκεκριμένες και δυσανάλογες πιέσεις. Σημειώνει παράλληλα την πρόθεση της Επιτροπής να αναλάβει πρωτοβουλίες στον τομέα αυτό έναντι της Μάλτας και ζητά επειγόντως από το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να επιτύχουν συμφωνία για την ταχεία θέσπιση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας υποστήριξης για το άσυλο. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τονίζει επίσης ότι απαιτούνται ενισχυμένοι συνοριακοί έλεγχοι, τους οποίους θα συντονίζει η FRONTEX , σαφείς κανόνες για τη συγκρότηση κοινών περιπόλων και την αποβίβαση των διασωθέντων, καιαυξημένη χρήση κοινών πτήσεων επιστροφής. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζητά να αναληφθούν ουσιαστικές δράσεις για την αποτελεσματική καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και των δικτύων εμπορίας ανθρώπων.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τονίζει ότι απαιτείται μεγαλύτερη ενίσχυση της έμπρακτης συνεργασίας με τις βασικές χώρες καταγωγής και διέλευσης και καλεί την Επιτροπή να μελετήσει μέτρα για συγκεκριμένη συνεργασία με τις τρίτες χώρες σύμφωνα με παλαιότερες εντολές που είχε εγκρίνει το Συμβούλιο. Η αποτελεσματικότητα των συμφωνιών επανεισδοχής της ΕΕ πρέπει να αυξηθεί, ως μέρος της συνολικής εξωτερικής πολιτικής της, αναφέρει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το οποίο επισημαίνει ότι η περάτωση των διαπραγματεύσεων για τις συμφωνίες επανεισδοχής της ΕΕ με τις βασικές χώρες καταγωγής και διέλευσης, όπως η Τουρκία και η Λιβύη, αποτελεί προτεραιότητα. Μέχρι τότε θα πρέπει να εξακολουθούν να εφαρμόζονται δεόντως οι υφιστάμενες διμερείς συμφωνίες, αναφέρει το κείμενο των τελικών συμπερασμάτων.
Δηλαδή η «Συνθήκη του Δουβλίνου ΙΙ» η οποία προβλέπει την παραμονή των λαθρομεταναστών στην Χώρα εισόδου τους και την μεταφοράόσων εισήλθαν από αυτήν σε άλλες χώρες στην Ελλάδα…
ΠΙΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΊΑ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ
Την εφαρμογή των απαραίτητων μέτρων για τις συνθήκες υποδοχής μεταναστών στη χώρα μας ζητεί εκ νέου η Κομισιόν, προτρέποντάς την να ενσωματώσει στο εθνικό της δίκαιο ορισμένες διατάξεις του κανονισμού «Δουβλίνο ΙΙ», σχετικά με τους αιτούντες άσυλο σε χώρες μέλη της ΕΕ.
Ο εκπρόσωπος της Επιτροπής Φρίζο Ρόσκαμ Άμπινγκ κληθείς να σχολιάσει καταγγελίες ορισμένων Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων για καθυστέρηση χορήγησης ασύλου σε πολίτες τρίτων χωρών στην Ελλάδα, καθώς και για τις συνθήκες υποδοχής των προσφύγων στη χώρα μας, υπενθύμισε ότι για το θέμα αυτό εκκρεμεί διαδικασία επί παραβάσει σε βάρος της Ελλάδας στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, η οποία σχετίζεται με τον κανονισμό Δουβλίνο ΙΙ. Ο εκπρόσωπος της Επιτροπής αναγνώρισε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, καθώς επίσης η Κύπρος, η Μάλτα, η Ιταλία κι η Ισπανία στο θέμα της παράνομης μετανάστευσης, ως χώρες των εξωτερικών συνόρων της Ε.Ε. Τόνισε ωστόσο ότι η ΕΕ στηρίζει την Ελλάδα στο θέμα υποδοχής και εξέτασης των αιτούντων άσυλο και σημείωσε ότι για το σκοπό αυτό το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσφύγων έχει χορηγήσει την τελευταία επταετία στην Ελλάδα, οικονομική βοήθεια ύψους 5,5 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ μέσα στο 2008 χορηγήθηκε βοήθεια ύψους 1,5 εκατομμυρίων.
Τέλος, ο Φ. Ρόσκαμ Άμπινγκ ανέφερε ότι πολλοί παράνομοι μετανάστες εισέρχονται στην Ελλάδα από την Τουρκία, τονίζοντας ότι «είναι ένα σοβαρό πρόβλημα το οποίο θα πρέπει να λυθεί».
Ο εκπρόσωπος Τύπου δήλωσε ότι η Επιτροπή έχει συνεχείς συνομιλίες για το θέμα αυτό με τις τουρκικές αρχές, χωρίς κανένα, προς το παρόν, αποτέλεσμα.(Δηλώσεις του εκπροσώπου της Επιτροπής της ΕΕ στις 28.4.08).
Αντελήφθηκε κανείς πως τα αρμόδια όργανα της ΕΕ, μας δικάζουν γιατί δεν κρατάμε τους λαθρομετανάστες στην Χώρα μας, και μάλιστα μας υποχρεώνουν να τους δώσουμε και άσυλο, έναντι πινακίων φακής;
Γνωρίζει ο Ελληνικός Λαός, που με βάση το Σύνταγμα της Ελλάδος είναι «κυρίαρχος» πως θα κληθεί να πληρώσει πρόστιμα και θα υποχρεωθεί να ζήσει αυτός και οι επερχόμενες γενεές, πιθανότατα με εκατομμύρια μετανάστες από Ασιατικές Χώρες; Ρωτήθηκε ο « Ελληνικός Κυρίαρχος Λαός» για το λίαν αυτό σοβαρό ενδεχόμενο;
Η ΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΛΑΘΡΟΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ
Η ουσία του προβλήματος της παράνομης μετανάστευσης στην Ελλάδα είναι η «Συνθήκη του Δουβλίνου II». Ο Κανονισμός Δουβλίνο ΙΙ καθιστά την Ελλάδα μία χώρα που αναγκάζεται να αντιμετωπίσει μοναχική και αδύναμη ένα τεράστιο κύμα παράνομης μετανάστευσης, χωρίς να υπάρχουν μηχανισμοί πραγματικής ευρωπαϊκής κοινοτικής αλληλεγγύης. Διότι υπάρχει ένα διεθνές πρόβλημα. Υπάρχουν χώρες υψηλού κινδύνου, που ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών και η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση χαρακτηρίζουν ως χώρες υψηλού κινδύνου. Υπάρχουν χώρες, όπως η Σομαλία, υπάρχουν περιοχές, όπως η Υεμένη, το Μπαγκλαντές κλπ, στις οποίες ζουν άνθρωποι υπό άθλιες συνθήκες, με καθημερινή απειλή της ζωής τους. Και αυτοί αναζητούν μία καλύτερη τύχη.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι πρέπει να υπάρξει απάντηση ανθρωπιστική, ευαίσθητη απέναντι σε τέτοιες περιπτώσεις και μάλιστα με ικανό βάθος χρόνου και μακροοικονομικό σχεδιασμό βραχείας εφαρμογής σχεδίασης από την ΕΕ, τον ΟΑΣΕ, τα ΗΕ, και τα λοιπά όργανα.
Δεν υπάρχει, επίσης, καμία αμφιβολία ότι οι βόρειες χώρες, οι χώρες που δεν έχουν θαλάσσια σύνορα στη Μεσόγειο, δεν αντιλαμβάνονται το πρόβλημα που υφίσταται η Ελλάδα, πολύ περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη χώρα σε σχέση με τον πληθυσμό της, πολύ περισσότερο από ό,τι η Ισπανία, η Γαλλία, η Ιταλία, πολύ περισσότερο από ό,τι και η Κύπρος και η Μάλτα.
Είναι, επίσης, προφανές ότι οι άνθρωποι αυτοί, στην απόγνωσή τους ως θύματα δουλεμπορικών καταστάσεων, έρχονται στην Ελλάδα, θέλοντας τελικά να βρουν τη μοίρα τους σε μία άλλη ευρωπαϊκή χώρα, σε μία χώρα η οποία θα τους προσφέρει την πιθανότητα μιας καλύτερης οικονομικής εξέλιξης.
Έτσι εμείς βρισκόμαστε μεταξύ «Σφύρας και Άκμονος». Δεν μπορούμε να λύσουμε κανένα απολύτως πρόβλημα. Δεν λύνεται το πρόβλημα αυτό με μέτρα τύπου Frontex, με μέτρα δηλαδή καταστολής, διότι πρέπει να ληφθούν προηγουμένως πολύ σοβαρές πολιτικές αποφάσεις, οι οποίες ξεκινούν από την κατάργηση της βασικής αυτής φιλοσοφίας του Κανονισμού Δουβλίνο II, ώστε η Ελλάδα να μην είναι χώρα αναγκαστικής αποθήκευσης ενός μεγάλου αριθμού μη νομίμων μεταναστών που θέλουν να πάνε αλλού τελικά, και, επίσης, γιατί πρέπει η Ευρωπαϊκή Ένωση πολιτικά να τοποθετηθεί σε σχέση με μη νομίμους μετανάστες, προερχόμενους από χώρες οι οποίες στην πραγματικότητα είναι παντελώς ανοργάνωτες και έτσι δεν υπάρχει καμία δυνατότητα συνεργασίας με τις μη υφιστάμενες, ούτως ή άλλως, πρεσβείες και διπλωματικές αντιπροσωπίες των χωρών αυτών στην Ελλάδα ή εν πάση περιπτώσει σε άλλη κοινοτική χώρα, όπου να υπάρχει πραγματική διπλωματική εκπροσώπηση των χωρών αυτών. Πώς να σε βοηθήσει η Σομαλία ή το Σουδάν; Πως θα συνεννοηθούμε μαζί τους, και θα συνεργαστούμε, όταν δεν υπάρχουν διπλωματικές αντιπροσωπίες στην Ελλάδα και σε πολλές περιπτώσεις, ούτε Ελληνικές στις χώρες αυτές;
Αυτή είναι η ουσία του προβλήματος. Θα πρέπει η Βουλή να ενημερωθεί υπεύθυνα από την Κυβέρνηση για το ποιά είναι τα πραγματικά αριθμητικά δεδομένα. Ο αριθμός των συλλαμβανομένων στα θαλάσσια ή χερσαία σύνορα δεν είναι ο αριθμός αυτών που παραμένουν και σήμερα στη χώρα. Δηλαδή, ο αριθμός των μη νομίμων μεταναστών που βρίσκονται στη χώρα δεν είναι το άθροισμα των παρανόμως εισελθόντων και συλληφθέντων τα τελευταία χρόνια, γιατί υπάρχει περαιτέρω βεβαίως μη νόμιμη μετακίνηση. Και ο αριθμός αυτών που έχουν υποβάλει αίτηση για χορήγηση καθεστώτος πρόσφυγα ή ανθρωπιστικού καθεστώτος και επικουρικής προστασίας είναι πολύ μικρό ποσοστό του συνολικού αριθμού των μη νομίμων μεταναστών. Άρα, πρέπει να απογραφεί η κατάσταση αυτή, για να ξέρουμε πού βρισκόμαστε και για να μπορέσουμε να επιχειρηματολογήσουμε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στο αρμόδιο Συμβούλιο Υπουργών και όπου αλλού πρέπει γύρω από τα θέματα αυτά.
Θα πρέπει επίσης να συνυπολογιστεί, σύμφωνα με τις υφιστάμενες κανονιστικές διατάξεις της ΕΕ, και ο αριθμός των λαθρομεταναστών, που θα μας στείλουν πίσω οι χώρες της ΕΕ με βάση την «Συνθήκη του Δουβλίνου ΙΙ». Διαθέτει η Ελλάδα, τους αξιόπιστους και ικανούς μηχανισμούς για να επιτελέσει το λίνα σοβαρό αυτό πρωταρχικό έργο; Η ασφαλής και πλήρης καταγραφή, είναι υψίστης σημασίας ενέργεια και η οποία θα καθορίσει τις περαιτέρω ενέργειες.
Εάν δεν διαμορφωθούν αυτές οι ελάχιστες «συνθήκες αξιοπιστίας», και οι κατάλληλοι μηχανισμοί, για να χαράξουμε μία πολιτική υπεύθυνη, Εθνική, ευρωπαϊκή, πολιτισμένη, αποτελεσματική, το κράτος θα είναι ανήμπορο και ο Ελληνικός Λαός, δεν θα λάβει τις απαντήσεις, για ένα τόσο σοβαρό θέμα που θα καθορίσει το μέλλον των απογόνων του και την υπόσταση της Πατρίδος του. Θα κυριαρχήσει η αναρχία, η κοινωνική αστάθεια και θα επέλθει πιθανότατα, σοβαρή αποσταθεροποίηση του Κράτους, καθώς θα δημιουργηθούν οι κατάλληλες «αυτόματες συνθήκες» «κοινωνικών εκρήξεων», μεταξύ νομίμων μεταναστών και λαθρομεταναστών, όπως ήδη έχει γίνει, ημεδαπών διαμαρτυρομένων που θα αναζητήσουν «λύσεις εξ ιδίων μέσων», θρησκευτικές συγκρούσεις, «όσμωση» μεταξύ περιθωριακών ανατρεπτικών ομάδων και λαθρομεταναστών, θρησκευτικά διαμαρτυρομένων μεταναστών και λαθρομεταναστών, και θα ανακύψουν ένα τεράστιο πλήθος «εκρηκτικών προβλημάτων» τα οποία με ουδένα τρόπο θα μπορέσει να αντιμετωπίσει η αποσυντεθημένη ήδη κρατική μηχανή. Ως συνήθως θα ληφθούν μέτρα «καταστολής» χωρίς κύριο πολιτικό στόχο, με σπασμωδικό τρόπο, τα οποία θα εντείνουν σοβαρά το πρόβλημα, προκαλώντας συμπερασματικά «ΧΑΟΣ….».
Εν προκειμένω αναφέρω, πέραν των όσων άλλων, ουδεμία μέριμνα έχει ληφθεί ή έχει σχεδιαστεί σε προγραμματικό επίπεδο, για το ουσιαστικότερο και αυτονόητο μέτρο, της επικοινωνίας και συνεννόησης με τις τεράστιες μάζες των παρανόμων μεταναστών.
Πόσα στελέχη του Κρατικού μηχανισμού, γνωρίζουν Αραβικά, Αφγανικές διαλέκτους, διαλέκτους της Αφρικανικής Ηπείρου, τις Θρησκευτικές ιδιαιτερότητές τους; Πως θα γίνει η καταγραφή των όποιων αιτημάτων τους και η σύνταξη των δηλωτικών τους εγγράφων και πως θα γίνει επαλήθευση της αξιοπιστίας τους; Πως θα συνταχθούν π.χ. ερωτηματολόγια στις γλώσσες τους ή θα τους δηλωθούν προφορικά, για τις ενέργειες καταγραφής τους και άλλα σοβαρά θέματα που τους απασχολούν; Η επιβεβλημένη ιατρική τους περίθαλψη και υγειονομική φροντίδα και επιμέλεια, πως θα γίνει όταν δεν υπάρχει η δυνατότητα επικοινωνίας μαζί τους;
΄Εχουμε περιστατικά που λαθρομετανάστες «κατέληξαν» γιατί δεν μπορούσαν να πουν τι πρόβλημα υγείας έχουν. ΄Εχουμε περιστατικά που είναι αδύνατη η επικοινωνία με τα όργανα του Κράτους, στα θρησκευτικά θέματα και δίδονται συσσίτια με «θρησκευτικά απαγορευμένες τροφές», όπως χοιρινό κρέας κλπ τα οποία δεν γίνονται αποδεκτά και εκλαμβάνονται ως ενέργειες, θρησκευτικής καταπίεσης και απαξίωσης… Πλήθος άλλες λεπτομέρειες δημιουργούν μια εν δυνάμει, συγκρουσιακή κατάσταση με απρόβλεπτες διαστάσεις…
Υπάρχει υποδομή; Υπάρχει μέριμνα; Υπάρχει έστω κάποιος μελλοντικός προγραμματικός σχεδιασμός; Δυστυχώς δεν υπάρχει απολύτως τίποτα… Υπάρχει πολιτική βούληση για μια ουσιαστική ενασχόληση με το θέμα ή έστω και ασυνείδητα, η συντεταγμένη Πολιτεία και το Κράτος, οδηγούν την Χώρα σε μια έκρυθμη κατάσταση η οποία θα υπονομεύσει την Ελλάδα σε σημαντικό βαθμό;
Επίσης, θα πρέπει να αποσαφηνίσουμε στη Βουλή δυο βασικά πράγματα, ότι ναι μεν το άρθρο 5 παράγραφος 4 του Συντάγματος θεσπίζει την απαγόρευση λήψης ατομικών διοικητικών μέτρων υπέρ των Ελλήνων, αλλά η διάταξη αυτή ερμηνεύεται, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Το άρθρο 5 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου που ισχύει σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες και ισχύει και στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως τέτοια αντιμετωπίζει από κοινού τα ποινικά και τα διοικητικά μέτρα, τα στερητικά της προσωπικής ελευθερίας και προβλέπει πράγματι για τις περιπτώσεις απέλασης τη δυνατότητα να επιβάλλεται για εύλογο χρόνο μια τέτοια κράτηση, μόνο που αυτή πρέπει να υπόκειται στις εγγυήσεις που έχει θεσπίσει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου εδώ και χρόνια, νομολογώντας επί τη βάσει του άρθρου 5 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Η ‘ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΟΥ ΔΟΥΒΛΙΝΟΥ ΙΙ’
Με τον Κανονισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης «Δουβλίνο ΙΙ» (343/2003) επεβλήθη η πρώτη χώρα εισόδου του αιτούντος άσυλο να αναλαμβάνει την υποχρέωση να φέρει εις πέρας το αίτημα ασύλου του. Ο αρχικός σκοπός του Κανονισμού ήταν η «κατανομή ευθύνης» διεκπεραίωσης της διαδικασίας ασύλου μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών της Σύμβασης του Δουβλίνου.
Το «Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες και τους Εξόριστους» (ECRE) δημοσιοποίησε έγγραφό του με τίτλο: “Sharing Responsibility for Refugee Protection in Europe: Dublin Reconsidered” το οποίο και αναδημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ)
Σύμφωνα με το κείμενο αυτό ο Κανονισμός «Δουβλίνο ΙΙ» έχει αποδειχθεί ότι οδήγησε σε μία άνιση κατανομή των αιτούντων άσυλο με αποτέλεσμα το βάρος να πέφτει ανισομερώς στις χώρες πρώτης εισόδου αλλοδαπών, όπως είναι και η Ελλάδα. Παράλληλα, η μη ομοιόμορφη στρατηγική αναγνώρισης ασύλου, το διαφορετικό επίπεδο ως προς την ποιότητα παρεχομένων υπηρεσιών υποδοχής και οι δεσμοί των αιτούντων άσυλο με τη χώρα τελικού προορισμού, εξακολουθούν να προτρέπουν τους πρόσφυγες στην μετακίνησή από τους ίδιους στην χώρα τελικού προορισμού, παρά τον κίνδυνο υποχρεωτικής μεταφοράς τους στην αρχική χώρα εισόδου. Αποτρεπτικό ρόλο παίζει επίσης το γεγονός ότι όσοι αναγκαστικά επιστρέφουν στην αρχική χώρα εισόδου δεν λαμβάνουν πάντα τις κατάλληλες, προβλεπόμενες από το Νόμο υπηρεσίες υποδοχής και περαίωσης της διαδικασίας ασύλου τους.
Για αντίστοιχες πολιτικές με τις παραπάνω είναι αντιμέτωπη η Ελλάδα, με αποκορύφωμα το παράδειγμα της Νορβηγίας η οποία ανέστειλε τις επιστροφές λόγω «Κανονισμού Δουβλίνου ΙΙ» στη χώρα μας. Αυτό γίνεται γιατί θεωρείται ότι οι συνθήκες υποδοχής και η όλη διαδικασία του ασύλου απέχουν κατά πολύ από τα ελάχιστα των διεθνών υποχρεώσεων της Ελλάδας και ότι ο κίνδυνος, που διατρέχουν τα άτομα αυτά να επαναπροωθηθούν από την Ελλάδα στη χώρα όπου διώκονται, είναι υπαρκτός.
Το θέμα αυτό έλαβε πολύ μεγάλες διαστάσεις στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης της Γερμανίας, Δανίας, Σουηδίας, Νορβηγίας, Μεγάλης Βρετανίας, ενώ χώρες όπως η Γερμανία, Ολλανδία και Γαλλία βρίσκονται πολύ κοντά στη λύση που έλαβε η Νορβηγία. Η τελευταία σοβαρή εξέλιξη αφορά τις επιστολές του Γενικού Γραμματέα του ECRE κ. Bjarte Vandvik (3.4.2008) προς τον Αρμόδιο Επίτροπο της Ε.Ε. κ. Jacques Barrot και προς τον Υπουργό Εσωτερικών της Σλοβενίας., κ. Dragutin Mate, καθώς και προς τους μόνιμου αντιπροσώπους των χωρών μελών της Ε.Ε., για άμεση αναστολή των επιστροφών αιτούντων άσυλο στην Ελλάδα από τις άλλες χώρες μέλη. Οι εξελίξεις αυτές φέρουν τη χώρα μας προ των ευθυνών της.
Το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, το οποίο εκπροσωπεί το ECRE στην Ελλάδα, θεωρεί ότι η χώρα μας, με την πλημμελή εφαρμογή της νομοθεσίας σχετικά με το Δουβλίνο ΙΙ, δεν επιτυγχάνει με τον τρόπο αυτό τη σωστή κατανομή ευθύνης μεταξύ των χωρών μελών της Σύμβασης αυτής. Η λύση για τη χώρα στο ζήτημα αυτό δεν μπορεί παρά να είναι άλλη από την εφαρμογή του νόμου ώστε να παρέχεται ασφάλεια για τους αιτούντες άσυλο. Παράλληλα το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες ζητά από τις αρμόδιες δημόσιες αρχές να αναλάβουν πρωτοβουλίες για την επανεξέταση του «Κανονισμού του Δουβλίνου ΙΙ», ώστε να βρεθούν βιώσιμες λύσεις τόσο για τις χώρες υποδοχής όσο και για τους ίδιους τους πρόσφυγες.
Η 121 σελίδων έκθεση με τίτλο «Εγκλωβισμένοι σε μια Περιστρεφόμενη Πόρτα: Ιρακινοί και Άλλοι Αιτούντες Άσυλο και Μετανάστες στην Ελληνο-τουρκική Είσοδο στην Ευρωπαϊκή Ένωση» αναφέρει διαστρεβλωμένα, πώς «μέλη του Ελληνικού Λιμενικού Σώματος απωθούν τους μετανάστες εκτός των ελληνικών χωρικών υδάτων, ανοίγοντας τρύπες στις φουσκωτές βάρκες στις οποίες επιβαίνουν ή αχρηστεύοντας με άλλο τρόπο τα σκάφη τους». Ενώ ως γνωστόν, τις βάρκες τρυπούν οι Τούρκοι δουλέμποροι, για να μετατραπεί η παράνομη είσοδος σε επιχείρηση SAR.
Επίσης «οι Ελληνικές αρχές παρεμποδίζουν την πρόσβαση στις διαδικασίες ασύλου σε όσους καταφέρνουν να φθάσουν στην Ελλάδα και απορρίπτουν σχεδόν όλα τα αιτήματα για άσυλο».
«Η Ελλάδα αρνείται προστασία σε ευάλωτα άτομα και τα κακομεταχειρίζεται κατά τη διάρκεια της κράτησής τους,» δήλωσε ό Bill Frelick, διευθυντής προσφυγικής πολιτικής στην Human Rights Watch και συντάκτης της έκθεσης. «Έως ότου η Ελλάδα διορθώσει την κατάσταση, τα κράτη της ΕΕ δεν πρέπει να επιστρέφουν αιτούντες άσυλο στη χώρα αυτή.»
Η έκθεση αναφέρει επίσης την κακομεταχείριση των μεταναστών από τις Τουρκικές μεθοριακές αρχές και την κράτησή τους κάτω από απάνθρωπες και ταπεινωτικές συνθήκες. Οι μετανάστες που επιστρέφονται από την Ελλάδα δεν έχουν καμία ουσιαστική δυνατότητα να ζητήσουν άσυλο στην Τουρκία και συχνά κρατούνται χωρίς χρονικό όριο. Η Τουρκία συνεχίζει να επιστρέφει στο Ιράκ Ιρακινούς χωρίς να τους προσφέρει ουσιαστικές δυνατότητες να ζητήσουν προστασία, αναφέρει η έκθεση.
Το Ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου στηρίζεται σε μια εσφαλμένη βασική υπόθεση – ότι όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν τις ίδιες προδιαγραφές και διαδικασίες για τον καθορισμό του καθεστώτος του πρόσφυγα – και διέπεται από έναν κανονισμό γνωστό ως Δουβλίνο-2 που, κατά κανόνα,ορίζει ότι το κράτος που είναι υπεύθυνο για την εξέταση ενός αιτήματος ασύλου είναι το κράτος της πρώτης εισόδου. Ως εκ τούτου,οι ελληνικές αρχές προσπαθούν να παρεμποδίζουν την είσοδο στην ΕΕ αιτούντων άσυλο δια μέσου της Ελλάδος, και στην περίπτωση που οι τελευταίοι κατορθώνουν να εισέλθουν στην Ελλάδα, οι αρχές προσπαθούν να παρεμποδίζουν την πρόσβασή τους στις διαδικασίες ασύλου. Ωστόσο, ακόμα και αυτοί που κατορθώνουν να υποβάλουν αιτήματα ασύλου, σχεδόν πάντα απορρίπτονται. Το 2007, από τα 25,111 αιτήματα ασύλου, η Ελλάδα αναγνώρισε την προσφυγική ιδιότητα σε οκτώ άτομα μετά την πρώτη συνέντευξη, δηλαδή ποσοστό αναγνώρισης 0.04 τοις εκατό, ενώ το ποσοστό αναγνώρισης κατά το στάδιο της προσφυγής ήταν δύο τοις εκατό, αναφέρεται στην επικριτική και παραποιημένη έκθεση για την Χώρα μας.
«Το σύστημα του Δουβλίνου παγιδεύει τους αιτούντες άσυλο μέσα σε μια περιστρεφόμενη πόρτα,» δηλώνει ο Frelick. «Δεν μπορούν να προχωρήσουν προς άλλη χώρα διότι ο Κανονισμός Δουβλίνο-2, απαιτεί, κατά κανόνα, οι αιτούντες άσυλο να υποβάλλουν το αίτημά τους για προστασία στην πρώτη χώρα της ΕΕ στην οποία εισέρχονται. Επιπλέον, δεν μπορούν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους λόγω του φόβου του πολέμου και των διώξεων. Στην Ελλάδα δεν τους χορηγείται σχεδόν ποτέ άσυλο.»
Ένας Ιρακινός Κούρδος από το Κιρκούκ, μια από τις δεκάδες συνεντεύξεις που πραγματοποίησε η Human Rights Watch για την έρευνα αυτή, έκανε πέντε προσπάθειες να περάσει από την Τουρκία στην Ελλάδα και ξυλοκοπήθηκε και απελάθηκε με άτυπες διαδικασίες από την Ελλάδα. Επίσης ξυλοκοπήθηκε και κρατήθηκε από τις τουρκικές αρχές. Όταν τελικά οι ελληνικές αρχές τον κατέγραψαν, χρησιμοποίησαν την απειλή της κράτησης για να τον αποτρέψουν από το να ζητήσει άσυλο. «Μου είπαν ότι αν ζητούσα άσυλο και ροζ κάρτα, θα έπρεπε να μείνω στη φυλακή περισσότερο, πάνω από 25 μέρες. Αν όμως δεν ήθελα άσυλο και ροζ κάρτα θα έβγαινα μετά από 25 μέρες. Έτσι είπα ότι δεν ήθελα ροζ κάρτα και, μετά από 25 μέρες, με άφησαν ελεύθερο. Μου έδωσαν ένα άσπρο χαρτί λέγοντάς μου ότι έπρεπε να φύγω από τη χώρα μέσα σε 30 μέρες. Ήθελα να πάω σε κάποια άλλη χώρα να ζητήσω άσυλο, αλλά ένας φίλος μου είπε ότι επειδή μου πήραν τα δακτυλικά αποτυπώματα, θα με ξαναέστελναν στην Αθήνα. Είμαι χωρίς χαρτιά εδώ και ένα μήνα. Τώρα είμαι σε αδιέξοδο. Δεν μπορώ να φύγω. Δεν μπορώ να μείνω. Κάθε μέρα σκέφτομαι ότι έκανα λάθος που έφυγα από τη πατρίδα μου. Θέλω να ξαναγυρίζω αλλά πώς να το κάνω; Αν γυρίσω πίσω, θα με σκοτώσουν. Αλλά εδώ σε έχουν σαν το σκυλί. Δεν έχω τίποτα. Κανένα δικαίωμα. Κανένα φίλο.»
Ένας 34χρονος Ιρακινός, Τουρκομάνος από το Κιρκούκ που δήλωσε ότι προσπάθησε δέκα φορές να μπει στην Ελλάδα πριν τελικά το καταφέρει αποτελεί ένα άλλο τυπικό παράδειγμα.
«Μια φορά πέρασα στην Ελλάδα από το ποτάμι και έφτασα στην Κομοτηνή,» διηγείται. «Μας φυλάκισαν για πέντε μέρες και μετά μας πήγαν στο ποτάμι και μας έδιωξαν απέναντι. Ήμασταν 60 άτομα. Με έβαλαν σε μια μικρή ποταμόβαρκα με μηχανή, δέκα άτομα τη φορά. Το έκαναν αυτό μέσα στη νύχτα. Έβρεχε πολύ και οι Έλληνες αστυνομικοί άρχισαν να μας χτυπούνε για να μας κάνουν να πάμε πιο γρήγορα. Είδα έναν άνθρωπο που δεν ήθελε να μπει στη βάρκα, τον έδειραν και τον πέταξαν στο ποτάμι. Μας χτυπούσαν με κλομπ για να μας κάνουν να μπούμε στη βάρκα.»
Η έκθεση περιλαμβάνει συστάσεις προς την Ελληνική κυβέρνηση και την Ευρωπαϊκή Ένωση, μεταξύ των οποίων τις ακόλουθες:
Όπως έχει ζητήσει η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, τα λοιπά κράτη της ΕΕ πρέπει να αναστείλουν τις μεταγωγές αιτούντων άσυλο στην Ελλάδα βάσει του κανονισμού Δουβλίνο-2 και να εξετάζουν, αυτά τα ίδια, τις αιτήσεις αυτές.
Η Ελληνική κυβέρνηση πρέπει να προβεί σε δημόσια δέσμευση ότι οι μετανάστες που συλλαμβάνονται στο ελληνικό έδαφος ή στα σύνορα – χερσαία ή θαλάσσια – θα αντιμετωπίζονται με ανθρωπιά και αξιοπρέπεια, θα τους προσφέρεται η ευκαιρία, εφόσον το επιθυμούν, να ζητήσουν άσυλο και δεν θα κινδυνεύουν με εξαναγκαστική επιστροφή στην Τουρκία.
Η Ελλάδα πρέπει να διακόψει αμέσως την συνήθη και συστηματική πρακτική της αστυνομίας που συνίσταται στο να συγκεντρώνει μετανάστες στους αστυνομικούς σταθμούς της περιοχής του Έβρου, να τους μεταφέρει στα σύνορα και να τους κρυφοπερνά στην άλλη πλευρά των συνόρων με μικρές βάρκες.
«Μια πιο δίκαιη πολιτική ασύλου της ΕΕ και μια καλύτερη διαχείριση του συστήματος θα μείωνε το βάρος που υφίσταται η Ελλάδα και θα οδηγούσε σε καλύτερη προστασία των Ιρακινών προσφύγων,» δηλώνει ο Frelick. «Οι ανεπάρκειες αυτές της ΕΕ, ωστόσο, δεν απαλλάσσουν την Ελλάδα από τη δική της ευθύνη να μεταχειρίζεται με ανθρωπιά όλα τα ανθρώπινα πλάσματα και την υποχρέωσή της να μην επιστρέφει πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο σε χώρα όπου κινδυνεύουν να υποστούν διώξεις ή να αντιμετωπίσουν πραγματικό κίνδυνο απάνθρωπης και ταπεινωτικής μεταχείρισης ή και χειρότερα ακόμα.»
Σύμφωνα με την πολυσέλιδη έκθεση της Human Rights Watch, και η οποία ελήφθη πολύ σοβαρά υπόψη από τα αρμόδια όργανα της ΕΕ και πολλών Ευρωπαϊκών χωρών, και τα προβλεπόμενα ανελαστικά μέτρα της «Συνθήκης του Δουβλίνου ΙΙ», βρισκόμαστε μπροστά σε ένα τραγελαφικό φαινόμενο και λίαν δυσεπίλυτο πρόβλημα…
Είμαστε «εγκλωβισμένοι» στην πολιτική της ΕΕ με την «Συνθήκη του Δουβλίνου ΙΙ», παράλληλα διαστρεβλωμένα καταγγελόμεθα, ως μια Χώρα της ΕΕ που παραβαίνει τις Κανονιστικές Διατάξεις της ΕΕ και συμπεριφέρεται με βαρβαρότητα έναντι των «αναξιοπαθούντων προσφύγων»…
Η «Συνθήκη του Δουβλίνου ΙΙ» ενισχυμένη και από τέτοιου είδους «έγκυρες» και κατάπτυστες εκθέσεις, έχει πασιφανέστατο σκοπό, να μας «εγκλωβίσει» και να μας υποχρεώσει, όχι μόνο να δεχθούμε τα Ασιατικά πλήθη στο έδαφός μας, αλλά αυτά να παραμείνουν εσαεί στην Ελλάδα, με ότι μπορεί να σημαίνει αυτό για το μέλλον της Πατρίδος μας.
Όταν διάφορες ΜΚΟ και η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες καταφέρθηκαν ανοικτά κατά του συστήματος ασύλου της Ελλάδας, συμπεριλαμβανομένης και της έλλειψης προστασίας και μέριμνας για τα ασυνόδευτα παιδιά, αρκετές χώρες ανέστειλαν την επαναπροώθηση αιτούντων άσυλο στην Ελλάδα βάσει του Κανονισμού Δουβλίνο-ΙΙ. Το Φεβρουάριο του 2008, η Νορβηγία ανακοίνωσε την διακοπή των επαναπροωθήσεωναιτούντων άσυλο στην Ελλάδα βάσει του Κανονισμού αυτού. Τον Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου, ωστόσο, υπαναχώρησε και ανακοίνωσε ότι οι επιστροφές στην Ελλάδα θα αποφασίζονται μετά από ατομική αξιολόγηση. Τον Απρίλιο του 2008 και η Φινλανδία εξήγγειλε μια παρόμοια κίνηση. Η Γερμανία και η Σουηδία έχουν περιορίσει την αναστολή των επαναπροωθήσεων μόνο για ασυνόδευτους ανήλικους.
Η Human Rights Watch συγκέντρωσε πολλές μαρτυρίες που φέρουν τις Ιταλικές αρχές να επιστρέφουν συνοπτικά και άτυπα αιτούντες άσυλο και μετανάστες από τα λιμάνια της Ανκώνας και της Βενετίας στην Ελλάδα . «Κάθε μέρα, δέκα άτομα γυρίζουν πίσω από την Ιταλία» μας είπαν στην Πάτρα. Η Ιταλία όχι μόνο επιστρέφει αιτούντες άσυλο και μετανάστες στην Ελλάδα εκτός των διατάξεων του Κανονισμού Δουβλίνο-ΙΙ. Επιπλέον επιστρέφει και ασυνόδευτους ανήλικους, σε μερικές περιπτώσεις μάλιστα ακόμα και δωδεκάχρονα παιδιά, χωρίς να τους δίνει την ευκαιρία να υποβάλουν αίτημα ασύλου. Ο δωδεκάχρονος Ναντέρ Κ είπε:
«Ταξίδεψα για την Ιταλία μέσα σε ένα φορτηγό με άλλους 15, για την Ανκόνα. Μας βρήκαν όταν φτάσαμε στο λιμάνι, στην Ιταλία…η αστυνομία στην Ιταλία δεν μας μίλησε. Μας βρήκαν όταν έκαναν έλεγχο στο πλοίο. Μας ξανάβαλαν στο πλοίο χωρίς να μας ρωτήσουν τίποτε. Δεν υπήρχε δικηγόρος εκεί, απλώς μας ξανάβαλαν στο πλοίο. Ήμουν ο πιο μικρός σε ηλικία. Ήταν εκεί πολλοί αστυνομικοί…. Όταν μπήκαμε στο πλοίο, μας έβαλαν πρώτα σε ένα μεγάλο δωμάτιο και μετά, δέκα από εμάς, σε μια τουαλέτα…Η τουαλέτα ήταν πολύ μικρή. Καθόμασταν όλοι και δεν μπορούσαμε να κοιμηθούμε. Το πλήρωμα μας έδωσε μακαρόνια να φάμε και νερό. Ήμουν μέσα στην τουαλέτα 24 ώρες. Όλοι οι ενήλικες ήταν ξένοι. Δεν ήξερα κανένα τους.»
Με παρόμοιο τρόπο επέστρεψε στην Ελλάδα και ο δεκαεξάχρονος Τζαφάρ Φ. «με κλείδωσαν κάτω σε μια τουαλέτα. Δεν είχα τίποτα να φάω ή να πιω. Είχε πολύ θόρυβο.»
Η Human Rights Watch διαπίστωσε ότι οι ιταλικές αρχές επέτρεπαν σε κάποια ασυνόδευτα παιδιά να παραμείνουν στην Ιταλία. Ο δεκατετράχρονος Βαλή Π. βρέθηκε μέσα σε ένα φέρυ-μπώτ στη Βενετία τον Ιούλιο του 2008 αλλά του δόθηκε άδεια να μείνει. Ο δεκαπεντάχρονος Γκουλάμ Σ. ταξίδεψε κρυμμένος σε ένα φορτηγό για την Βενετία, στις 11 Ιουνίου 2008. Οι ιταλικές αρχές ανακάλυψαν 12 συνολικά άτομα, μεταξύ των οποίων και τον ίδιο, και τους έστειλαν όλους πίσω, εκτός από ένα μικρότερο παιδί που όπως είπε ήταν 12 χρονών. Ο Γκουλάμ Σ. ήθελε να ζητήσει άσυλο στην Ιταλία αλλά δεν του δόθηκε καμιά δυνατότητα να υποβάλει αίτημα. Η σωματική διάπλαση των Γκουλάμ Σ. Τζαφάρ Φ. και Ναντέρ Κ. δείχνει ξεκάθαρα ότι ήταν ανήλικοι όταν έφθασαν στην Ιταλία. Οι ιταλικές αρχές, ωστόσο, δεν εξέτασαν τις ιδιαιτέρες ανάγκες τους ως ασυνόδευτων ανηλίκων και τους αντιμετώπισαν απλώς ως παράνομους μετανάστες χωρίς νόμιμα ταξιδιωτικά έγγραφα.
Η ευρωπαϊκή νομοθεσία υποχρεώνει τα κράτη μέλη να επιβάλλουν κυρώσεις στους μεταφορείς που μεταφέρουν παράνομους μετανάστες. Ένας υπάλληλος μιας ακτοπλοϊκής εταιρείας στη Πάτρα είπε στη Human Rights Watch ότι δεν επιβάλλονται κυρώσεις εφόσον η εταιρεία συμφωνεί να μεταφέρει αμέσως πίσω τους συλληφθέντες. Είπε δε ότι πάντα δέχονται να μεταφέρουν πίσω τα άτομα αυτά, ακόμα και αν είναι πλήρεις. Οι εκπρόσωποι της εταιρείας, ωστόσο, δεν ήθελαν να πουν αν χρησιμοποιούν ιδιωτικούς αστυνομικούς για τον έλεγχο των φορτηγών πριν την αναχώρησή τους από την Ελλάδα.
Πολλές ΜΚΟ και η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες έχουν παρουσιάσει στοιχεία για παραβάσεις των διεθνών κανόνων στην εφαρμογή της διάταξης αυτής για τους ασυνόδευτους ανήλικους σε πολλές χώρες. Ανήλικοι επαναπροωθήθηκαν στη χώρα από όπου πρώτα μπήκαν στην Ένωση και όχι στη χώρα όπου υπέβαλαν για πρώτη φορά αίτημα ασύλου. Σε άλλες περιπτώσεις, δεν υπήρξε αξιολόγηση του μείζονος συμφέροντος του παιδιού πριν ην επαναπροώθηση, δεν λήφθηκαν υπόψη τα προηγούμενα βιώματά τους,ενώ άλλοτε δεν υπήρχε νομική εκπροσώπηση του ανηλίκου όταν λαμβάνονταν οι σχετικές αποφάσεις.
Η Human Rights Watch δεν κατόρθωσε να λάβει στοιχεία για τον αριθμό των ασυνόδευτων ανηλίκων που μεταφέρθηκαν στην Ελλάδα από άλλο κράτος μέλος της Ε.Ε.. Τα στοιχεία αυτά δεν συγκεντρώνονται συστηματικά ούτε από την αποστέλλουσα ούτε από την αποδεχόμενη χώρα αλλά και ούτε απαιτούνται από το σχετικό κοινοτικό Κανονισμό.
Ο Κανονισμός Δουβλίνο-ΙΙ του 2003 θεσπίστηκε για να καθορίσει το κράτος μέλος της Ε.Ε. που είναι υπεύθυνο για την εξέταση του αιτήματος ασύλου ενός αιτούντος. Ο στόχος του ήταν να ορίσει ποιο κράτος θα είχε την ευθύνη να εξετάσει ένα αίτημα ασύλου και να αποφύγει την υποβολή αιτημάτων ασύλου από τον ίδιο αιτούντα σε περισσότερα από ένα κράτη. Υπάρχουν αρκετά κριτήρια που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να αποφασισθεί ποια χώρα θα αναλάβει την εξέταση ενός αιτήματος. Στην πράξη, ωστόσο, το κριτήριο εκείνο που χρησιμοποιείται ως επί το πλείστον είναι το κριτήριο της χώρας στην οποία πρώτα εισήλθε ο αλλοδαπός.
Βάσει του κριτηρίου αυτού, ένας αιτών άσυλο μπορεί με τον τρόπο αυτό να μεταφερθεί από ένα κράτος μέλος σε άλλο για την εξέταση του αιτήματός του. Κάθε κράτος μέλος μπορεί, εφόσον το επιθυμεί, να μην προχωρήσει στη μεταγωγή του αιτούντος στο άλλο κράτος αλλά να εξετάσει, το ίδιο, το αίτημα ασύλου, ακόμα και όταν ισχύουν οι λόγοι για τη μεταγωγή. Για να διαπιστώνεται η πορεία των αιτούντων άσυλο και των μεταναστών, οι αλλοδαποί άνω των 14 ετών δακτυλοσκοπούνται και τα δακτυλικά τους αποτυπώματα εισάγονται σε μια πανευρωπαϊκή βάση δεδομένων.
Ο Κανονισμός έχει ελαφρώς διαφορετικές ρυθμίσεις για τους ασυνόδευτους ανήλικους, οι οποίοι δεν μετάγονται στο κράτος μέλος όπου πρώτα εισήλθαν αλλά στο κράτος μέλος όπου πρώτα υπέβαλαν αίτημα για άσυλο. Ο Κανονισμός, ωστόσο, δεν προβλέπει ότι οι ασυνόδευτοι ανήλικοι μπορούν να υποβάλλουν αίτημα άσυλου στη χώρα που προτιμούν. Επίσης προβλέπει ότι ναι μεν οι ανήλικοι αυτοί μπορούν να συνενωθούν με μέλη της οικογένειάς τους αν τούτο είναι προς το μείζον συμφέρον τους, όμως ο ορισμός του τι είναι μέλος οικογένειας είναι πολύ περισταλτικός και αφορά μόνο γονείς, επίτροπο ή σύζυγο.
Οι κανόνες που διέπουν τον Επαναπατρισμό των Ασυνόδευτων Ανηλίκων
Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού ζητά από τα Συμβαλλόμενα Κράτη να βρίσκουν μια μόνιμη λύση για τα παιδιά λαμβάνοντας πρωτίστως υπόψη το συμφέρον τους και να αντιμετωπίζουν τις ανάγκες προστασίας τους το συντομότερο δυνατόν μετά την άφιξή τους. Επίσης, τα Συμβαλλόμενα Κράτη είναι υποχρεωμένα να εξασφαλίζουν στα παιδιά πρόσβαση στις διαδικασίες ασύλου ή επικουρικής προστασίας και να προστατεύουν και να βοηθούν τα παιδιά που είναι πρόσφυγες ή ζητούν άσυλο. Ο επαναπατρισμός ενός ασυνόδευτου ανηλίκου λαμβάνει χώρα μόνο αφού υπάρξει πλήρης αξιολόγηση της κατάστασης του παιδιού, συμπεριλαμβανομένου και του κατά πόσον κάτι τέτοιο θα ήταν προς όφελος του μείζονος συμφέροντός του.
Τα κράτη δεν πρέπει να επιστρέφουν έναν ανήλικο σύμφωνα με την αρχή της μη επαναπροώθησης, με άλλα λόγια, αν η επιστροφή δημιουργεί πραγματικό κίνδυνο να υποστεί το άτομο βασανιστήρια ή απάνθρωπη ή ταπεινωτική μεταχείριση ή αν η επιστροφή βάζει σε κίνδυνο τη ζωή ή την ελευθερία του ατόμου λόγω δίωξης, που συμπεριλαμβάνει και τις ειδικές μορφές δίωξης παιδιών. Σε ότι, αφορά ειδικότερα τα παιδιά, η Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Παιδιού θεωρεί ότι η επιστροφή ή η απέλαση ενός ανηλίκου δεν αποτελεί εναλλακτική λύση εφόσον υπάρχει «εύλογος κίνδυνος» ότι κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε παραβίαση των θεμελιωδών δικαιωμάτων του ανηλίκου. Στην αξιολόγηση αυτών των κινδύνων περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η κατάσταση της προσωπικής και γενικής ασφάλειας που θα συναντήσει το παιδί όταν επιστρέψει, οι κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, η ύπαρξη επαρκούς μέριμνας καθώς και η διάρκεια απουσίας από την χώρα προέλευσης.
Υπάρχουν ειδικές δικονομικές εγγυήσεις για τους ανήλικους κατά τη διάρκεια των διαδικασιών επαναπατρισμού. Αν η επιστροφή θέτει κίνδυνο επαναπροώθησης, όπως το εξηγήσαμε παραπάνω, πρέπει τους χορηγείται η δυνατότητα πρόσβασης σε πραγματική προσφυγή και το δικαίωμα να προβάλλουν νομικές αντιρρήσεις κατά της απόφασης επαναπατρισμού. Η Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Παιδιού ζητά επίσης από τα κράτη μέλη να διασφαλίζουν την εκπροσώπηση των ανηλίκων είτε μέσω του επιτρόπου τους είτε μέσω δικηγόρου στις διαδικασίες αυτές. Επιπλέον, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες ζητά από τα κράτη να προβαίνουν σε εξέταση του μείζονος συμφέροντος του παιδιού πριν λάβουν οποιαδήποτε απόφαση για μόνιμη λύση και να τεκμηριώνουν την απόφαση αυτή. Η συνήθης πρακτική της Ελλάδας να εκδίδει διαταγές απέλασης χωρίς την εξασφάλιση εκπροσώπησης ή νομικής συνδρομής του ανηλίκου και χωρίς να παρέχεται η δυνατότητα προσφυγής κατά των αποφάσεων αυτών, αποστερεί, στην πράξη, το δικαίωμα πραγματικής προσφυγής. Επιπλέον, η πρακτική της διαταγής και εφαρμογής απέλασης εις βάρος ανηλίκων χωρίς πρότερη αξιολόγηση των λόγων φυγής τους ή του ενδεχομένου να υποστούν απάνθρωπη ή ταπεινωτική μεταχείριση μετά την επιστροφή τους αποτελεί κατάφωρη παραβίαση των διεθνών κανόνων.
Στην υπόθεση Mubilanzila Mayeka και Kaniki Mitunga κατά Βελγίου που αφορούσε στην απέλαση μιας ασυνόδευτης ανήλικης στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (πρώην Ζαΐρ), το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έκρινε ότι τα Συμβαλλόμενα Κράτη στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου οφείλουν να λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα και προφυλάξεις ως προς τον κίνδυνο βασανιστηρίων ή απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης, όταν απελαύνουν έναν αλλοδαπό. Το Δικαστήριο δήλωσε ότι οι Βελγικές αρχές «δεν προσπάθησαν να διασφαλίσουν ότι [η ανήλικη] θα τύγχανε της δέουσας μέριμνας ούτε εξέτασε την πραγματική κατάσταση που θα αντιμετώπιζε όταν επέστρεφε στη χώρα προέλευσής της». Στην υπόθεση Nsona κατά των Κάτω Χωρών που αφορούσε επίσης στην εξαναγκαστική απομάκρυνση ασυνόδευτου ανηλίκου, το Δικαστήριο ανέλυσε ως εξής την ευθύνη των Συμβαλλόμενων Κρατών βάσει του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ:
«Η ευθύνη βάσει του άρθρου 3 σε τέτοιες περιπτώσεις έγκειται στην πράξη της έκθεσης ενός ατόμου στον κίνδυνο της κακομεταχείρισης. Η ύπαρξη του κινδύνου αυτού πρέπει να εξετάζεται πρωτίστως βάσει των γεγονότων που ήταν γνωστά ή όφειλαν να είναι γνωστά στα Συμβαλλόμενα Κράτη κατά τη στιγμή της απομάκρυνσης»
Επιστροφές και Επαναπροωθήσεις στην Ελλάδα
Δεδομένων των συστηματικών ελλείψεων στην προστασία των ασυνόδευτων παιδιών στην Ελλάδα, τα κράτη μέλη της ΕΕ οφείλουν να αναστείλουν τις επαναπροωθήσεις ασυνόδευτων ανηλίκων στην Ελλάδα βάσει του Κανονισμού Δουβλίνου-ΙΙ αλλά και την άτυπη επιστροφή παιδιών στα λιμάνια εισόδου. Αντιθέτως, τα κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να παραπέμπουν τα ασυνόδευτα παιδιά στις δικές τους εθνικές δομές παιδικής προστασίας και όταν ένα παιδί ζητά άσυλο, να αναλαμβάνουν αυτά την ευθύνη εξέτασης του αιτήματός του με τρόπο δίκαιο, ταχύ και φιλικό προς τα παιδιά.
Η διεθνής νομοθεσία προβλέπει ότι, σε κάθε απόφαση για το παιδί, λαμβάνεται υπόψη πρωτίστως το μείζον συμφέρον του παιδιού και ότι τα παιδιά που έχουν στερηθεί των οικογενειών τους δικαιούνται ειδικής προστασίας και μέριμνας από το κράτος. Όπως αποδεικνύει η παρούσα έκθεση, η Ελλάδα δεν παρέχει επαρκείς θέσεις φιλοξενίας γιαασυνόδευτα παιδιά, ενώ δεν υπάρχουν ούτε ελάχιστες προδιαγραφές για τη λειτουργία των υφιστάμενων δομών. Τα ασυνόδευτα παιδιά που βρίσκονται εκτός δομών φιλοξενίας βρίσκονται σε εξαιρετικά ευάλωτη κατάσταση. Εργάζονται σε θέσεις όπου κινδυνεύουν και όπου γίνονται αντικείμενα εκμετάλλευσης, ενώ διατρέχουν τον κίνδυνο να πέσουν θύματα εμπορίας ανθρώπων. Τα ασυνόδευτα παιδιά στην Ελλάδα μπορούν να τεθούν υπό κράτηση, ακόμα και σε συνθήκες που δεν τηρούν τις ελάχιστες προδιαγραφές και, ισοδυναμούν, σε κάποιες περιπτώσεις με απάνθρωπη και ταπεινωτική μεταχείριση. Κινδυνεύουν να υποστούν κακομεταχείριση στα χέρια των κρατικών υπαλλήλων κατά την κράτησή τους αλλά και πράξεις βίας από τους συγκρατούμενούς τους.
Κοινοβουλευτικές ερωτήσεις
25 Σεπτεμβρίου 2008 – E-3422/2008
Απάντηση του κ. Barrot εξ ονόματος της Επιτροπής
1. Στις 19 Νοεμβρίου 2007, η Ελλάδα ανακοίνωσε στην Επιτροπή τη μεταφορά των μέτρων που αφορούν την οδηγία 2003/9/ΕΚ του Συμβουλίου της 27ης Ιανουαρίου 2008 σχετικά με τις ελάχιστες απαιτήσεις για την υποδοχή των αιτούντων άσυλο στα κράτη μέλη(1). Στις 6 Μαΐου 2008, η Επιτροπή έκλεισε την υπόθεση παράβασης κατά της Ελλάδας σχετικά με αυτό το θέμα. Η Επιτροπή βρίσκεται στη διαδικασία εξέτασης του κατά πόσο η Ελλάδα μετέφερε ορθά την οδηγία. Εάν είναι αναγκαίο, η Επιτροπή θα προβεί σε περαιτέρω διαδικαστικά μέτρα σύμφωνα με τις εξουσίες που της παραχωρούνται από το άρθρο 226 της Συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, για να διασφαλίσει ότι το κράτος μέλος συμμορφώνεται με τις υποχρεώσεις του σε σχέση με το κοινοτικό κεκτημένο όσον αφορά το άσυλο.
2. Στις 31 Ιανουαρίου 2008, η Επιτροπή κίνησε διαδικασία κατά της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για μη συμμόρφωση με τον κανονισμό Δουβλίνο II(2) και η υπόθεση εκκρεμεί ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Οι πληροφορίες για τις υποθέσεις που εκκρεμούν ενώπιον του Δικαστηρίου ενημερώνονται τακτικά στο δικτυακό τόπο:http://curia.europa.eu/.
3. Η Επιτροπή γνωρίζει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, λόγω, ιδίως της αύξησης του αριθμού των αιτούντων άσυλο καθώς και του μικτού χαρακτήρα των ροών των αιτούντων άσυλο και είναι πεπεισμένη ότι πρέπει να εξευρεθεί μία λύση σε επίπεδο της Ένωσης μέσα σε πνεύμα αλληλεγγύης.
Η Επιτροπή ενέκρινε στις 17 Ιουνίου 2008 το σχέδιο πολιτικής για το άσυλο(3), στο οποίο τόνισε την ανάγκη να συνεχίσει η Ένωση να εντατικοποιεί τις προσπάθειές της για να βοηθήσει περισσότερο τα κράτη μέλη που έχουν περιορισμένες ικανότητες υποδοχής και απορρόφησης και τα οποία αντιμετωπίζουν ιδιαίτερη μεταναστευτική πίεση εξαιτίας της γεωγραφικής τους θέσης. Η Επιτροπή θεωρεί ότι η δημιουργία μηχανισμών πραγματικής αλληλεγγύης αποτελεί θεμελιώδη στοιχείο από την άποψη της δημιουργίας συνεκτικού, περιεκτικού και ολοκληρωμένου κοινού ευρωπαϊκού συστήματος για το άσυλο.
Η Επιτροπή ανέλαβε την υποχρέωση να συνεχίσει να υποστηρίζει την Ελλάδα στις προσπάθειές της και υπογραμμίζει ότι έχει ήδη χορηγήσει στην Ελλάδα σημαντική χρηματοδοτική στήριξη. Μεταξύ του 2000 και του 2007, χορηγήθηκαν στην Ελλάδα 5 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου για τους Πρόσφυγες και 1,5 εκατ. διατίθενται για το 2008. Η Ελλάδα μπορεί επίσης να επωφεληθεί από τη χρηματοδοτική στήριξη για δράσεις άμεσης επέμβασης η οποία διατίθεται στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου III για τους Πρόσφυγες και του Ταμείου Συνόρων που ξεκινά το 2008, το οποίο θα βοηθά τα κράτη μέλη να διαχειρίζονται την πίεση που δέχονται τα συστήματα ασύλου τους καθώς και την πίεση στα σύνορά τους.
[(1) ΕΕ L 31 της 6.2.2003.
(2) Κανονισμός (EΚ) αριθ. 343/2003 του Συμβουλίου της 18ης Φεβρουαρίου 2003 για τη θέσπιση κριτηρίων και μηχανισμών για τον προσδιορισμό του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αίτησης ασύλου που υποβάλλεται σε κράτος μέλος από υπήκοο τρίτης χώρας, ΕΕ L 50 της 25.2.2003.
(3) COM (2008) 360 τελικό].
ΟΥΔΕΜΙΑ ΑΛΛΑΓΗ ΠΡΟΒΛΕΠΕΤΑΙ ΣΤΗΝ «ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΟΥ ΔΟΥΒΛΙΝΟΥ ΙΙ»
Η Ολλανδία που κινείται δραστήρια για το θέμα, όσο και άλλα εύπορα κράτη της Ευρώπης διαφωνούν κάθετα με την ενδοευρωπαϊκή επανεγκατάσταση, που θα έδινε τη δυνατότητα σε αλλοδαπούς που βρίσκονται στην Ελλάδα να μετοικήσουν σε άλλα κράτη.
«Κάτι τέτοιο θα ήταν καταστροφικό για την Ευρώπη» δηλώνει η υφυπουργός Δικαιοσύνης της Ολλανδίας κ. Νεμπαχάτ Αλμπαγιαράκ, που επισκέφθηκε τη χώρα μας.«Διότι το μήνυμα που θα δινόταν στον έξω κόσμο θα ήταν ότι αν καταφέρουν να φθάσουν στην Ελλάδα, μπορούν να προχωρήσουν στην υπόλοιπη Ευρώπη».
Δεν είναι όμως εξίσου καταστροφικό για την Ελλάδα να υφίσταται όλες αυτές τις ροές; «Όχι» δηλώνει η υφυπουργός «εάν καταφέρουμε να οικοδομήσουμε στην Ελλάδα αποτελεσματικές διαδικασίες ασύλου και εάν επιστρέφουμε πίσω όσους δεν είναι πρόσφυγες».Ένας μεγάλος φόβος στην Ελλάδα, σημειώνει η κ. Αλμπαγιαράκ, «είναι πως αν υπάρξει μια κανονική διαδικασία πολιτικού ασύλου, οι ελληνικές αρχές θα αναγκασθούν να αναγνωρίσουν ως πρόσφυγες μεγάλο αριθμό ανθρώπων. Νομίζω ότι εάν υπάρξουν κανονικές διαδικασίες, ελάχιστοι θα πάρουν τελικά άσυλο».
Και τι θα γίνει με τις «επιστροφές» (επαναπροωθήσεις); Οι περισσότεροι αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα προέρχονται από χώρες όπως το Αφγανιστάν και η Σομαλία. «Γιατί να μην επιστρέφονται άνθρωποι στο Αφγανιστάν;» σημειώνει. «Είναι αλήθεια ότι το Αφγανιστάν και η Σομαλία είναι επικίνδυνες χώρες. Ξέρω ότι έχει πόλεμο, αλλά μπορούν να επιστραφούν. Εξίσου πολλοί προέρχονται από το Ιράν, το Πακιστάν, το Μπαγκλαντές. Εάν η Ευρώπη συνάψει συμφωνίες επανεισδοχής με το Πακιστάν ή το Ιράν, θα βοηθηθεί πολύ η Ελλάδα».
Η κ. Αλμπαγιαράκ επιμένει ότι οι επιστροφές θα γίνονται όταν υπάρχει βεβαιότητα ότι δεν απειλείται η ζωή του αλλοδαπού. Σημειώνει ότι η αναχαίτιση της εισόδου στην Ε.Ε. είναι εξίσου σημαντική με τη μη παραμονή παρανόμων εντός της Ελλάδας. «Οι παράνομοι της Ελλάδας μπορεί να καταφέρουν να προχωρήσουν σε άλλα κράτη της δυτικής Ευρώπης κι αυτό πρέπει να αποφευχθεί». Και επειδή οι διαδικασίες ασύλου είναι μέχρι σήμερα χρονοβόρες, η Ολλανδία και η Ε.Ε. σκοπεύουν «να βοηθήσουν την Ελλάδα στην υιοθέτηση σύντομων διαδικασιών στην εξέταση αιτημάτων με νομικές εγγυήσεις» (ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ).
Ψηφίζουμε, υποτίθεται, με κριτήριο τις ευρωπαϊκές πολιτικές που επιθυμούμε, όμως σχεδόν ουδείς αναφέρεται στην ΕΕ. Ούτε συνδέει εγχώριες προκλήσεις με ευρωπαϊκές δράσεις, ντιρεκτίβες, ψηφίσματα του Ευρωκοινοβουλίου και αποφάσεις της Επιτροπής. Βρισκόμαστε μπροστά στην έκρηξη ενός ζητήματος που κατ’εξοχήν περνάει από τις Βρυξέλλες και λέγεται αντιμετώπιση της λαθρομετανάστευσης.
Το θέμα έπρεπε να βρίσκεται στον πυρήνα της πολιτικής συζήτησης καιρό τώρα. Ειδικά μετά τα γεγονότα στο παλιό Εφετείο, η απουσία του από τον εκάστοτε κομματικό λόγο είναι αδικαιολόγητη. Ύστερα δε από τα επεισόδια στην πλατεία Βικτωρίας, η δημόσια σιωπή, για το πώς η ΕΕ οφείλει να περιφρουρήσει τα σύνορά της και να διαχειριστεί τις διαρκείς και αυξανόμενες εισροές πληθυσμών από την Ασία και την Αφρική, γίνεται εξοργιστική.
Το μέγεθος του θέματος μαρτυρά υπολογισμός της Καθημερινής: Αν οι μουσουλμάνοι «μουσαφίριδες» συνεχίσουν να εισβάλλουν στην Ελλάδα με τον τωρινό ρυθμό, σε λιγότερο από μία δεκαετία θα έχουν φτάσει τα πέντε εκατομύρια. Εντούτοις, χώρες όπως η Δανία και η Ολλανδία λαμβάνουν πολλαπλάσιες από την Ελλάδα επιδοτήσεις για να διαχειριστούν τη λαθρομενάστευση. Παράλληλα, η συμφωνία Δουβλίνο 2 επιβάλλει στην Ελλάδα να δέχεται από άλλα κράτη-μέλη κάθε ανεπιθύμητο λαθρομετανάστη που μπήκε στην ΕΕ από τη χώρα μας. Ταυτόχρονα, κανείς στην Ευρώπη δεν ασχολείται με την Τουρκία, που παραβιάζει τη σχετική συνθήκη επανεισδοχής και αρνείται να δεχτεί πίσω έστω ένα μέρος όσων ψυχών μας έχει στείλει.
Η Ελλάδα δεν διεκδικεί δάφνες για την έως τώρα ευρωπαϊκή της διαδρομή, κυρίως διότι έχει σπαταλήσει ανυπολόγιστους χρηματικούς πόρους. Όμως σήμερα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια πρόκληση ιστορικών και Εθνικών διαστάσεων και η ΕΕ είναι υποχρεωμένη να δραστηριοποιηθεί. Ο τόπος που επί χιλιετίες έχει υπάρξει «προκεχωρημένο φυλάκιο» του ευρωπαϊκού πολιτισμικού χώρου (και που μόλις πριν έναν αιώνα άρχισε να συγκροτείται ως εθνικά αμιγές κράτος) κινδυνεύει σε μια δεκαετία να χάσει το χαρακτήρα μέσω μιας άνευ προηγουμένου πληθυσμιακής αλλοίωσης. Πρόκειται για διαπίστωση που αφορά στο ίδιο το μέλλον της Ευρώπης.
Συμπερασματικά, ένας «μελλοντικός νεοελληνικός πολιτισμός» φυσικό είναι να οδεύει προς την κατάλυσή του.
