ΕΛΛΑΔΑ

ΒΡΕΘΗΚΑΝ ΟΙ ΤΑΦΟΙ ΤΗΣ ΡΩΞΑΝΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ Δ;

Μπροστά σε μια μεγάλη αρχαιολογική ανακάλυψη πιθανόν να βρίσκονται τα συνεργεία της ΚΗ’ Εφορείας Κλασσικών Αρχαιοτήτων Σερρών..... Μετά από έρευνες ετών και αξιοποιώντας την ιστοριογραφία και τις προφορικές παραδόσεις της περιοχής, οι αρχαιολόγοι κατέληξαν σε μία «τούμπα» σε αγροτική περιοχή του Δήμου Αμφίπολης.

ΟΔΗΓΟΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ

Πολλοί φίλοι και φίλες μου έχουν ζητήσει να γράψω ένα αρθρο με "Οδηγίες Επιβίωσης",γιατί μπορεί σύντομα να αντιμετωπίσουμε δύσκολες καταστάσεις που να οφείλονται σε διάφορους λόγους,όπως πτώχευση και στάση πληρωμών,περίεργα και πρωτόγνωρα γεωφυσικά φαινόμενα και εγώ δεν ξέρω τι άλλο.

ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ 16/10/1912

Το έργο της απελευθέρωσης της Κατερίνης ανατέθηκε στην 7η Μεραρχία του Στρατού Θεσσαλονίκης, που είχε διοικητή το Συνταγματάρχη (ΠΒ) Κλεομένη Κλεομένους. Στις.. 15 Οκτωβρίου 1912 εκδόθηκε η Διαταγή των Επιχειρήσεων.

ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ

Οι πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος είναι 8. Ερμής, Αφροδίτη, Γη, Άρης, Δίας, Κρόνος, Ουρανός και Ποσειδώνας. Και έχουνε όλοι αρχαία ελληνικά ονόματα προς τιμήν των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων που θεμελίωσαν την αστρονομία. Ας γνωρίσουμε λοιπόν τα μυθικά πρόσωπα των οποίων τα ονόματα πήραν οι πλανήτες.

Η ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Αν καλούσαμε στις μέρες μας σ’ ένα γεύμα κάποιους αρχαίους Έλληνες όπως τον... Ηρόδοτο, τον Ηρακλή ή τον Αριστοφάνη..

Κυριακή 31 Ιουλίου 2011

ΤΟ PONY ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ


Η περιπέτεια της NAMCO στην ελληνική αγορά αυτοκινήτου είναι χαρακτηριστική για την σύγκρουση των μεγάλων συμφερόντων που «έπνιξαν» όλες τις προσπάθειες για την ανάπτυξη της αυτοκινητοβιομηχανίας (και όχι μόνο!) στην Ελλάδα.
Οι ιδρυτές της εταιρείας, βίωσαν την απόλυτη επιτυχία έχοντας καταφέρει να παράγουν στο εργοστάσιο στη Θεσσαλονίκη 8- 10 αυτοκίνητα ημερησίως, γεγονός πρωτόγνωρο για τα ελληνικά δεδομένα και με προστιθέμενη ελληνική αξία 67%, οι πωλήσεις ξεπερνούσαν τις 18.000, ενώ ο Ελληνικός Στρατός, η αεροπορία και το Ναυτικό έδειχναν την προτίμησή τους στα... άλογα των Pony, αφού το κόστος λειτουργίας και συντήρησης πέντε εξ αυτών ήταν μικρότερο από ένα τζιπ μεγάλου κυβισμού.

Ξεκίνησαν πριν από τριάντα χρόνια την κατασκευή αυτοκινήτων σε μια ρομαντική εποχή, όπου οι πολυεθνικοί κολοσσοί δεν είχαν αλώσει τον κλάδο και που η ελληνική αυτοκινητοβιομηχανία φαινόταν ικανή να διατηρήσει την αυτοχθονία της, συμβάλλοντας ταυτόχρονα στην οικονομική ανάπτυξη.

Μάλλον όμως, οι επικεφαλής της λογάριαζαν χωρίς... τον ξενοδόχο, που στην προκειμένη περίπτωση ήταν τα πολιτικά προσκόμματα που έβαζαν κυβερνητικά στελέχη της εποχής κατόπιν πιεστικών αιτημάτων ανταγωνιστών εμπόρων και εισαγωγέων που εποφθαλμιούσαν την εμπορική επιτυχία του θρυλικού Pony το οποίο είχε κατακλύσει τους ελληνικούς δρόμους και προμήθευε τα Σώματα Ασφαλείας.

Οι πιέσεις ακόμη και υπουργών έγιναν αφόρητες, οι απεργίες στο εργοστάσιο της Θεσσαλονίκης όλο και συχνότερες, οι μηχανές έμειναν σβησμένες για πάνω από 120 ημέρες και το αποτέλεσμα ήταν μετά από ένα μικρό χρονικό διάστημα η μονάδα ελληνικής παραγωγής να μην είναι βιώσιμη και να κλείσει, βάζοντας μια ακόμη «ταφόπλακα» στο ελληνικό επενδυτικό όνειρο για τη δημιουργία μιας κραταιής εγχώριας αυτοκινητοβιομηχανίας.

Ίσως ούτε και οι ίδιοι οι πολιτικοί να μην πίστευαν πως η «εθνικά υπερήφανη» κατά τ' άλλα Ελλάδα θα μπορούσε να φτιάξει τα δικά της αυτοκίνητα. Διαφορετικά δεν εξηγείται, όταν κατασκευάστηκε στην τελική του μορφή το πρώτο Pony και η οικογένεια Κοντογούρη κάλεσε τον τότε υπουργό Βιομηχανίας Κωνοφάγο για να το δει, εκείνος δεν μπήκε καν στον κόπο, διαμηνύοντας πως η Ελλάδα δε θα φτιάξει ποτέ δικό της αυτοκίνητο. Στη συνέχεια όμως, αφού ο ίδιος είχε εμπλακεί στο εργοστάσιο μπαταριών ΠΑΚ, πούλαγε στην μονάδα τα προϊόντα του.

Οι συνδικαλιστές

Μια από τις αιτίες της κατάρρευσης της NAMCO ήταν και ο κακώς εννοούμενος συνδικαλισμός. Εργαζόμενοι στο εργοστάσιο της Θεσσαλονίκης έκαναν απεργία- κατάληψη, η οποία κράτησε 4 μήνες, ζητώντας αύξηση ημερομισθίων κατά 35%.

Οι ιδιοκτήτες της εταιρείας δεν την αρνήθηκαν, αλλά τους πρότειναν να δουν τι αύξηση θα τους έδινε ο κλάδος του μετάλλου. Όμως, εκείνοι επέμεναν να ικανοποιηθεί το αίτημά τους «εδώ και τώρα», υποκινούμενοι και από ένα μετέπειτα σημαίνον πολιτικό πρόσωπο της Μακεδονίας, του οποίου ο ρόλος στην περίπτωση αυτή μάλλον ήταν «σκοτεινός», κάνοντας πολλούς να μιλήσουν για «το ότι παρακινείτο από ανταγωνιστικά της οικογένειας Κοντογούρη συμφέροντα».
Δημιουργήθηκε μεγάλη ένταση γιατί οι υπάλληλοι δεν άφηναν να μπει κανείς στο εργοστάσιο, ακόμη και στους ιδιοκτήτες απαγόρευαν την είσοδο. Δεν επέτρεπαν ούτε καν να σταλούν τα ετοιμοπαράδοτα οχήματα στους πελάτες της εταιρείας και άλλα 600 στον ελληνικό Δημόσιο τομέα. Έδειραν μάλιστα, πολύ άσχημα τον διευθυντή πωλήσεων Γιώργο Ζωγράφο. Τότε ανέλαβε δράση ο Πέτρος Κοντογούρης, ερχόμενος από τη Γερμανία, ο οποίος διαβεβαίωσε τους εργαζόμενους ότι η εταιρεία θα τους αποζημίωνε από πάνω, αρκεί να επιστρέψουν στις δουλειές τους. Πράγμα που έγινε, αλλά μόνο για πέντε μέρες, καθώς μετά ζήτησαν να... πάνε διακοπές. Απίστευτο; Κι όμως αληθινό! Πράγματι πήγαν τις διακοπές τους και μετά πέρασαν από την οδό Αγίας Σοφίας 26 για να λάβουν τις αποζημιώσεις τους. Το εργοστάσιο είχε κλείσει.

ΑΛΛΟΙ ΤΑ ΚΕΡΔΗ


Καυστικό ρεπορτάζ στους Financial Times Deutschland στηλιτεύει τα κέρδη του ευρωπαϊκού τραπεζικού τομέα από την συμμετοχή στο πακέτο βοήθειας της Ελλάδας.

Η Deutsche Bank, σε συνεργασία με τις τράπεζες HSBC και BNP Paribas, ανέλαβε να παρέχει συμβουλευτικές υπηρεσίες για την ανταλλαγή των ελληνικών ομολόγων, όπως ανακοίνωσε χθες το ελληνικό Υπουργείο Οικονομικών. Για τις υπηρεσίες αυτές οι τράπεζες θα λάβουν πλούσια αμοιβή, καθώς ο όγκος των ελληνικών ομολόγων που θα πρέπει να ανταλλαγούν μέχρι το 2020 ανέρχεται σε 135 δις ευρώ, αναφέρει το δημοσίευμα.

Κάτι ανάλογο είχε συμβεί το 2002, γράφει ο συντάκτης του άρθρου Κarsten Röbisch, όταν η Goldman Sachs ανέλαβε να αποκρύψει το ελληνικό χρέος με αντίτιμο αμοιβή ύψους 300 εκ. δολάρια. Ο επικεφαλής της Deutsche Bank Josef Ackermann, ο οποίος ηγείται επίσης του διεθνούς τραπεζικού συνδέσμου IIF διαπραγματεύτηκε τη συμμετοχή των ιδιωτών πιστωτών στην αντιμετώπιση του ελληνικού χρέους. Η αποστολή είναι δύσκολη ούτως ή άλλως, οπότε την αφήνει κανείς σε επαγγελματίες, όπως η Deutsche Bank, η οποία κατέχει ηγετική θέση στη διαπραγμάτευση ομολόγων.

Αλλά στ’ αλήθεια, σε ποιόν θα μπορούσε ο Έλληνας πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου να βασιστεί; αναρωτιέται ο συντάκτης. Οι δημόσιοι υπάλληλοί του είναι απασχολημένοι με το να φορολογούν αναδρομικά. Και η ΕΕ; Κατά πάσα πιθανότητα ούτε καν έχει μελετήσει σε βάθος την απόφαση της Συνόδου Κορυφής. Διαφορετικά οι τράπεζες δεν θα επωφελούνταν τόσο κραυγαλέα.

ΕΛΛΑΣ ΩΣ ΚΛΑΙΟΥΣΑ ΙΤΙΑ


Θα αναλύσουμε τα τέσσερα σημεία που δείχνουν την κακή πορεία της παιδείας μας.

Το πρώτο σημείο της άγνοιας και της πλάνης είναι ότι δεν μας έ­μαθαν ποτές, πως οι έλληνες στάθηκαν ένας κόσμος άκρα μελαγ­χολικός. Το καθημέρα των ελλήνων είναι το όρος Σίπυλο της Νιόβης, ό­που όλες οι βρύσες στάζουνε λύπη. Η λιγνή Ελλάδα ήταν μία κλαίου­σα ιτιά. Εδώ ως και τα ζώα μύρουνται και δακρύζουν. Θυμήσου, για παράδειγμα, τα δάκρυα που χύνανε τα άλογα του Αχιλλέα [Ομήρου, Ρ 437-8].


Στη χλωρίδα του ελληνικού στοχασμού βασιλεύουν τα κλαδιά των νεκρών. Το κυπαρίσσι και ο ασφόδελος. Ούτε πριν ούτε μετά, κανένας λαός δεν ερεύνησε τα άγνωστα της φύσης και τα μυστήρια της ψυχής, για να φτάσει το βαθύ σκοτάδι και το συμπαγές μηδέν που φτάσανε οι έλληνες.


Κανένας λαός δεν βυθίστηκε όσο οι έλληνες στη μαύρη χολή του απαίσιου και της ματαιότητας. Μαύρη χολή. Μελαγχολία αλλιώς. Βούδας, Σοπενχάουερ και όλες οι φιλοσοφίες του πεσσιμισμού και της άρνησης, μπροστά στον καημό των ελλήνων είναι αθλοπαι­διές και αθύρματα. Και καμία θεωρία που υψώθηκε στο γενικό δεν άφηκε να της ξε­φύγουν τόσες φωνές αίρεσης, παράπονου, και απόγνωσης, όσο η κο­σμοθεωρία των ελλήνων.


Οι έλληνες είναι οι αυτουργοί, οι πρωτουργοί, και οι δημιουργοί του θρήνου και της σφοδρής σιωπής. Πρώτοι αυτοί δουλέψανε το νόημα της μοίρας και της συμφοράς. Σε σχέση με τον άνθρωπο, το άδικο το είδαν σε κλίμακα πανανθρώπινη. Και σε σχέση με τον κό­σμο, το κακό το είδαν σε κλίμακα παγκόσμια. Το κακό που είδαν οι έλληνες στη φύση η σύγχρονη φυσική το ονόμασε εντροπία, και τό ‘κλεισε στο δεύτερο νόμο της θερμοδυναμικής.


Είναι παράξενο που ετούτος ο Καύκασος της μοναξιάς και του πά­γου φαίνεται πως δεν φαίνεται στα έργα και στα λόγια τους. Καθώς τα καράβια τους ταξιδεύουν στις γλαυκοκύανες θάλασσες, το μαγνάδι της επιφάνειας δεν αφήνει να φανεί πουθενά, ότι σε ό­λους εκείνους τους πλησίστιους πλόες λάμνει η βέβαιη αίσθηση και η βέβαιη γνώση τους για το κακό του κόσμου και για το άδικο του ανθρώπου.


Από ένα σημείο μάλιστα και πέρα αυτό το παράξενο γίνεται θαυμαστό. Γιατί όλος εκείνος ο κόσμος του θρήνου μετουσιώνεται σε κατανόηση και σε πικρή περηφάνεια. Γίνεται δηλαδή η ελληνική τέχνη. Γίνεται εγκαρτέρηση, ήμερη κυριαρχία του λόγου στο άλογο, ό­ραση και εννόηση της βαθύτερης οργάνωσης του σύμπαντος. Γίνεται το μελαγχολικό μειδίαμα ενός μελλοθάνατου που βλέπει ότι πεθαίνει. Δεν αφήνεται όμως στην παρηγοριά που προσφέρεται να του δώσει ο λόγος των γύρω του ότι θα ζήσει χρόνια ακόμη.


Αυτός ο μεταπλασμός της μελαγχολίας των ελλήνων σε τέχνη εί­ναι καίριας σημασίας. Γιατί άλλαξε το ποιόν και την υφή της. Τη μετέτρεψε από άρνηση σε δύναμη, και από εγκατάλειψη σε καρτερία. Έγινε δηλαδή ένας πεσσιμισμός χαρούμενος. Μία δυστυχία, που ωστόσο βρίσκει να χαίρεται. Αυτή την αιχμηρή κορυφογραμμή της χαρμολύπης, που οι έλληνες την περπατούν πολύ προσεχτικά, ο Ό­μηρος τη λέει «
δακρυόεν γελάν» [Ομήρου Ζ 484].

Από ένα πανίσχυρο αποθεματικό θέσεων που μιλούν για τη με­λαγχολία των ελλήνων, θα φέρω δύο δημώδεις μαρτυρίες και μία λόγια κατάθεση, για να δειχτεί ο όγκος και το βάρος της ελληνικής λύπης.


Λένε, λοιπόν, πως κάποτε έγινε ένας αγώνας [Το γνωστό Certamen Homeri et Hesiodi] ανάμεσα στον Ό­μηρο και στον Ησίοδο για το πρωτείο. Να κριθεί, τέλος πάντων, στους έλληνες, ποιος από τους δύο μεγαλύτερους είναι ο πιο μεγάλος. Η επιτροπή κρίσης, εκεί κάπου στην Αυλίδα ή στις Θήβες, κάθι­σε με σεβασμό τους δύο σοφούς στο θρονί τους, και άρχισε να τους ερωτά. Ήθελαν να μετρήσουν, ποιος θα δώσει τις πιο φρόνιμες α­ποκρίσεις στα ζητήματα.


Ρωτήσανε τον Ησίοδο, και αποκρίθηκε ζυγιασμένα. Οι θέσεις που έλαβε, φανέρωναν τον άνθρωπο με την πλούσια πείρα που έζησε στον κόσμο ζωντανός. Που έκαμε, και έπαθε, και έμαθε.


Ρωτήσανε και τον Όμηρο. Ο γλυκός αοιδός με τη λευκή κεφαλή και τα άδεια μάτια, που κάποια ερμηνεία θέλει να επιμένει πως έχα­σε το φως του γιατί δεν άντεξε το πολύ κακό που αντίκρυσε στον κόσμο, τους άκουσε μειλίχια.


Πες μας, λοιπόν, αστέρι στις θάλασσες και ήλιε στα βουνά, του είπανε. Πες μας, ποιο είναι το μεγαλύτερο στον άνθρωπο καλό. «
Άριστο σε όλους και σε όλες», αποκρίθηκε ο Όμηρος, «είναι ο άθρωπος ποτέ να μη γεννιέται!».

Η επιτροπή έμεινε καγκελόξυλο. Ένας πονηρός όμως ανάμεσα στους κριτές, ένας ελληνικά πονηρός, ένας μικρός Οδυσσέας, σκόρ­πισε την ταραχή που γέννησε η σπαθιά του Ομήρου με μια δεύτερη ερώτηση.


Κανένας, του λέει, δεν μας ζήτησε γνώμη, αν θέλουμε να μας γεν­νήσει ή όχι. Να μας ειπείς, λοιπόν, ποιο είναι το δεύτερο στον άν­θρωπο καλό, που να το κρατά και στο χέρι. Το πάντων αιρετώτατον. Εκείνο που να μπορούμε δηλαδή να το διαλέγουμε κιόλας.


«
Το δεύτερο στον άνθρωπο καλό», είπε ο Όμηρος, «είναι όταν γεν­νηθεί ο άνθρωπος, αμέσως να πεθαίνει» [Homeri opera, υπό T.W. Allen. Εκδ. Οξφόρδης, τόμος V, σ. 288: «αρχήν μεν μη φύναι επιχθονίοισιν άριστον· φύντα δ’ όμως ώκιστα πύλας Αίδαο περήσαι.»].

Αυτή η απόκριση κρύβει τη βία της ανάγκης και την αλυπησιά του χάρου. Και κάνει τον Όμηρο να γίνεται ο πρώτος τιμητής του θεού, όπως ο Κάιν είναι ο πρώτος φονιάς του ανθρώπου. Όσο και να εξερευνά κανείς στη χώρα του θρήνου, δεν θα βρει πικρότερη θέση. Όπως δεν πρόκειται να βρει γυναίκα πιο ωραία από την ωραία Ελένη, που και κείνη την έπλασε ο Όμηρος. Ωστόσο εμείς μπορούμε να γνωρίζουμε πως πίσω από τον Όμη­ρο δεν μιλάει ο Όμηρος, αλλά το συλλογικό πνεύμα της Ελλάδας.


Τα λόγια του είναι η δημοτική απήχηση του πνεύματος ενός λαού απάνου σ’ ένα ερώτημα που αγωνίζεται να κλείσει όλα του ανθρώ­που τα υπάρχοντα. Είναι μία απόκριση ίδια με τη λύση που προσπα­θεί να δώσει σήμερα η θεωρία του ενιαίου πεδίου, όπου μέσα σ’ ένα τύπο οι φυσικοί αγωνίζουνται να κλείσουν όλους τους νόμους της φύσης. Άλλωστε το ξέρουμε, διακόσιους χρόνους τώρα κοντά, πως ο Όμηρος δεν υπήρξε. Το αθάνατο όνομά του είναι το δημοτικό τρα­γούδι των παλαιών ελλήνων.


Στα ίδια πατήματα βρίσκεται και η ιστορία που σώθηκε στα Απο­σπάσματα του Αριστοτέλη, και σ’ ένα κείμενο του Πλουτάρχου. Εί­ναι μάλιστα σημαδιακό, που η ιδέα αρχίζει με τον Όμηρο, την εκκίνηση, περνάει από τον Αριστοτέλη, το τέρμα της κλασικής Ελ­λάδας, και τελειώνει στον Πλούταρχο, την κατακλείδα του ελληνι­κού κόσμου.


Και να μη λησμονούμε ότι ο Πλούταρχος είναι μία επιβλητική μορ­φή στην Ελλάδα. Ρουσσώ, Γκαίτε, και Ναπολέων τον είχαν ολοζωής στο μαξιλάρι τους.


Κυνηγούσε, λέει η αφήγηση [Rose V., Aristotelis qui ferebantur Librorum Fragmenta, Lipsiae 1886, 40, 1481b], ο βασιλιάς Μίδας αγρίμια στα όρη της Μακεδονίας. Εκεί, αποσταμένος, έγειρε στη ρίζα ενός δρυ να συνεφέρει. Τότες ήταν που είδε δίπλα του το Σιληνό να κοιμάται.


Έχω την ευκαιρία, συλλογίστηκε ο ξύπνιος βασιλιάς. Και πιάνει το δαίμονα, και τον δένει με το σκοινί, να μη φύγει. Λέει:


— Εγώ θα σ’ απολύσω, αλλά πρώτα να μου ειπείς.


— Πες το μου, να στο ειπώ, κι απέ να μ’ αφήσεις να φύγω, του λέει ο αρχισάτυρος. Κι ούτε χρειαζόταν να με δέσεις, για να σου ειπώ.


— Εξήγα μου, λοιπόν. Εσύ που κρέμεσαι ανάμεσα ουρανού και γης, και γνωρίζεις πράγματα που δεν τα φτάνει ανθρώπου νους. Ε­ξήγα μου, γιατί χρόνους τώρα τυραννιέμαι, και πάω να κρεπάρω. Ποιο είναι το μεγαλύτερο στον άνθρωπο καλό;


Ο Σιληνός αλαφιάστηκε. Τον συνεπήρε το ξάφνιασμα, ιδιοτρόπησε, κοίταξε πέρα.


— Λύσε με να πηγαίνω, του λέει, και τράβα στο καλό σου. Ρωτάς πράγματα που δεν απαντιούνται.


Ο Μίδας εστάθηκε.


— Κι αν δε μου αποκριθείς, του λέει, σ’ αυτό που σ’ ερωτώ, δεν έχεις λευτεριά. Εδώ στο δέντρο θα μείνεις δεντρωμένος. Όσο να σε λύσει ο λιμός, και να σε κατελύσει ο λύκος.


Θύμωσε τότε ο δαίμονας. Τίναξε βίαια τα χέρια του ψηλά, πέσανε τα δεσμά. Έστρεψε και κοίταξε τον άνθρωπο βλοσυρά, κι όλα τα γύρω μυρίσανε θειάφι. Το θείο συνεπήρε τον τόπο. Ο Μίδας, του πάρθηκε η μιλιά, κι έπεσε κατά γης. Και τότε ο Σιληνός, τον επετίμησε:


- «Δαίμονος επιπόνου και τύχης χαλεπής εφήμερον σπέρμα, τι με βιάζεσθε λέγειν, ά υμίν άρειον μη γνώναι;»


μ’ ερωτάς, συνεχίζει,


«τί εστι το βέλτιστον τοις ανθρώποις, και τί τών πάντων αιρετώτατον»· μάθε το λοιπόν, και σκάσε:


«μετ’ αγνοίας των οικείων κακών αλυπότατος ο βίος.
Άριστον γαρ πάσι και πάσαις το μη γενέσθαι. Δεύτερον δε το γενομένους αποθανείν ως τάχιστα» [Πλουτάρχου, Παραμυθητικός προς Απολλώνιον, 115 d].

Εντελώς ομοιότυπη για τον πεσσιμισμό των ελλήνων με τις δημο­τικές μαρτυρίες του Ομήρου, του Αριστοτέλους και του Πλουτάρχου, είναι και η προσωπική κατάθεση του Σοφοκλή που γίνεται με το στό­μα του χορού στο βασιλιά Οιδίποδα:

Μη φύναι τον άπαντα νι­-
κά λόγον· το δ’, επεί φανήι,
βήναι κείσ’ οπόθεν περ ή-
κει πολύ δεύτερον ως τάχιστα.
(Το πιο καλύτερο απ’ όλα θε νά ‘τανε
να μην είχε κανείς γεννηθεί,
ή, μια που ήρθε στο φως,
να γυρνά κείθ’ όπου ήρθε μια ώρα πιο μπρος)
[Σοφοκλέους, Οιδίπους επί Κολωνώι, 1224. Μετάφρ. Γ. Γρυπάρη]. Εκτός από το Σοφοκλή είναι και πολλοί άλλοι έλληνες που μιλάνε με την ίδια πεσιμιστική σφοδρότητα. Ο Πλάτων λ.χ., ο Ευριπίδης, ο Βακχυλίδης, ο Θέογνις). Το συμπέρασμα είναι πως από όλη ετούτη την κοιλάδα των κλαυθμών οι δάσκαλοι και οι διδακτικοί δεν μας έδειξαν φύλλο. Αντίθετα, μας είπαν τα αντίθετα. Μιλούν για ήλιο τα μεσάνυχτα και για πανη­γύρια στο καταχείμωνο. Η Ελλάδα, μας λένε, σημαίνει την ηρεμία, το ρυθμό, τη γαλήνη. Ελλάδα είναι ο λογισμός, η αγνή απλότητα, η ευδαιμονία, το μέτρο. Προπάντων το μέτρο. Όλα της Ελλάδας τα χωρεί ο Ζυγός στον ουρανό των ζωδίων. Και τα εννιά ξανθά κορίτσια της Αρμονίας τρέχουν με μικρές φωνές στα ειρηνικά πλατάνια του ποταμού. Ασπροεντυμένες και γάργαρες, σαν τη Ναυσικά και τις άλλες λουίζες, παίζουν τον κλήδονα και τη σφαίρα. Αλλά «quid πλατανών opacissimus» [Σεφέρη Γ., Ποιήματα, Ίκαρος 1979, σ. 60], που έλεγε ο Πλίνιος Νεότερος, και ο Σεφέρης. Γιατί helas θα πει αλίμονο, λέει ο Σεφέρης πάλι [Σεφέρη Γ., Έξι νύχτες στην Ακρόπολη. Εκδ. Ερμής, Αθήνα 1974, σ. 47], και όλοι οι γαλλόφωνοι [Η λέξη helas στα γαλλικά σημαίνει αλλίμονο]. Το δεύτερο σημείο της άγνοιας και της πλάνης είναι η λάθος εικόνα που μας δώσανε για την ελληνική τέχνη. Πώς στέκεται ο σύγχρονος έλληνας απέναντι στην κλασική τέχνη; Οι μισοί κάτοικοι της Αθήνας δεν ανέβηκαν ποτέ στην Ακρόπολη. Και οι άλλοι μισοί ανέβηκαν για να ιδούν το Λυκαβηττό και τα ελενίτ στις στέγες του Ταύρου. Τα καλοκαίρια ταξιδεύουμε στους Φιλίππους και στη Δωδώνη, να ιδούμε αρχαία τραγωδία, κι έχουμε το τέμπο των γιουρούκηδων, όταν εισβάλλουν στα γήπεδα. Τι Μητρόπουλος, τι Μητροπάνος! άκου­σα κάποτε να λένε δυο νέοι μπροστά στην προτομή του Μητρόπουλου στην Επίδαυρο. Στην πραγματικότητα, η τέχνη των Ελλήνων καθρεφτίζει τον αγώνα τους να νικήσουν τον πεσσιμισμό τους. Η ελληνική τέχνη είναι το γέννημα του αδυσώπητου αλλά και του εξαίσιου κόπου να μετουσιώσει το βάρος του κόσμου σε ελαφράδα ζωής. Η θλίψη που γέννησε στον Έλληνα η γνωριμία του με το κακό του κόσμου, με το malum physicum καθώς το λεν, παραχώρησε τη θέση της σε μία πικρή αποδοχή, σε μία συναίνεση ανάγκης με τις σκληρές δομές της φύσης. Και το πράγμα έγινε μ’ έναν τρόπο, ώστε την εγγενή συφορά του ανθρώπου να μην τη νοθέψει η δειλία και ο δόλος. Να μην κουκουλωθεί το κακό δηλαδή με την αυταπάτη και το ψέμα. Πολύ περισσότερο, από αυτή την αισχρή παραποίηση να μην προκύψει στο τέλος παρηγοριά και συμφέρο. Γιατί όταν η συμφορά συμ­φέρει, να τη λογαριάζεις για πόρνη, λέει ο Ελύτης. Αυτό το τελευταίο σημείο είναι ανάγκη να κατανοηθεί ως την ά­κρη του. Αλλιώτικα, η εικόνα μας για τους Έλληνες και την τέχνη τους θα σωριαστεί συγκορμοδεντρόριζη. Το παράδειγμα που φέρνω, για να δείξω ότι οι Έλληνες δε νοθέψανε τη γνώση τους για τη σκληρότητα και την απανθρωπιά της φύ­σης, είναι ότι μπροστά στον τρόμο του θανάτου αρνήθηκαν να παρηγορήσουν με την ψευτιά για μια ζωή μετά θάνατο. Θάνατος για τους Έλληνες δεν εσήμαινε το σταθμό που αλλάζω τραίνο. Από Γευγελή δηλαδή τραβάω για Λουμπλιάνα, και πάει λέ­γοντας. Θάνατος για τους Έλληνες εσήμαινε ανυπαρξία ατελεύτητη, και σκοτάδι για πάντα . Αυτή την οδηγία τους έδωκε η γλώσσα και η σοφία της φύσης. Όλα τα άλλα είναι γεννήματα του φόβου μπροστά στο θάνατο, και δουλειά της φαντασίας. Είναι το τι δεν αντέχουμε, το τι δε θα θέλαμε, είναι πλύση εγκεφάλου από την παράδοση και τη συνήθεια, και δόλος αβυσσαλέος. Ξέρεις πόση απόσταση υπάρχει ανάμεσα σ’ εκείνον που τιμά τη φυσική γνώση πως όταν πεθάνει θα χαθεί, όπως χάνεται το φύλλο του δέντρου, που λέει ο Όμηρος, και ανάμεσα σ’ εκείνον που τον έμαθαν να πιστεύει πως όταν πεθάνει, θα μεταναστέψει σε κάποια υπερουράνια Αμερική; Δημήτρης Λιαντίνης

ΙΑΠΕΤΟΣ ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ


Στο μυθιστόρημα Άρθουρ Κλαρκ, 2001: Οδύσσεια του Διαστήματος, το φεγγάρι Ιαπετός του Κρόνου διαδραματίζει έναν κεντρικό ρόλο. Είναι η περιοχή της πύλης του άστρου, η πύλη μέσω της οποίας διασχίζει ο Dave Bowman - ο σύγχρονος Οδυσσέας του Κλαρκ - για να συναντήσει το πεπρωμένο του σε μια μακρινή γωνιά του κόσμου.

Ο Κλαρκ επέλεξε τον Ιαπετό σαν την θύρα του άστρου λόγω της διπλής όψης του. Ξέρουμε ότι μόνο αυτό το σώμα μεταξύ των αντικειμένων του ηλιακού μας συστήματος, έχει την μια πλευρά του 10 φορές φωτεινότερη από την άλλη. Ποια καλύτερη θέση θα υπήρχε λοιπόν για να τοποθετήσει ο συγγραφέας ένα φανταστικό εξωγήινο αντικείμενο απ' ό,τι σε ένα φεγγάρι, που σου δίνει την εντύπωση ότι είναι το ίδιο ένα τεχνητό - μη πραγματικό - αντικείμενο.

Η προέλευση των δύο προσώπων - σαν του Ιανού - του Ιαπετού είναι ένα από τα πάγια μυστήρια στο ηλιακό μας σύστημα, ένα πρόβλημα που εμμένει από την εποχή της ανακάλυψης του φεγγαριού από τον αστρονόμο Giovanni Cassini το 1671. Αλλά το μυστήριο μπορεί επιτέλους τώτα να λύθηκε. Το κλειδί φαίνεται να μην είναι μια σύγκρουση των μυθολογικών Τιτάνων με μια αινιγματική εξωγήινη φυλή, αλλά μια αρχαία σύγκρουση με το θεαματικό σύστημα των δακτυλίων του Κρόνου.

Και η λύση του μυστηρίου του Ιαπετού οφείλεται στην πτήση του διαστημικού οχήματος Cassini πάνω από το φεγγάρι στις 31 Δεκεμβρίου του 2004. Οι πάνω στο Cassini φωτογραφικές κάμερες συνέλαβαν εικόνες εκείνης της πλευράς του φεγγαριού που έχει πολλούς κρατήρες με πρωτοφανείς λεπτομέρειες. Τι όμως αποκάλυψαν οι εικόνες εκείνες στους πλανητικούς επιστήμονες;

Οι επιστήμονες αιφνιδιάστηκαν από τα στοιχεία του Cassini. Σε μήκος 1.300 km - σχεδόν το ένα τρίτο της περιμέτρου του φεγγαριού - ήταν μια εξαιρετική κορυφογραμμή. Σε κάποιο σημείο της είχε ύψος 20 km - περισσότερο από δύο φορές το ύψος του όρους Everest - και αυτό μάλιστα συμβαίνει σε ένα φεγγάρι με διάμετρο μόνο 1.436 km, πολύ λιγότερη από τη μισή διάμετρο του Φεγγαριού μας. Η κορυφογραμμή ακολουθεί στενά τον ισημερινό του Ιαπετού. Και αυτό δεν συμβαίνει πουθενά αλλού στο ηλιακό σύστημα.

Εκ πρώτης όψεως, η ύπαρξη της κορυφογραμμής εμφανίζεται να είναι ο δεύτερος σημαντικός γρίφος - μαζί με τον πρώτο που είναι το φωτεινό και το σκοτεινό τμήμα του Ιαπετού. Αλλά, στις αρχές του τρέχοντος έτους, μια αμερικανίδα ειδική επιστήμονας έκανε έναν αξιοπρόσεκτο ισχυρισμό. Η Carolyn Porco, επικεφαλής του τμήματος απεικόνισης του Cassini, πρότεινε ότι τα δύο χαρακτηριστικά γνωρίσματα συνδέονται. Τα στοιχεία για αυτό είναι το γεγονός ότι η σκοτεινή περιοχή του Ιαπετός, η Cassini Regio, διχοτομείται τέλεια από τη γιγαντιαία κορυφογραμμή.

Αλλά πώς μπόρεσαν τα δύο χαρακτηριστικά γνωρίσματα να σχετίζονται; Την απάντηση δίνουν οι δακτύλιοι του Κρόνου. Σύμφωνα με τον αστρονόμο Paulo Freire, του Παρατηρητηρίου Arecibo στο Πουέρτο Ρίκο, κάποτε ο Ιαπετός περιπλανήθηκε επίσης κοντά στο σύστημα των δακτυλίων του Κρόνου. Οι δακτύλιοι του Κρόνου - που θεωρούνται ότι είναι τα λείψανα ενός ή περισσότερων αποσυντεθειμένων φεγγαριών - έχουν σπανίως πάχος 100 μέτρων αλλά γεμάτα με κομμάτια βράχων και πάγου, με μέγεθος που κυμαίνονται από αυτό ενός κόκκου σκόνης έως μεγάλα κομμάτια βράχων. Όταν ο Ιαπετός πλησίασε στο εξωτερικό όριο των δακτυλίων βομβαρδίστηκε άγρια, στην ίδια γραμμή που οι δακτύλιοι συνάντησαν το φεγγάρι. "Και τότε εκατομμύρια κρατήρων δημιουργήθηκαν σε κάθε δευτερόλεπτο", λέει ο Freire.

Αλλά δεν είναι οι ίδιοι οι κρατήρες που είναι σημαντικοί. Είναι ο καθαρός όγκος του υλικού των δακτυλίων που αποτέθηκε σε ένα σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα στην επιφάνεια ενός φεγγαριού, όπως είναι ο Ιαπετός. Για να δώσει κάποια ιδέα πόση είναι αυτή η ποσότητα, ο Freire υποθέτει ότι το σύστημα των δακτυλίων του Κρόνου με τον Ιαπετό ήταν σε επαφή για τρεις ώρες, ένα μικρό μέρος του χρόνου που θέλει το φεγγάρι για να στραφεί γύρω από τον Κρόνο. Από τη γνωστή πυκνότητα του υλικού στα δαχτυλίδια του Κρόνου και την ταχύτητα με τα οποία το σύστημα του φεγγαριού και των δακτυλίων συγκρούστηκαν- περίπου 10 φορές την ταχύτητα ενός τεράστιου αεριωθούμενου αεροπλάνου - ο Freire υπολογίζει ότι, σε εκείνες τις τρεις ώρες, περίπου 25 εκατομμύρια κυβικά μέτρα υλικού από τους δακτυλίους θα έπεφτε ανά κάθε μέτρο της γραμμής της κορυφογραμμής. "Είναι αρκετή ποσότητα για να δημιουργήσει μια κορυφογραμμή ύψους πέντε χιλιομέτρων με ένα πλάτος στη βάση 10 χιλιομέτρων", εξηγεί ο Freire.

Σύμφωνα με τον Freire, ο Ιαπετός βρέθηκε μόνο την άκρη των δαχτυλιδιών του Κρόνου. Δεν διαπέρασε το σύστημα των δαχτυλιδιών εντελώς. "Εάν το είχε κάνει, τότε η κορυφογραμμή θα είχε επεκταθεί στο μισό κύκλο το φεγγαριού κι όχι στο ένα τρίτο του", λέει.

Και φυσικά φτιάχτηκαν εκατομμύρια κρατήρες συμμετρικά της κορυφογραμμής, όπως φαίνονται στις φωτογραφίες του Cassini.

Αλλά αυτό δεν απαντά στην ερώτηση: πώς η μισή πλευρά του Ιαπετού είναι φωτεινή και η άλλη σκοτεινή, ενώ αυτές οι πλευρές χωρίζονται από την κορυφογραμμή;

Σε μια εργασία, ο Freire επισημαίνει ότι οι δακτύλιοι περιέχουν μια τέλεια πηγή μαυρίσματος του υλικού - μικροσκοπικούς κόκκους σκόνης. Η δυσκολία είναι να καταλάβουμε πώς αυτή η σκόνη θα μπορούσε να έχει μεταφερθεί από την κορυφογραμμή για να καλύψει σχεδόν το μισό τμήμα του φεγγαριού. Το κλειδί για αυτό, λέει ο Freire, είναι ο πάγος - όπως το διοξείδιο του άνθρακα, ή 'ξηρός πάγος' - που είναι επίσης συστατικό στο υλικό των δαχτυλιδιών. Στη βιαιότητα της σύγκρουσης με τον Ιαπετό, αυτό το υλικό θα είχε μετατραπεί σε ατμό. "Κι αυτό θα είχε δημιουργήσει μια προσωρινή ατμόσφαιρα στο φεγγάρι", εξηγεί ο Freire.

Οι λεπτοί αλλά πολύ γρήγοροι άνεμοι στην προσωρινή ατμόσφαιρα πέρασαν πάνω από την κορυφογραμμή και απέθεσαν τη σκόνη σε μια μεγάλη περιοχή του Ιαπετού, σύμφωνα με τον Freire. Επισημαίνει δε ότι αυτό θα πρέπει να ανάγκασε την ποσότητα της σκόνης - και φυσικά δημιούργησε το μαύρισμα του Ιαπετού - να μειωθεί βαθμιαία ανάλογα με την απόσταση από την κορυφογραμμή, όπως ακριβώς το παρατηρούμαι σήμερα. Η μεταφορά και η απόθεση της σκόνης από αυτούς τους ανέμους μπορούν επίσης να προκαλέσουν τις ραβδώσεις που παρατηρούνται κοντά στους κρατήρες στην άκρη του Cassini Regio.

Μια άλλη πρόβλεψη είναι ότι το μέγεθος των σωματιδίων της σκόνης πρέπει να γίνεται ολοένα και μικρότερο σε πιο μακρινές αποστάσεις από τη γραμμή της κορυφογραμμής, δεδομένου ότι οι άνεμοι δεν μπορούν να μεταφέρουν τα μεγάλα σωματίδια τόσο μακριά όπως τα μικρά. Για να έχει κτυπήσει ο Ιαπετός το σύστημα των δαχτυλιδιών του Κρόνου, θα πρέπει κάποτε να έχει μπει σε τροχιά στο ίδιο επίπεδο με τους δακτυλίους. Άρα η κορυφογραμμή θα είχε δημιουργηθεί κατά μήκος του ισημερινού του Ιαπετού. Σήμερα, ο Ιαπετός δεν κινείται στο ίδιο επίπεδο με το επίπεδο των δακτυλίων. Κάτι λοιπόν πρέπει να έχει χτυπήσει το φεγγάρι - πιθανότατα ένα άλλο φεγγάρι - και να το έχει εκτινάξει στην σημερινή τροχιά του. "Εντούτοις, είναι ένα απίθανο γεγονός," λέει ο Freire.

Οι επιστήμονες περιφρονούν τα απίθανα γεγονότα. Αλλά σε μια τέτοια περίσταση θα μπορούσε να είναι πιθανότερο εάν υπήρχαν κάποτε πολλά φεγγάρια σε ομοίως χαοτικές τροχιές. Αυτό αποδεικνύεται να είναι μια θεμελιώδης πρόβλεψη της σημερινής άποψης που έχουμε για την προέλευση του ηλιακού συστήματος. Οι βραχώδεις πλανήτες ενισχύθηκαν από τη σύγκρουση και την συγκόλληση πολλών μικρότερων αντικειμένων στις χαοτικές τροχιές γύρω από τον Ήλιο. Παρομοίως, και τα φεγγάρια του Κρόνου ενισχύθηκαν από τη σύγκρουση πολλών μικρών αντικειμένων σε παρόμοιες τροχιές γύρω από τον Κρόνο. "Στο Κρόνιο σύστημα, όλα που αποσυντέθηκαν, ενσωματώθηκαν σε άλλα φεγγάρια ή εκτινάχθηκαν από τον Κρόνο", συμπληρώνει ο Freire. "Όλα εκτός από σχετικά μεγάλο - τον Ιαπετό".

Μετά από την ανακάλυψη άλλων 12 φεγγαριών, που κυμαίνονται σε διάμετρο από τρία έως επτά χιλιόμετρα, ο συνολικός αριθμός των δορυφόρων του Κρόνου έχει φθάσει σε 46 - 47 εάν συμπεριλάβουμε κι έναν μικροσκοπικό τεχνητό δορυφόρο αποκαλούμενο Cassini.

ΠΙΝΔΑΡΟΣ ( 522 Π.Χ -448 Π.Χ )


Ο μεγαλύτερος λυρικός ποιητής της αρχαίας Ελλάδος. Γεννήθηκε στο 522 π.Χ. στις Κυνός Κεφαλές των Θηβών και ήταν υιός του Δαϊφάντου και της Κλεοδίκης. Είχε σαν δασκάλους, στη μουσική τους Αθηναίους Αγαθοκλέα και Απολλόδωρο, στη δε ποιητική τέχνη την Μύρτιδα. Την ποιήτρια Κόριννα την είχε μάλλον σαν ανταγωνίστρια, λέγεται δε πως σ’ ένα διαγωνισμό τον νίκησε. Εικοσαετής έκανε την εμφάνισή του σαν ποιητής στο κοινό.
Τα μεγάλα κατορθώματα των Ελλήνων κατά των Περσών περιέργως δεν τον συγκίνησαν πνευματικά, όπως τον Αισχύλο και τον Σιμωνίδη. Αργότερα όμως εξύμνησε τις λαμπρές υπηρεσίες των Αθηναίων σ’ ολόκληρη την Ελλάδα, οι δε Αθηναίοι τον τίμησαν και του δώρισαν το ποσόν των μυρίων δραχμών. Ταχέως η φήμη του ποιητή διαδόθηκε, για να λάβει το χαρακτηρισμό του εθνικού ποιητή, όπως ο Σιμωνίδης. Σ’ αυτό συντέλεσαν οι μεγάλοι πανελλήνιοι αγώνες, στους οποίους συνήθιζε να παρευρίσκεται, και χάρις στους οποίους συνήψε σχέσεις με τους ευγενείς οίκους όλων των πόλεων. Πολλές φορές μάλιστα συνόδευσε και τους νικητές αθλητές στην πατρίδα τους, για να διευθύνει εκεί ο ίδιος τη νικητήρια πομπή της υποδοχής.

Η πατρίδα του Πινδάρου Βοιωτία εθεωρείτο παροιμιώδες σύμβολο του στενού τοπικισμού, της επαρχιώτικης νοοτροπίας και των καθυστερημένων ιδεών. Τίποτα από τα συνταρακτικά γεγονότα της εποχής δεν επηρέασε τους Θηβαίους, που ήταν εχθροί σε κάθε νέο πνεύμα κι εξακολουθούσαν να πιστεύουν πως η καταγωγή τους ανάγεται εις τους θεούς και πως ο λαός ήταν κάτι άξιο περιφρονήσεως. Μεγαλωμένοι με τέτοιες παραδόσεις, οι μεγαλοκτηματίες επιδίδονταν σε θεάματα, αγωνίσματα, διασκεδάσεις και τελετές. Αρετή γι’ αυτούς ήταν η σωματική δύναμη, η ομορφιά, ο πλούτος. Αυτά όλα διέγραψαν ασφαλώς και τον χαρακτήρα του ποιητή. Γι’ αυτό και προπάντων οι λαμπρές εκδηλώσεις βρήκαν στον Πίνδαρο τον πιο κατάλληλο υμνωδό.

Επισκέφθηκε τη Σικελία, φιλοξενήθηκε στην Αυλή του Ιέρωνα, και έψαλε τη μεγαλοπρεπή έκρηξη της Αίτνας του 472. Είχε πάντα στενές σχέσεις με τα Ιερατεία και ιδιαίτερα με τους ιερείς των Δελφών, τη σοφία των οποίων εξυμνούσε στα άσματά του. Ο Πίνδαρος πέθανε σε βαθύ γήρας, πιθανώς στα 448, στο Άργος και, ως λέγεται, μέσα στο θέατρο και στην αγκαλιά του αγαπημένου του φίλου Θεοξένου. Στη Θήβα, όπου μετακομίσθηκαν τα οστά του, οι κάτοικοι, μέχρι την εποχή του Παυσανία, έδειχναν περήφανοι τον τάφο του ποιητή τους, καθώς και τα ερείπια της οικίας του, την οποία και μόνο εξαίρεσε ο Αλέξανδρος από τη γενική καταστροφή της πόλεως.

Η μούσα του Πινδάρου εξύμνησε θεούς, ήρωες και αθλητές, με επινίκια, εγκώμια και θρήνους. Οι αρχαίοι γραμματικοί συγκέντρωσαν και κατέταξαν την ποίησή του σε 17 βιβλία. Εν τούτοις, από αυτά σώθηκαν μόνο τα επινίκια, μερικά αποσπάσματα ενός διθυράμβου για την έκλειψη του ηλίου στα 463 και δύο χαριτωμένα τραγούδια για τις ιερόδουλες της Κορίνθου και τον ωραίο Θεόξενο.

Ο Πίνδαρος συνέθεσε χορικές ωδές αρκετών τύπων. Σύμφωνα με τους βιογράφους της ύστερης αρχαιότητας αυτές οι ωδές ταξινομήθηκαν από τους λόγιους της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας σε είδη:
  • Ύμνοι, 1 βιβλίο
  • Παιάνες, 1 βιβλίο
  • Διθύραμβοι, 2 βιβλία
  • Προσωδία, 1 βιβλίο
  • Παρθένια, 3 βιβλία, (περί των νεαρών γυναικών)
  • Υπορχήματα 1 βιβλίο, (υποστηρικτικά χορού)
  • Εγκώμια, 1 βιβλίο
  • Θρήνοι, 1 βιβλίο
  • Επινίκια, 4 βιβλία
Από αυτό το εκτενές corpus μόνον οι επινίκιες ωδές έχουν διασωθεί πλήρεις. Οι υπόλοιπες είναι γνωστές μόνον από παραπομπές άλλων συγγραφέων ή σπαράγματα παπύρων που ανακαλύφθηκαν στην Αίγυπτο.

Διάφορα ρητά του μεγάλου Πινδάρου

Ανακάλυψε τι δυνατότητες έχεις και χρησιμοποίησε τες .

Οι αιτίες του πολέμου είναι το χρυσάφι.

Η ευτυχία έχει όχι μικρό φθόνο.

Η αρετή λάμπει ολκάθαρα.

Όταν η καρδιά χαίρεται το πρόσωπο είναι θαλερό.

Ο άνθρωπος είναι όνειρό μιάς σκιάς.

Η αρετή που επαινείται μεγαλώνει σαν το σίδερο.

Ακόνιζε πάντα την γλώσσα σου στο ακόνι της αλήθειας.

Το έθιμο είναι ο βασιλιάς όλων.

Όποιος με την δική του προσπάθεια βρει τον δρόμο της αλήθειας, θα έχει την ευλογία των Θεών.

Ανάλογα με τις εποχές υπάρχουν ρεύματα βίαιων ανέμων.

Όταν η ευτυχία του ανθρώπου είναι υπερβολική δεν αρκεί πολύ καιρό.

Ο νόμος είναι ο Βασιλιάς και των θνητών και των αθανάτων.

Η πείρα μας δείχνει την αρετή μέσα στην οποία καθένας από εμάς διαπρέπει.

Υπάρχει και ένα άλλο πράγμα αναγκαίο στην ανθρώπινη φύση κι αυτό είναι να αρκείσαι στην τύχη του παρόντος.

Ο χρόνος για δράση είναι περιορισμένος.

Ο χρόνος άπιστος κρέμεται πάνω από τον άνθρωπο.

Όλα γιατρεύονται, φτάνει να μην χαθεί η ελευθερία.

Μην παραχαϊδεύεις τις λύπες.

Αξίζει στον άνδρα να τρέφει γενναίες ελπίδες.

Κανένας ποτέ στην Γη δεν βρήκε σίγουρο σημάδι από τους ουρανούς για το μέλλον του.

Να χαίρεσαι τα δώρα της νίκης είναι το πρώτο ευεργέτημα, να ακούς να εξυμνούν τους επαίνους της είναι το δεύτερο.

Να είσαι παιδί με τα παιδιά, άνδρας με τους άνδρες, γέρος με τους γέροντες και να προσαρμόζεσαι σε όλες τις ηλικίες της ζωής, αυτό είναι το ταλέντο του σοφού.

ΔΙΕΔΩΣΕ ΤΟ

Twitter Delicious Facebook Digg Stumbleupon Favorites More