ΠΟΝΤΙΑΚΟ ΛΕΞΙΚΟΝ Β

Λεξικό

Αναζητήστε ποντιακές λέξεις  και φράσεις κ δείτε τη σημασία τους στα ελληνικά και αγγλικά!

Ποντιακά	Ελληνικά	Αγγλικά
αγνόν	παράξενο	bizarre
αγούρ	αγόρι,αρσενικό παιδί	boy
άγρα	άγρια	wild
αγράπ' (άγριον+άπιον)	καρπός άγριας αχλαδιάς	wild pear
αγροικώ	καταλαβαίνω	understand
αδά	εδώ	here
αδακά	εδώ πέρα	over here
αδράχτ'	αδράχτι	spindle
αελάδ'	μικρό θηλυκό μοσχάρι	baby calf
Αεργίτες	Νοέμβριος	November
αερόπον	αεράκι	air
αέτς	έτσι	so
αζπάρια	αυλόπορτες	gates
αιγίδ	γίδα	goat
αΐκος	τέτοιος	such
αϊτέστε	άντε,αντέστε	come on
ακειαπές	εκεί μέσα	in there
ακεκά	εκεί πέρα	over there
άλας,αλάτ	αλάτι	salt
αλαχτόρι	κόκκορας	rooster
άλειμμαν	ζωϊκό λίπος	fat
αλικόν	αλμυρό	salty
άλικος	ολοκόκκινος	bright red
αλιμίδ'	άλμη	brine
άλλτς	άλλους	others
αλουκές	αλλού	somewhere else
Αλωνάρτς	Αύγουστος	August
άμα	εάν, όμως	if
άμον	όπως, σαν	like
αναγνώριμος	άγνωστος	unknown
αναλία	τσόκαρα	clogs
άναλον	ανάλατο	unsalted
αναλώ	μαλακώνω με νερό	soften (using water)
αναμένω	περιμένω	wait
ανασκάφτω	κατηγορώ	accuse,blame
ανασπάλω	ξεχνώ	forget
αναστορώ	θυμάμαι	remember
άναυα	χωρίς	without
αναχάπαρα	ξαφνικά	suddenly
άντα	όταν	when
αντιφέρκουμαι	εναντιώνομαι	oppose to
αντράφλομ	κουνιάδος	brother in law
αντρίζω	παντρεύομαι (παίρνω άντρα)	get married
αξινάρ	τσεκούρι,αξίνα	axe
αούτο	αυτό	this
απαδακές	από εδώ	this way
απάν	απάνω	on
Απάνγκεκα	προς τα πανω	up
απές	μέσα	in
Απόθεν	από πού	from where
απολέκω	αφήνω	leave
απονεγκάσκουμαι	ξεκουράζομαι	rest
αποτενύ	στο εξής	from now on
απράναν	προ λίγου	a while ago
Απρίλτς	Απρίλιος	April
αραεύω	ψάχνω	look for
αργεύω	αργώ	slow
άρκον	αρκούδα	bear
άσκεμος	άσχημος	ugly
άσκολσουν	μπράβο	bravo
ασπαλίζω	κλειδώνω	lock
αστά	στάσου	hold on
ατά	αυτά	these
ατουκά	εκεί	there
ατουπές	εκεί μέσα	inside
άτσαπα	άραγε	I wonder
αφκά	κάτω	down
αχαστούρ	αγαθιάρης	naïve
αχατοχάς	νάτος	there he is
αχούλ	μυαλό	mind
αχουλούς	μυαλωμένος	sober minded
αχπάνω	βγάζω, ξεριζώνω	pull
αχπάραγμαν	ξάφνιασμα, έκπληξη	surprise
αχπαράγουμαι	τρομάζω	I am scared
αχπαράζω	ξαφνιάζω	startle, surprise
αχπάσκουμαι	πηγαίνω	go
άψιμον,βρούλα	φωτιά	fire
βάλον	βάλε	put
βάρια	βάρη	weight
βέτρο	κουβάς	bucket
βοτρύδιν (βότρυς)	μπούκλα	curl
βούδ'	βόδι	ox
βουκούμαι	τρώω	eat
βούρα	παλάμη	palm
βουρβουτίζανε	βουίζανε	humming
Βούτορον	βούτυρο	butter
βρες	βρέχει	it's raining
γαϊδίρ	γαϊδούρι	donkey
γαμόστολον	γαμήλιο τραπέζι	bridal dinner
γάραμψον	μαϊντανός	parsley
γαρή	γυναίκα, σύζυγος	wife
γαρήδες	γυναίκες	wives
γάρναν	σκασμός	shut up
γέλος	γέλιο	laugh
γεμίσια	οπωρικά,φρούτα	fruitage
γενεάδους	συγγενείς	relatives
γέρον	γέρος	old man
γεσίλ	πράσινο	green
γιαβανωτός	επιπόλαιος	superficial
γιάμ	μήπως	by any chance
γιόκ	όχι	no
γιόξαμ	μήπως	perhaps
γλύνω	λειώνω	melt
γομώνω	γεμίζω	fill
γούλα	λαιμός	neck
γυναικίζω	παντρεύομαι (παίρνω γυναίκα)	get married
γύρισμαν	επιστροφή	return
δαβαίνω	διαβαίνω	pass
δαταγή	διαταγή	order
δέβα	πάνω	up
δεβάζω	διαβάζω	read
δέβασμαν	διάβασμα	reading
δείγω	δίνω	I give
δειξίζω	δείχνω	show
δέξμια	δυόσμος	mint
δερνοκοπισκάσαι	δερνοκοπιέσαι, κλαις και δέρνεσαι	come to blows
δόσια	τα δώρα	gifts
δουλεία	δουλειά	work, job
δουλόπον	μικροδουλειά	chore
δώρημαν	δώρο	gift
δωρόπον	δωράκι	little gift
έγκα (αρχ.ήνεγκα)	έφερα	brought
έγκεν	έφερε	brought
εγκλησιάς	εκκλησιές	churches
εγροικώ	καταλαβαίνω	understand
εθαρρώ	νομίζω	think
έι κιτι	πω…πω	gosh!
εκλώστα	γύρισα	come back
εκοππώθα	κουράστηκα	I'm tired
εκρύφταν	κρύφτηκαν	they hid
έκσαμε	ακούσαμε	we heard
ελαύνω	θέτω σε κίνηση	put in motion
ελέπω	βλέπω	see
εμέτερον	δικό μας	ours
εμνοστέσα	νόστιμη	tasty
έμνοστος	νόστιμος	tasteful,cute
εν	είναι	is
ενεγκάστα	κουράστηκα	tired
εξέγκεν	έβγαλε	take out
επορώ	μπορώ	can
επουσμάνεψα	έχασα	lost
έργατα	έργα	acts
ερετίν	ασταθές, ετοιμόρροπο	shaky
εριστέας	εριστικός	quarrelsome
εσέγκα	έβαλα	I put
εσούμωσεν	εσίμωσε,πλησίασε	draw close
έσυρα	τράβηξα	pulled
εσχωρώ	συγχωρώ	forgive
έτον	ήταν	it was
εύκαιρος	διαθέσιμος	available
εύκαιρος	απρόσεκτος,επιπόλαιος	careless
ευτάγω	φτιάχνω	make
εφάθεν	φάνηκε	appeared, showed up
εφέκα	άφησα	left
εχθρέϊκα	εχθρικά	hostile
εχτάλεψα	ανακάτεψα	mix
ζαγκώνω	σκουριάζω	rust
ζαρούδια	ζάρες	wrinkles
ζεγκινλούκια	πλούτη	wealth
ζεγκίντς	πλούσιος	rich
ζελεύω	ζηλεύω	envy
ζερταλίδ'	βερύκοκο	apricot
ήμαρτα	συγνώμη	sorry
ήμπαν	όπου	where
θάμαν	θαύμα	miracle
θαυμαστός	αξιοθαύμαστος	admirable
θεκάρ	θήκη	case
θέκον	βάλε,τοποθέτησε	put
θεμών'	θυμωνιά	stook
θυμιαντόν	θυμιατό	censer
ιεύω	ταιριάζω	fit
ίλα	ιδίως	particularly,especially
ιλιάτσ'	φάρμακο	medicine
ίσαμ	ίσαμε,μέχρι,ως	until
καβέ	καφενείο, καφές	café
καγάν	δρεπάνι	scythe
καγανόπον	μικρό δρεπάνι	cradle
κάθαν	κάθε	every
Καλαντάρς	Ιανουάριος	January
καλατζεύνε	μιλάνε	chat, talk(ing)
καλατζή	ομιλία	language
καλατσεύω	συζητώ	discuss
καλέκια	παλιοπάπουτσα	old shoes
καλλίον	προτιμότερο	preferable
Καλομηνάς	Μάϊος	May
καμονή	καημός,μεγάλη λύπη	worry, grief
κανείται	φτάνει	enough
καννάβ'	κάνναβη	cannabis
κάτα	γάτα	cat
κατακέφαλος	ανάποδος, πονηρός	narrow-minded
κατοπούλ	γατάκι	kitten
κατσί	μέτωπο	forehead
κατσίν	μούτρο	face
καυκάσαι	καυχέσαι	pride
καυκίν	καύκαλο	shell
Κεβεζέας	πολυλογάς	babbler
Κεβεζού	γλωσσού	babbler
κείμαι	ξαπλώνω	lie
κέλεφον	τρομερό	frightful
κεμεντζές	λύρα	lyre
κεπίν	κήπος	garden
Κερασινόν	Ιούνιος	June
Κερεκή	Κυριακή	Sunday
κερεστέδες	στηρίγματα	supports
κινθέα	τσουκνίδα	nettle
κιόλι	λίμνη	lake
κλαδόπον	κλαδάκι	branchlet
κλώθω	γυρνώ κάτι	turn something back
κλώσκουμαι	επιστρέφω	return
κλωσόν ατό	γύρισέ το	turn
κοδέσποινα	νοικοκυρά	housewife
κοθντουράς	παπούτσια	shoes
κοκκίν	σιτάρι	wheat
κοκκύμελον	τζάνερο,δαμάσκηνο	plum
κολογκύθ'	κολοκύθι	vegetable marrow
κολοθόπα	ψωμάκια	small breads
κομπώνω	ξεγελώ	deceive,trick
κόνεψεν	κάθησε	sit
κοσσάρα	κότα	chicken
κουίζω	φωνάζω	yell
κουκουβάκας	μανιτάρια	mushrooms
κουκούμ	στάμνα	pitcher
κουνίν	κούνια μικρού παιδιού	cradle
κουνίομαι	κουνιέμαι	swing
Κούντουρος	Φεβρουάριος	February
κουρτώ	καταπίνω	swallow
κουτσή	κοπέλα	girl
κοχλίδ' (αρχ.κοχλίας)	σαλιγκάρι	snail
κρίσον	κρίνε	judge
κρούω	χτυπώ	hit
κτήνον	αγελάδα	cow
κύρης	πατέρας	father
κωσσού	κλώσσα	broody hen
λαγκεύω	πηδώ	jump
λαϊστέρα	κούνια	swing
λαλαχεύω	χαϊδεύω	caress
λαρούμαι	γίνομαι καλά,θεραπεύομαι	recover
λάσκομαι	γυρίζω, βολτάρω	stroll
λαταρίζω	κουνιέμαι	dangle
λάχτα	κλωτσιά	kick
λειφτός	λειψός	deficient
λειψεμάτια	λειψά, ελλειπή	deficiencies
λελεύω σε	να σε χαρώ	pride on/upon
λεφτοκάρ'	φουντούκι	hazel-nut
ληγάρια	γρήγορα	fast
λιμός	πείνα	hunger
λίουνταν	λυώνουν	they are melting
λούσκομαι	λούζομαι	bathe
λυκοκαλομάννα	προγιαγιά	grandmother
λυκοπάππον	προπάππος	grandfather
λυκοπάππος	προπάππος	great-grandfather
λύσον	λύσε	solve
λώματα	ρούχα	clothes
μάγλον	μάγουλο	cheek
μαθίζω	μαθαίνω σε κάποιον	teach
μάισσα	μάγισσα	witch
μακαρίνα	μακαρόνια	macaroni
μακέλ	κασμάς	pick
μαλλία	μαλλιά	hair
μαντζίρα	γιαούρτι	yoghurt
Μάρτς	Μάρτιος	March
μειζότερος	μεγαλύτερος	older
μελεσσίδ'	μέλισσα	bee
μελεσσίδια	μελίσσια	beehive
μένεμαν	μήνυμα	message
μερ	που	where
μηλέα	μηλιά	apple tree
μιστός	μισθός	wage,salary
μοναχέσα	μόνη	alone
μουσκάρ	μοσχάρι	calf
μούστα	γροθιά	fist
μουχαπέτ	διασκέδαση με	a good time
μουχτεροπούλ	γουρουνάκι	pig
μουχτερός	γουρούνι	hof,pig
μυστήριον	μυστηριώδης	mysterious
νάλια	τσόκαρα	clogs
νεραξία	σίχαμα	disgusting thing or person
νίφκουμε	πλένω πρόσωπο	wash my face
νοΐζω	αντιλαμβάνομαι	perceive
νουνίζω	σκέφτομαι	think
ντο	που	where
ντόσιμον	χτύπημα	hit
νυφείο	δωμάτιο στολισμού της νύφης	bridal suite
νυφέπαρμαν	κλέψιμο νύφης	kidnapping a woman
ξάι	καθόλου	not at all
ξαν	ξανά	again
ξύνω	χύνω	pour
όλτσ	όλους	all
ομάζω	μοιάζω	look alike
ομάλ	ίσιωμα	even,flat
ομάτιαμαν	μάτιασμα	evil eye
ομμάτ	μάτι	eye
ομούτ'	ελπίδα,προσδοκία	hope
οπίσ	πίσω	back
ορθώνω	διορθώνω, τακτοποιώ	tidy
ορμάν	δάσος	forrest, wood
ορτάρε	μάλλινες κάλτσες	woolen socks
οψάρ	ψάρι	fish
οψέ	χθες	yesterday
παιδάς	παιδί, νέος	young man
παλαλίτσας	πράγματα ασήμαντης αξίας	trifles
παλαλός	τρελός, ανόητος	crazy, fool
παλαλοσύνε	τρέλα, ανοησία	foolishness
παλαλώνω	τρελαίνομαι	go crazy
πάλεμαν	πάλη	wrestling
πάπα	πατέρας	father
παπίν	πάπια	duck
παπόρ	βαπόρι	ship
παρακαμίνι	μέρος γύρω από το τζάκι	area around fireplace
παρχάρια	ορεινοί βοσκότοποι	sheep walk
πατσή	αδελφή	sister
πελίτια	βελανίδια	acorns
πεντικόν	ποντικός	rat
πετεινολάλια	ξημερώματα	sunrise
Πέφτ	Πέμπτη	Thursday
πιρμιρίμια	γλυστρίδα	claytonia
πλούτον	κούκος	cuckoo
πόδας	βηματισμοί	footsteps
πόι(ν)	μπόι	height
ποίσον	κάνε (να βρεθούμε)	make us meet
ποιώ	κάνω	do
πολλά κι πάει	σύντομα	soon
πορπατεσία	περπατησιά	walk
ποσπογαζλούκ	φλυαρία	babble
ποτή	πιοτό	drink
πουγαλεμένος	αξιολύπητος, ταλαίπωρος	miserable
πουλλόπον	πουλάκι	bird
πουστουρίζω	ψιθυρίζω	whisper
πουτσή	νέα κοπέλα	young girl
πυρίφτρα	ξύλινο φτυάρι	wooden shovel
Πυρίφτω (πύρ+ρίπτω)	Βαζω τα ψωμιά στο φουρνο	bake bread
ρασόπον	βουναλάκι	hummock
ραχίν	βράχος	rock
ρεντζιπέρ'ς	γεωργός	farmer
ρέφανα	ρεπάνια	radish
ριγώ	κρυώνω	cold
ρούζω	πέφτω	fall
ρωμαίος	Ελληνας του Πόντου	Hellenic Pontian
Σάββα	Σάββατο	Saturday
σεβάσκουμαι	σέβομαι	respect
σειραλαεμένα	βαλμένα στη σειρά	in order
σερίν	δροσερό	cool
σερομύλ	χειρόμυλος	handmill
σεφίλτς	ήσυχος	quite
σέφτελα	παντζάρια	beetroot
σιμισκόλαδον	σπορέλαιο	cooking oil
σινί	χάλκινος δίσκος	cupreous disk
σίτα	καθώς	as
σκαλώνω	αρχίζω	start, begin
σκαμνίν	κάθισμα	seat, bench
σκεύια	σκεύη	kitchen utensils
σκίζω	σχίζω	tear
σκολέκ	σκουλίκι	worm
σκούμαι	σηκώνομαι	get up
σκουτουλίζω	μοσχοβολώ	scent
σκυλάζω	βρωμάω	stink
σουμά	κοντά	near
Σουρβά	σούπα	soup
σούρω	σέρνω	drag
Σταυρίτεν	Σεπτέμβριος	September
σταφύλε	σταφύλια	grapes
στόλι	τραπέζι	table
στούδιν (οστούν)	κόκκαλο	bone
στράταν	δρόμος	road
στράταν	δρόμος	road
Στύπα	Τουρσιά	pickles
σύγεριν	γερνάω	grow old, I age
σύνορθα	όρθια	upright
σύρκουμαι	τραβιέμαι	pull out
σύρω	τραβώ	pull
σωρεύω	συσσωρεύω	pile up, gathered
ταβίζω	λογομαχώ	argue
ταγιάνεμα σ'	αντοχή	endurance
ταής	θείος	uncle
ταράουμαι	ανακατεύομαι	meddle
ταφίν	τάφος	grave
τεά	τάχα	supposedly
τελείται	τελειώνει	finish
τελένω	τελειώνω	finish
τεμέκ	δηλαδή	as if
τεντζερέ	κατσαρόλα	pot
τερώ	παρατηρώ	observe
Τετράδ	Τετάρτη	Wednesday
τιδέν	τίποτε	nothing
τιδέν κ' εν	δεν είναι τίποτε	its nothing
τικιανόπον	μαγαζάκι	small shop
τίμεμαν	τιμή	price
τουβάρ	τοίχος	wall
τουμαρεύω	δέρνω	beat
τουσιέκ	στρώμα	mattress
τραγωδάνον	τραγουδιστής	singer
τρανή	μεγάλη	important, weighty
Τρίτ	Τρίτη	Tuesday
Τρυγομηνάς	Οκτώβριος	October
τσαϊζω	φωνάζω	I yell, argue
τσάκαλος	γαλανομάτης	blue-eyed
τσακώνω	σπάνω	break
τσαρτσιάφ	κάλυμμα	cover
τσατσία	προσανάμματα	tinder
τσερίζω	ξεσκίζω	tear
τσιάνουμ	καλέ μου	dear
τσιγκρίδια	αγριόκλαδα	wildbranch
τσίζω	λυπάμαι κάποιον	feel sorry for
τσιλίδ	κάρβουνο αναμμένο	cinder
τσινέα	κουτσουλιά	chicken shit
τσιπ	πολύ	very
τσιρνέαν	τσιμουδιά	save it!
τσούγκρωσα	γκρινιάζω	beef about
τσούνα	σκύλα	bitch
τσουπία	ξύλα	wood
τσουπώνω	κλείνω	close
τσούρα το	σώπα, κλείστο	shut up
τσούφια	θάμνοι	bushes
υλάζω	φωνάζω	yell
υπαντρία	παντρειά	marriage
υστερνέσιν	τελευταίο,ύστερο	last
φάρκομαν	δηλητηρίαση	poisoning
φίλτς	φίλοι	friends
φιλώ σε	σε φιλώ	kiss you
φούρξωμαι	νευριάζω	go mad
φουσί	ποπός	bottom
φραχτή	φράχτης	fence
φτουλίζω	ξεπουπουλιάζω	pluck
φωλέα	φωλιά	nest
φωτίτσια	βαφτίσια	christening
χαϊβάν	ζώο	animal
χαιρετία	χαιρετισμός	greeting
χαμάν χαμάν	αμέσως	right away
χαμλάεψα	κουράστηκα, πιάστηκα	tired
χαπάρε	νέα	news
χαρατσεύω	ξοδεύω	spend
χασεμένος	ντροπαλός	shy
χασευτό	ζεματιστό	very hot
χασεύω	ζεματώ	scald
χασχάσα	παπαρούνα	poppy
χαχόλα	κακοντυμένη	frump
Χειμωγκόν	Χειμώνας	Winter
χειρ	χειρότερα	worse
χερόπα	χέρια	hands
Χορτοθέρτς (χόρτον+θερίζω)	Ιούλιος	July
χουλίζει	φωνάζει δυνατά	loud yell
χριάσκουμαι	χρειάζομαι	need
Χριστενιάρτς	Δεκέμβριος	December
χροστημάτια	δανεικά	loan
χρυσόραμμαν	χρυσοκλωστή	gold thread
χτήνον	αγελάδα	cow
χωρέτες	χωρικός	villager
χωρία	χωριά	villages
ψαλαφώ	ζητώ, ψάχνω	ask for
ψη	ψυχή	soul
ωβά	αυγά	eggs
ωβάζ' νε	γεννούν αυγά	lay eggs
ωβόππα	αυγουλάκια	little eggs
ωράζω	φρουρώ, προσέχω	guard
ώσπουτα	ωσότου	until
ωτίν	αυτί	ear

Posted in: