ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΚΑΙ ΤΙ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΩΛΟΥΝ ΤΑ ΚΥΛΙΚΕΙΑ ΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ – ΝΕΟΙ ΕΛΕΓΧΟΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΦΕΤ

Μαζί με το κουδούνι θα... χτυπήσουν και τα κλιμάκια του ΕΦΕΤ. Η σχολική χρονιά ξεκινάει και ο ΕΦΕΤ βάζει στο μικροσκόπιο τα σχολικά κυλικεία. 
Με δεδομένο ότι οι προηγούμενοι έλεγχοι αποκάλυψαν ότι υπήρχαν κυλικεία που πωλούσαν προϊόντα για τα οποία δεν είχαν άδεια, οι έλεγχοι θα εντατικοποιηθούν. Ιδιαίτερη έμφαση, σύμφωνα με ανακοίνωση του ΕΦΕΤ, θα δοθεί στον έλεγχο των κυλικείων όσον αφορά στην τήρηση των υγειονομικών συνθηκών και τα είδη που μπορούν να τίθενται προς πώληση στα σχολεία.


Επιτρεπόμενα προς πώληση τρόφιμα στα κυλικεία των σχολείων είναι μόνο:

- Σάντουιτς και τοστ τυποποιημένα (με ψωμί ολικής άλεσης ή λευκό) με τυρί ή και γαλοπούλα (από λαχανικά επιτρέπεται η προσθήκη ντομάτας).

- Απλά αρτοσκευάσματα, όπως φρυγανιές, αρτίδια, φρατζολάκια, σησαμένια κουλούρια, παξιμάδια, κριτσίνια (σε ατομική συσκευασία 50g).

- Σταφιδόψωμο (σε ατομική συσκευασία έως 60g).

- Μουστοκούλουρα (σε ατομική συσκευασία έως 60g).

- Μπισκότα απλά, χωρίς γέμιση (σε ατομική συσκευασία έως 60g).

- Τυρόπιτα ή Σπανακόπιτα με τυρί φέτα ή κασέρι.

- Γιαούρτι «παντός τύπου».

- Φρέσκα φρούτα (καλά πλυμένα, σε ατομική συσκευασία).

- Ξηρά φρούτα, όπως σύκα, δαμάσκηνα, βερίκοκα χωρίς κουκούτσι (σε ατομική συσκευασία έως 50g).

- Γάλα με λίγα λιπαρά, γάλα πλήρες και γάλα με κακάο (έως 250ml για το γάλα με κακάο, έως 330ml για το σκέτο γάλα).

- Ρυζόγαλο απλό, κρέμα απλή (έως 150ml).

- Φυσικοί χυμοί φρούτων (100% χυμός) χωρίς πρόσθετη ζάχαρη (έως 330ml).

- Εμφιαλωμένο νερό του 0,5 λίτρου.

- Καφές και αφεψήματα (μόνο για το προσωπικό).

Για τα σχολικά κυλικεία των Γυμνασίων, Λυκείων και Νυχτερινών Σχολείων στον παραπάνω κατάλογο προστίθενται:

- Ξηροί καρποί, ανάλατοι (σε ατομική συσκευασία έως 50g).

- Μέλι, σε ατομική συσκευασία.

- Χαλβάς και παστέλι «παντός τύπου» (σε ατομική συσκευασία έως 50g).

- Σοκολάτα υγείας και γάλακτος, χωρίς γέμιση (σε μικρή συσκευασία έως 30g).

Ο ΕΦΕΤ έχει αναρτήσει στην ιστοσελίδα του (www.efet.gr, στη θεματική ενότητα Διατροφή- Ασφάλεια Τροφίμων στα σχολεία) ενημερωτικό και εκπαιδευτικό υλικό για την ευαισθητοποίηση των μαθητών σε θέματα υγιεινής διατροφής και ασφάλειας των τροφίμων που διατίθενται από τα σχολικά κυλικεία.

Read More

ΟΛΥΜΠΙΑΚΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ

1. Ο κότινος

"Το έθνος πρέπει να μάθη να θεωρή εθνικόν ό,τι είναι αληθές" (Διονύσιος Σολωμός)

Τώρα που άρχισαν οι ολυμπιακοί αγώνες τού Λονδίνου, μου δίνεται η ευκαιρία να βγάλω ένα παλιό μου άχτι. Έτσι, λοιπόν, κατά την διάρκεια των αγώνων, θα δημοσιεύσω μια σειρά κειμένων με τα οποία θα επιχειρήσω να ανασκευάσω όλη την μυθολογία που έχει στηθεί ανά τους αιώνες περί των ολυμπιακών αγώνων. Κυρίως δε θα επικεντρωθώ στους δυο περισσότερο διαδεδομένους μύθους, δηλαδή στο πολυθρύλητο "ολυμπιακό ιδεώδες" και στην ευγένεια των αθλητών, οι οποίοι τάχατες αγωνίζονταν μόνο για τον "κότινο".

Προκαταβολικά, ζητώ συγγνώμη για την "ακαταστασία" των κειμένων, μιας και δεν έχω χρόνο να τα οργανώσω και να τα "καλουπώσω". Στο κάτω-κάτω, δεν φτιάχνω διδακτορική εργασία. Στο ιστολόγιό μου γράφω, οπότε κεντρική σημασία έχει το περιεχόμενο. Όσο για εκείνους που αισθανθούν να προσβάλλεται η ελληνικότητά τους, ας ρίξουν άλλη μια ματιά στην παραπάνω αποστροφή τού Σολωμού πριν μου ορμήσουν...

Όπως όλοι οι μεγάλοι αγώνες τής αρχαιότητας, έτσι και οι ολυμπιακοί αγώνες χαρακτηρίζονται ως "στεφανίται", επειδή το βραβείο των νικητών δεν ήταν παρά ένα στεφάνι: των ολυμπιονικών από αγριελιά (ο περίφημος κότινος), των ισθμιονικών από πεύκο, των πυθιονικών από δάφνη, των νεμεονικών από σέλινο. Αυτά τα στεφάνια ήσαν για τους τύπους, ακριβώς όπως σήμερα δίνονται μετάλλια. Στην ουσία, όμως, όλοι οι μεγάλοι αθλητικοί αγώνες τής αρχαιότητας ήσαν "χρηματίται".

Πράγματι, όταν οι ολυμπιονίκες επέστρεφαν στις πόλεις τους, όχι απλώς αποθεώνονταν αλλά εξασφάλιζαν και μια σειρά εντυπωσιακών προνομίων. Κατ' αρχάς, έμπαιναν στην πόλη από ένα σημείο των τειχών το οποίο γκρεμιζόταν για να περάσουν, συμβολισμός ο οποίος εννοούσε πως η πόλη δεν χρειάζεται πια τα τείχη εφ' όσον διαθέτει τέτοιον ήρωα. Οι άρχοντες και το ιερατείο ετοίμαζαν πανηγυρική υποδοχή ενώ όλοι οι κάτοικοι έβγαιναν στους δρόμους για να ζητωκραυγάσουν και να αποθεώσουν τον ήρωά τους. Ποιητές έγραφαν ύμνους για τον νικητή, γλύπτες έφτιαχναν τον ανδριάντα του, η πόλη έκοβε νομίσματα με την μορφή του και επιγραφές με υμνητικούς στίχους τοποθετούνταν στα μνημεία τής πόλης.

Όλα αυτά, βεβαίως, αποτελούσαν ηθικές ανταμοιβές και δεν θα είχε νόημα να τις επικρίνουμε αν όλα τελείωναν εδώ. Αλλά ποιός ολυμπιονίκης νοιάζεται για τις ηθικές ανταμοιβές όταν μπορεί να εξασφαλίσει οικονομικά προνόμια; Έτσι, λοιπόν, οι ολυμπιονίκες απαλλάσσονταν για πάντα από οποιαδήποτε φορολογία. Επίσης, απαλλάσσονταν και από κάθε στρατιωτική υποχρέωση (τί ειρωνεία να γκρεμίζεις τα τείχη για να περάσει κάποιος που δεν θα πιάσει ποτέ όπλο στα χέρια του!) αλλά και από κάθε άλλη δημόσια υποχρέωση (κοινωνικό έργο, κοινωφελή υπηρεσία σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών κλπ).

Πάνω απ' όλα, όμως, οι ολυμπιονίκες εξασφάλιζαν ισοβίως γενναία μισθοδοσία από το δημόσιο ταμείο, ενώ παράλληλα σιτίζονταν δωρεάν στο πρυτανείο. Αυτό το τελευταίο εξόργισε ως και τον νηφάλιο Σωκράτη: "Στο πρυτανείο πρέπει να σιτίζεται μόνον ο πολίτης που έχει άριστο ήθος και φρόνηση, που προσφέρει υπηρεσίες στην πατρίδα του, ο φτωχός άνθρωπος αλλά ευεργέτης τής πόλης. Απόδοση τιμών επιβάλλεται σε πολίτη του οποίου ολόκληρος ο βίος αποδεικνύεται ενάρετος" (Πλάτωνος, "Απολογία Σωκράτους", 36 γ-δ).

Παρ' ότι οι ολυμπιονίκες απαλλάσσονταν από κάθε στρατιωτική υποχρέωση, η πολιτεία τούς απένεμε στρατιωτικά αξιώματα (σημ.: κάτι ανάλογο κάνει και η σημερινή Ελλάδα με τους σύγχρονους ολυμπιονίκες της), ενίοτε δε και θρησκευτικά. Όσοι απ' αυτούς ήθελαν, μπορούσαν να πάρουν μέρος στις πολεμικές εκστρατείες, χωρίς όμως να είναι υποχρεωμένοι να πολεμήσουν. Πάντως, σε περίπτωση νίκης, ο "άκαπνος" ολυμπιονίκης είχε δικαίωμα σε σημαντικό μερίδιο από τα λάφυρα. Εννοείται ότι όλες οι παραπάνω υλικές παροχές αυξήθηκαν κατά τους ελληνιστικούς χρόνους και υπερδιογκώθηκαν κατά την ρωμαϊκή εποχή.

Πρέπει να παραδεχθούμε ότι στην αρχή οι ολυμπιακοί αγώνες ήσαν όντως "στεφανίται". Για παράδειγμα, κατά τους πρώτους αγώνες (776 π.Χ.) νικητής στον δρόμο ήταν ένας λαϊκός μάγειρος από την Ηλεία, ο Κόροιβος, ο οποίος έλαβε ως έπαθλο μόνο ένα μήλο! Δυστυχώς, δεν χρειάστηκαν παρά λίγα χρόνια για να αλλάξουν τα πράγματα. Από την έκτη κιόλας ολυμπιάδα η αγνότητα των αγώνων πάει περίπατο και κάνουν την εμφάνισή τους οι πρώτες χορηγίες χρημάτων και τιμαλφών δώρων. Αρκεί να αναφέρουμε χαρακτηριστικά ότι ο Σόλων, λίγο μετά το 600 π.Χ., θεώρησε υπερβολικά τα χρήματα που έδινε η πολιτεία στους διάφορους νικητές αθλητικών αγώνων και επενέβη περιορίζοντας την αμοιβή των ολυμπιονικών σε 500 δραχμές, των ισθμιονικών σε 100 δραχμές κλπ. Ο ίδιος, έλεγε με θυμό ότι είναι απαράδεκτο να τιμώνται οι αθλητές και να αγνοούνται εκείνοι που θυσιάζονται στον πόλεμο, των οποίων και τα παιδιά θα έπρεπε να τρέφονται και να μορφώνονται με χρήματα της πολιτείας: "Απειρόκαλλον γαρ το εξαίρειν τας τούτων τιμάς, αλλά μόνον εκείνων των εν πολέμοις τελευτησάντων...ων και τους υιούς δημοσία τρέφεσθαι και παιδεύεσθαι" (Διογένους Λαερτίου, "Βίοι φιλοσόφων" - Σόλων, 55).

Αυτά τα ολίγα είχα να πω σήμερα, ελπίζοντας ότι κάποια στιγμή θα πάψει το παραμύθι πως τάχα οι αρχαίοι αγωνίζονταν μοναχά για έναν κότινο. Διάβολε, ποιός πιστεύει ότι οι πρόγονοί μας ήσαν τόσο "ηλίθιοι" ώστε να βολεύονται με ένα κοτσάνι αγριελιάς ή ένα ματσάκι σέλινο; Αλλά θα συνεχίσουμε.

Ολυμπιακά παραμύθια - 2. Οι μεταγραφές

Θυμάμαι ακόμη και σήμερα την έκπληξη που ένοιωσα πριν καμμιά εικοσαριά χρόνια, όταν πρωοτοείδα τον κενυάτη Ουίλσον Κίπκετερ (τότε παγκόσμιο πρωταθλητή και ρέκορντμαν των 800 μέτρων) να αγωνίζεται με την φανέλλα τής Δανίας. Βλέπετε, η μόδα των "εθνικών μεταγραφών" στον σύγχρονο αθλητισμό δεν ήταν διαδεδομένη εκείνη την εποχή. Βέβαια, σήμερα το φαινόμενο είναι συνηθισμένο. Ιδού τρία χαρακτηριστικά ελληνικά παραδείγματα, ευρύτατα γνωστά:

- Ο "δικός μας" Κάχι Κακιασβίλι (ευτυχώς, το "Ακάκιος Κακιασβίλης" δεν έπιασε) έχει κερδίσει δυο χρυσά ολυμπιακά μετάλλια για την χώρα μας, αφού προηγουμένως είχε κερδίσει άλλο ένα για την Γεωργία.

- Στους ολυμπιακούς αγώνες τής Αθήνας, ο Τζαρτζίλ Ζβιανταουρί θα μπορούσε να είχε χαρίσει άλλο ένα χρυσό στην Γεωργία αλλά, δυστυχώς για τους γεωργιανούς, πρόλαβε και τον υιοθέτησε ο προπονητής τού τζούντο Νίκος Ηλιάδης. Έτσι απολαύσαμε τον "νεογέννητο" έλληνα χρυσό ολυμπιονίκη Ηλία Ηλιάδη να κάνει δηλώσεις μετά την νίκη του σε έλληνα δημοσιογράφο μέσω...διερμηνέα, αν και είχε στους ώμους του την γαλανόλευκη!

- Ο Πύρρος Δήμας είναι ένας από τους πλέον αγαπητούς στους έλληνες αθλητής, με τέσσερα ολυμπιακά μετάλλια (τα τρία χρυσά). Σήμερα, ο γεννημένος και μεγαλωμένος στην Αλβανία Πύρρος Δήμας είναι βουλευτής επικρατείας του ΠαΣοΚ, αφού στο μεταξύ είχε ονομαστεί αξιωματικός των ενόπλων δυνάμεων της χώρας. Εννοείται ότι ο Πύρρος, αν δεν ήταν ολυμπιονίκης, θα ήταν απλώς άλλος ένας "βρομοαλβανός μετανάστης".

Κι αν η Ελλάδα έχει να παρουσιάσει άφθονες τέτοιες "εθνικές μεταγραφές" (όρεξη να 'χουμε να απαριθμούμε), φανταστείτε τι γίνεται σε άλλες, πλουσιώτερες χώρες. Στις εθνικές ομάδες στίβου τού Κατάρ και του Μπαχρέιν ψάχνεις με το κυάλι για να βρεις αυτόχθονα αθλητή. Στους ολυμπιακούς αγώνες τού Πεκίνου, η ουγκαντέζα αρσιβαρίστρια Ρουθ Κασίριε μπήκε ως σημαιοφόρος τής...Νορβηγίας. Στους ίδιους αγώνες, σημαιοφόρος των ΗΠΑ ήταν ο σουδανός πρόσφυγας Λόπεζ Λόμονγκ. Επίσης στο Πεκίνο, στον γυναικείο αγώνα υδατοσφαίρισης ανάμεσα στην Ιταλία και την Ουγγαρία, η ουγγαρέζα πολίστρια Άγκνες Βάλκαϊ βρέθηκε αντίπαλος με την "ιταλίδα" αδελφή της Ερζεμπέτ Βάλκαϊ! Τέλος, πριν λίγες μέρες η παγκόσμια ομοσπονδία στίβου ανακοίνωσε τις "νέες εθνικότητες" δώδεκα ακόμη αθλητών. Κι έχει ο θεός...

Το φαινόμενο βρομοκοπάει από χιλιόμετρα μακρυά. Είναι σαφές ότι "μπούσουλας" όλων αυτών των "εθνικών μεταγραφών" δεν μπορεί να είναι ούτε το "ευ αγωνίζεσθαι" ούτε η "αθλητική ανιδιοτέλεια" ούτε ο...κότινος. Όμως, δεν είναι η "αμαρτωλή δύση" ούτε ο "πολυπράγμων καπιταλισμός" που ανακάλυψαν το συγκεκριμένο κόλπο. Δυστυχώς, ακόμη κι εδώ τα πρωτεία ανήκουν στους έλληνες! Και, μάλιστα, από τα βάθη της Ιστορίας!

Πράγματι, οι "εθνικές μεταγραφές" αποτελούν αρχαιοελληνική ανακάλυψη. Εφ' όσον η ανάδειξη κάποιου αθλητή ως ολυμπιονίκη έφερνε φήμη και δόξα στην πόλη-κράτος του, εξυπακούεται ότι μεγάλο κομμάτι απ' αυτή την φήμη και την δόξα καρπωνόταν και ο βασιλιάς ή ο τύραννος της πόλης. Συνεπώς, όσο περισσότερες ολυμπιακές επιτυχίες είχε να επιδείξει μια πόλη, τόσο μεγαλύτερη δόξα αποκτούσε και ο ανώτατος άρχοντάς της. Έτσι, από νωρίς άρχισαν οι συναλλαγές ανάμεσα σε πλούσιους άρχοντες και ολυμπιονίκες προκειμένου οι τελευταίοι να πάρουν...μεταγραφή.

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του πολυολυμπιονίκη δρομέα Άστυλου από τον Κρότωνα της Νότιας Ιταλίας, ο οποίος πρώτευσε στο "στάδιον" και στον "δίαυλον" κατά τους ολυμπιακούς αγώνες τού 488 π.Χ. Τότε, ο τύραννος των Συρακουσών Ιέρων σκέφτηκε να "ενισχύσει" την επόμενη ολυμπιακή ομάδα τής πόλης του με τον Άστυλο. Τα χρήματα και τα χωράφια που χάρισε στον κροτωνιάτη αθλητή ο Ιέρων ήσαν αρκετά ώστε ο Άστυλος να ξεχάσει τους κότινους και τις τιμές των συμπατριωτών του και να δεχτεί την μεταγραφή στις Συρακούσες.

Έτσι, λοιπόν, στους επόμενους ολυμπιακούς αγώνες τού 484 π.Χ. ο Άστυλος ξανακέρδισε και στα δυο αγωνίσματα αλλά τούτη την φορά η δόξα πήγε στις Συρακούσες. Έξαλλοι οι πρώην συμπατριώτες του τον εξόρισαν για πάντα από τον Κρότωνα, κατέστρεψαν τον ανδριάντα του (τον οποίο είχε φιλοτεχνήσει ο Πυθαγόρας), κατέβασαν την εικόνα του από τον ναό τής Λακινίας Ήρας και μετέτρεψαν το σπίτι του σε φυλακή (ύψιστη προσβολή), ενώ η οικογένειά του τον αποκλήρωσε (*). Όμως, το αφτί τού Άστυλου δεν ίδρωσε: στους επόμενους ολυμπιακούς αγώνες, το 480 π.Χ., όχι μόνο κέρδισε και πάλι στα ίδια αγωνίσματα αλλά πρώτευσε και στον "οπλίτη δρόμο"...

Εκτός από την περίπτωση Άστυλου, μεγάλο ντόρο έκανε και η περίπτωση του κρητικού Σωτάδη. Ο Σωτάδης είχε νικήσει στον "δόλιχο" κατά τους 99ους ολυμπιακούς αγώνες τού 384 π.Χ. Τότε, ο σατράπης τής Εφέσου Τιρίβαζος σκέφτηκε ότι δεν θα του έπεφτε άσχημα να αποκτούσε η πόλη του έναν ολυμπιονίκη και γέμισε χρυσάφι τον Σωτάδη προκειμένου να τον πείσει να πάρει μεταγραφή από την Κρήτη στην Έφεσο. Κι επειδή "ήταν πολλά τα λεφτά, Σωτάδη", ο -αποθεωμένος ως κρητικός- ολυμπιονίκης νίκησε στους 100ούς αγώνες τού 380 για λογαριασμό τού Τιρίβαζου και της Εφέσου (**). Φυσικά, οι πρώην αποθεωτές του δεν έμειναν άπραγοι. Δήμευσαν την περιουσία του και του απαγόρευσαν να ξαναπατήσει το πόδι του στο νησί.

Κάπως έτσι, λοιπόν, ο ταπεινός κότινος επιχρυσωνόταν, στέλνοντας το "αγνό" πνεύμα τού ολυμπισμού να κατοικοεδρεύσει αποκλειστικά στο μυαλό και την φαντασία όσων επιμένουν να βλέπουν μόνο ωραία και σωστά πράγματα στην αρχαία μας Ιστορία. Συνεπώς, την επόμενη φορά που θα αγανακτήσετε με τον "αιγαλεώτη" λατινοαμερικανό Γιάννη "Χουάν Ραμόν Ρότσα" Μπουμπλή ή τον "χιώτη" λατινοαμερικανό Εδουάρδο "Κοντογεωργάκη" Ρικάνε, σκεφθείτε ότι απλώς...παραμένουμε πιστοί στις αρχαιοελληνικές μας παραδόσεις!

----------------------------

(*) "Αστύλος δε Κροτωνιάτης Πυθαγόρου μέν εστιν έργον, τρεις δε εφεξής Ολυμπίασι σταδίου τε και διαύλου νίκας έσχεν. ότι δε εν δύο ταις υστέραις ες χάριν την Ιέρωνος του Δεινομένους ανηγόρευσεν αυτόν Συρακούσιον, τούτων ένεκα οι Κροτωνιάται την οικίαν αυτού δεσμωτήριον είναι κατέγνωσαν και την εικόνα καθείλον παρά τη Ήρα τη Λακινία κειμένην" (Παυσανίας, "Ελλάδος περιήγησις", βιβλίο VI, 13, 1). Συγγνώμη για το μονοτονικό, θείε Παυσανία...

(**) "Λαβών χρήματα παρά των Εφεσίων κοινού Εφεσίοις εσεποίησεν αυτός (...) και αυτόν επί τω έργω φυγή ζημιούσιν οι Κρήτες" (Παυσανίας, "Ελλάδος περιήγησις", βιβλίο VI, 18, 6)

Ολυμπιακά παραμύθια - 3. Οι δωροδοκίες των αθλητών

Έτσι, λοιπόν, τα οφέλη που αποκόμιζε κάθε ολυμπιονίκης ήσαν τόσο μεγάλα ώστε έμμεσα γίνονταν κίνητρο για την περαιτέρω εξαχρείωση των αγώνων. Όταν διακυβεύονται τέτοια πλούτη, δεν μπορείς να εμπιστεύεσαι μόνο τις δικές σου ικανότητες αλλά επιβάλλεται να μειώσεις όσο γίνεται και το αξιόμαχον των αντιπάλων σου. Και ο ασφαλέστερος τρόπος για να το πετύχεις αυτό είναι η δωροδοκία.

Το φαινόμενο της δωροδοκίας μεταξύ των αθλητών είχε πάρει τέτοιες διαστάσεις ώστε ο Φιλόστρατος στον "Γυμναστικό" του αναφέρει καθαρά την συνήθεια "πωλείν τε και ωνείσθαι τας νίκας...προνοούντες του εαυτών κέρδους" (= και να πωλούν και να αγοράζουν τις νίκες...προνοώντας για το κέρδος τους). Παρ' ότι δε συχνά αυτές οι δωροδοκίες γίνονταν αντιληπτές, οι "αδέκαστοι" ελλανοδίκες έκαναν τα στραβά μάτια και αντιδρούσαν μόνον σε κραυγαλέες περιπτώσεις και μόνο όταν ξεσπούσε σάλος. Τότε επέβαλαν πρόστιμα και στους εμπλεκόμενους αθλητές αλλά και στις πόλεις τους και με αυτά έφτιαχναν τις περίφημες "Ζάνες" (τα μικρά ορειχάλκινα αγαλματίδια του Δία, τα οποία κοσμούσαν την είσοδο του σταδίου). Ο μεγάλος αριθμός των Ζανών που βρέθηκαν αποδεικνύει τον μεγάλο αριθμό των προστίμων που είχαν επιβληθεί.

Κραυγαλέα περίπτωση δωροδοκίας ήταν εκείνη των 98ων αγώνων (388 π.Χ.), όταν ο θεσσαλός πυγμάχος Εύπωλος δωροδόκησε και τους τέσσερις αντιπάλους του, ανάμεσα στους οποίους και τον προηγούμενο ολυμπιονίκη (εκείνος είχε ήδη εξασφαλίσει τα προνόμια του!) και έτσι ανακηρύχθηκε ολυμπιονίκης. Όμως, το "στήσιμο" ήταν τόσο εξόφθαλμο ώστε οι θεατές εξοργίστηκαν και τα έβαλαν τόσο με τους αθλητές όσο και με τους ελλανοδίκες, οι οποίοι -έκαναν πως- δεν κατάλαβαν γρυ. Τελικά, υπό την γενική κατακραυγή, οι ελλανοδίκες υποχρεώθηκαν να ακυρώσουν τον νικητή και να επιβάλουν βαρύτατα πρόστιμα και στους τέσσερις αθλητές, αρκετά για να φτιαχτούν έξι Ζάνες.

Παρόμοια είναι και η περίπτωση του Φιλόστρατου, ενός ρόδιου παλαιστή ο οποίος δωροδόκησε τον ηλείο αντίπαλό του Εύδηλο. Δυστυχώς και για τους δυο, όμως, κάποιος τρίτος παλαιστής πήρε χαμπάρι την συναλλαγή και φρόντισε να ενημερώσει τον κόσμο. Οι ελλανοδίκες υποχρεώθηκαν να επέμβουν. Αποτέλεσμα: άλλες δυο Ζάνες.

Τα περιστατικά δωροδοκιών είναι αναρίθμητα. Ο Παυσανίας στο "Ελλάδος Περιήγησις" (βιβλίο V, 21, 15-16) εξοργίζεται με τους πυγμάχους Σαραπάμμωνα και Δίδα, όταν ο Δίδας έχασε τον αγώνα δίχως να ρίξει ούτε μια μπουνιά στον αντίπαλό του: "εφώρασαν συνθεμένους υπέρ λήμματος...θαύμα μεν δη και άλλως εν ουδενός λόγω τον θεόν θέσθαι τον εν Ολυμπία και δέξασθαι τινα ή δούναι δώρα επί τω αγώνι" (= συνεννοήθηκαν για το αποτέλεσμα...είναι από κάθε άποψη εντυπωσιακό να υπάρχουν άνθρωποι που δεν σέβονται τον θεό τής Ολυμπίας και να δωροδοκούνται ή να δωροδοκούν για το αποτέλεσμα του αγώνα).

Η μεγαλύτερη "πλάκα", όμως, είναι αυτή που περιγράφει ο Παυσανίας στο ίδιο βιβλίο (21, 5) και με την διήγησή της θα κλείσουμε το σημερινό κείμενο. Στους 111ους αγώνες (336 π.Χ.) είχε νικήσει στο πένταθλο ο αθηναίος Κάλιππος. Κατά τους επόμενους αγώνες, ο Κάλιππος ήταν 4 χρόνια μεγαλύτερος και, προφανώς, δεν είχε πια απόλυτη εμπιστοσύνη στις δυνατότητές του, οπότε δωροδόκησε τους αντιπάλους του για να ξαναβγεί ολυμπιονίκης. Ατυχώς, όμως, κάποιοι τον κατάλαβαν, τον κάρφωσαν και οι ελλανοδίκες τον τιμώρησαν, ενώ επέβαλαν βαρύτατο πρόστιμο και στην Αθήνα.

Η θέση των αθηναίων ήταν δύσκολη. Πώς να δεχτούν ότι ο προ τετραετίας αποθεωμένος "ήρωάς" τους είχε πέσει τόσο χαμηλά; Έτσι, λοιπόν, σκέφτηκαν να χειριστούν το θέμα "α λα ελληνικά": αρνήθηκαν να πληρώσαν το πρόστιμο, απέσυραν την ομάδα τους κι έφυγαν από τους αγώνες (σε ένδειξη διαμαρτυρίας, μάλλον!) και έστειλαν στην Ολυμπία τον ρήτορα Υπερείδη, μπας και καταφέρει με το μπλα-μπλα του και πείσει τους διοργανωτές να ακυρώσουν το πρόστιμο.

Σιγά, όμως, μη κι οι διοργανωτές είχαν διάθεση να χαρίσουν το πρόστιμο. Άλλωστε, για κάτι τέτοιες περιπτώσεις είχαν προνοήσει και είχαν φτιάξει στην Ολυμπία ένα "υποκατάστημα" του μαντείου των Δελφών, το οποίο λειτουργούσε κατά την περίοδο των αγώνων. Συνήθως, βέβαια, αυτό το "υποκατάστημα" το επισκέπτονταν οι αθλητές για να μάθουν το...ολυμπιακό τους μέλλον αλλά τούτη την φορά η υπόθεση ήταν πιο σοβαρή. Εν τέλει, ο Απόλλωνας, μέσω του δελφικού χρησμού, αποφάσισε να διατηρηθεί το πρόστιμο, οπότε οι αθηναίοι πλήρωσαν κανονικά και με τον "θεϊκό" νόμο και...να άλλες έξι Ζάνες!

Είπαμε αρκετά για το "αγνό, αθλητικό πνεύμα" και για τις δωροδοκίες των αθλητών. Αλλά κάπου παραπάνω αφήσαμε και κάτι υπονοούμενα για τους ίδιους τους ελλανοδίκες. Σ' αυτούς θα αναφερθούμε στο επόμενο σημείωμα.

Απο το http://edoketora.blogspot.gr

Read More

ΕΠΙΘΕΣΗ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ ΔΕΧΘΗΚΕ Ο ΚΩΣΤΑΣ ΒΑΞΕΒΑΝΗΣ

ΕΠΙΘΕΣΗ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ ΔΕΧΘΗΚΕ Ο ΚΩΣΤΑΣ ΒΑΞΕΒΑΝΗΣ - ΟΛΕΣ ΟΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ απο το http://www.koutipandoras.gr/?p=25180

Υπάρχει ένας ασφαλής τρόπος να πεις την αλήθεια όταν υπάρχουν πράγματα που σε μπερδεύουν ή που σε φοβίζουν. Να πεις τα γεγονότα. Στα γεγονότα συμπεριλαμβάνεται (δυστυχώς για κάποιους) και η βεβαιότητα που αποκτάς ξαφνικά, όταν απέναντί σου υπάρχει κάποιος που αντιλαμβάνεσαι πως είναι αυτός που είναι εκεί για να σε σκοτώσει. Στην δουλειά μου, λόγω της φύσης της κινδύνευσα αρκετές φορές. Δεν το δημοσιοποίησα ποτέ γιατί αυτό δεν αφορά τον κόσμο. Τον κόσμο τον αφορά η είδηση και όχι πώς την βγάζεις. Θεωρώ ανόητο κάποιος δημοσιογράφος να κάνει αυτορεπορτάζ με το πόσο κινδυνεύει. Είναι το ίδιο ανόητο με το να ακούς κάποιον εναερίτη της ΔΕΗ, την ώρα που περνάς κάτω από την κολώνα που είναι σκαρφαλωμένος να φωνάζει «κινδυνεύω, κινδυνεύω». Το λογικότερο είναι να τους πεις «κάνε καμιά άλλη δουλειά, ρε φίλε». Οι λόγοι που δημοσιοποιώ για πρώτη φορά τι μου συνέβη, είναι γιατί δεν αφορά μόνο εμένα και δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο από εμένα. Είναι η λειτουργία ενός παρακράτους που προσπαθεί να επιβληθεί ως νομοτελειακή λειτουργία της αγριότητας των ημερών. Μέχρι που να πιστέψουμε πως πρέπει να κρυφτούμε στα σπίτια μας, να μην ακούμε και κυρίως να μην μιλάμε ακόμη και όταν βλέπουμε. Όπως όλοι οι άνθρωποι, φοβάμαι. Μόνο οι βλάκες δεν φοβούνται. Και αυτό που φοβάμαι είναι πως αν την Κυριακή για καλή μου τύχη δεν έμενε από λάστιχο με τη μηχανή και δεν είχα ένα σκυλί που μ’ αγαπούσε πολύ, ίσως να μην ζούσα. Ας πάμε στα πραγματικά γεγονότα. Ζω σε ένα απομονωμένο σπίτι στην Άνοιξη με 3 σκυλιά. Το πρωί του Σαββάτου τα σκυλιά άρχισαν να γαβγίζουν έντονα. Βγήκα στη βεράντα του σπιτιού και είδα ένα ζευγάρι (άντρας και γυναίκα) να κοιτάει το σπίτι. Τους ρώτησα από μακριά αν θέλουν κάτι. Γύρισαν χωρίς να πουν κουβέντα και έφυγαν. Το μεσημέρι του Σαββάτου η μηχανή με την οποία μετακινούμαι έπαθε λάστιχο. Δεν ήξερα την ώρα που έβριζα γι αυτή μου την ατυχία, πόσο τυχερός ήμουν. Άφησα την μηχανή σε ένα βουλκανιζατέρ που είχε όμως κλείσει στη γειτονιά. Το βράδυ πήγα με την παρέα μου σε ένα ουζερί που συχνάζω στη Δροσιά. Λίγες ώρες αφού συνέβησαν όλα, τρεις διαφορετικοί άνθρωποι με ενημέρωσαν πως το βράδυ εκείνο έξω από το ουζερί πέρασε αρκετές φορές μια μηχανή με αναβάτη κάποιον τύπο με μαύρο μπουφάν μηχανής, σκούρο κράνος και μεγάλο τσαντάκι στη μέση. Αυτοί που τον εντόπισαν ήταν μαγαζάτορες που φοβήθηκαν πως μπορεί αυτός ο τύπος να ήταν κάποιος ληστής. Την ώρα όμως που συνέβαινε αυτό, δεν το ήξερα. Στη μιάμιση περίπου το βράδυ, έφυγα από το ουζερί με κάποιον φίλο ο οποίος προθυμοποιήθηκε να με πάει σπίτι. Λίγο πριν στρίψουμε για το στενό που βγάζει στο σπίτι μου, διακρίναμε δύο αυτοκίνητα να είναι παράλληλα στο δρόμο, στραμμένα προς την κατεύθυνσή μας μπλοκάροντας το πέρασμα. Ζήτησα από το φίλο μου να συνεχίσει αντί να στρίψει. Στρίψαμε από το επόμενο στενό αλλά δεν σταματήσαμε στο σπίτι. Συνεχίσαμε ώστε να βρεθούμε πίσω από τα αυτοκίνητα και να δούμε ποιοι ήταν αυτοί. Τα αυτοκίνητα όμως είχαν φύγει. Πήγα λοιπόν στο σπίτι, αρκετά ανήσυχος για την ασυνήθιστη «κινητικότητα» στην περιοχή μου. Μπήκα στο σπίτι χωρίς να ανάψω φώτα και αφού πίστεψα ή μάλλον θέλησα να πιστέψω πως τίποτα δεν συμβαίνει, κοιμήθηκα. Στις 04:40 τα ξημερώματα ένα από τα σκυλιά, άρχισε να γαυγίζει με μανία, αλλά να παραμένει έξω από την πόρτα αντί να κινηθεί μέσα στον κήπο μου. Βγήκα πολύ προσεκτικά στον κήπο φροντίζοντας να κινούμαι στα πιο σκοτεινά σημεία του. Ήταν μια τεράστια ανοησία που όμως μπορεί και να με έσωσε. Φτάνοντας στη μέση του κήπου είδα αυτό που πολλές φορές έχω σκεφτεί ότι μπορεί να συμβεί. Είναι αδύνατο όμως να το αντιμετωπίσεις όταν συμβαίνει. Ένας ψηλός άντρας ήταν στο πάνω μέρος του οικοπέδου. Εκτεθειμένος προς την μεριά του σπιτιού, αλλά καλά προστατευμένος από το βλέμμα αυτού που θα έμπαινε στο σπίτι. Ήταν καθισμένος στο παρτέρι, ακούνητος, στωικός σχεδόν, με την πλάτη ακουμπισμένη στον τοίχο της πόρτας. Επέστρεψα προσεκτικά στο εσωτερικό τους σπιτιού και κάλεσα το 100. Στις 04:51, είπα στην τηλεφωνήτρια της Άμεσης Δράσης τι συμβαίνει ποιός είμαι, ποιά είναι η διεύθυνση και διευκρίνισα πως είχα οπτική επαφή με τον εισβολέα, ο οποίος όμως δεν με είχε δει. Αμέσως μετά τηλεφώνησα στο γείτονά μου, του είπα τι συμβαίνει και του ζήτησα να είναι σε ετοιμότητα μέχρι να φτάσει η Αστυνομία. Λίγα λεπτά αργότερα, άκουσα θόρυβο έξω από την πόρτα, κλαδιά να σπάνε και το σκυλί να γαβγίζει μανιασμένα. Δεν ήξερα αν κάποιοι αποχωρούν ή κάνουν επίθεση εναντίον μου. Κατέβηκα στον κάτω όροφο για να μπορώ να φύγω αν χρειαστεί. Εκείνη ακριβώς τη στιγμή, δύο άτομα άρχισαν να τρέχουν μπροστά από το παράθυρο, κατευθυνόμενοι προς το κάτω μέρος του οικοπέδου. Σκαρφάλωσαν τα κάγκελα και έφυγαν από το σημείο ακριβώς που στεκόταν το ζευγάρι που παρακολουθούσε το σπίτι το προηγούμενο πρωί. Άνοιξα την πόρτα και δύο ακόμη άτομα πετάχτηκαν από τον κήπο ακολουθώντας τους προηγούμενους δύο. Άρχισα να φωνάζω και οι γείτονες βγήκαν στα μπαλκόνια. Βγήκα από το σπίτι και συναντήθηκα μαζί τους στον δρόμο. Μετά από μερικά λεπτά ήρθε το 100 και αμέσως μετά ένα συμβατικό αυτοκίνητο της Ασφάλειας. Οι άντρες της Ασφάλειας μου είπαν πως επί αρκετή ώρα έψαχναν το σπίτι γιατί το Κέντρο τους είχε δώσει τον αριθμό 4, ενώ εγώ μένω στο 8 και βέβαια ανέφερα το 8 ως αριθμό του σπιτιού μου. Τα υπόλοιπα είχαν αρκετή αγωνία αλλά δεν έχουν ιδιαίτερη σημασία. Στις 7 πμ, όταν είχε ξημερώσει, βγήκα στον κήπο και άρχισα να φωτογραφίζω σπασμένα κλαδιά, πατήματα και να αναζητώ οποιοδήποτε στοιχείο. Έφτασα ως την είσοδο, όπου διέκρινα πως στο σημείο που στεκόταν ο εισβολέας που είχα δει, ένα μικρό παράθυρο του γείτονα ήταν ανοιχτό. Υπέθεσα πως όταν έφτασε η Αστυνομία μπήκε από εκεί στο διπλανό σπίτι γιατί δεν προλάβαινε να φύγει. Ξανακάλεσα την αστυνομία για να ερευνήσει το διπλανό σπίτι όπου μένει ένας άρρωστος ηλικιωμένος. Η αστυνομία έφτασε για δεύτερη φορά με μεγάλες δυνάμεις πια και ερεύνησε το σπίτι. Δεν βρήκε τίποτα. Τρία παράθυρα του σπιτιού ήταν ανοιχτά, αλλά όχι παραβιασμένα. Από τη σκόνη και τα σκουπίδια στις ράγες ανοίγματος φαινόταν ότι ήταν ανοιχτά επί μήνες. Έδωσα κατάθεση για όλα αυτά στην Ασφάλεια. Λίγο πριν τελειώσω, ο διοικητής μου είπε πως μάλλον πρόκειται για διάρρηξη γιατί βρήκαν και έναν σπασμένο αφαλό κλειδαριάς. Του απάντησα πως τα παράθυρα του γείτονα ήταν ανοιχτά και δεν χρειαζόταν καμιά διάρρηξη. Μεταξύ σοβαρού και αστείου του είπα επίσης πως αν κάποιοι ήθελαν να με σκοτώσουν, δεν χρειαζόταν να δείξουν ότι σκοτώνουν έναν δημοσιογράφο, αλλά κάποιον που βρέθηκε τη λάθος στιγμή σε λάθος σημείο. Ένα άτυχο δηλαδή σε κάποια διάρρηξη. Τις επόμενες ώρες μίλησα με αρκετούς ανθρώπους που χειρίζονται επιχειρησιακά θέματα ασφάλειας και τους οποίους γνωρίζω εξαιτίας της δουλειά μου. Το σενάριο το οποίο θεωρούν ως δεδομένο είναι ένα. Το σπίτι ήταν υπό παρακολούθηση όπως και εγώ. Η ατυχία που είχα με την μηχανή, προφανώς μπέρδεψε τους δράστες, οι οποίοι περίμεναν να με δουν να φτάνω με τη μηχανή. Μπήκαν στην αυλή μου και το διπλανό οικόπεδο περιμένοντας να φτάσω. Ο εισβολέας πίσω από την εξώπορτα θα είχε τον πρώτο λόγο, ενώ θα με εγκλώβιζαν δύο από το διπλανό οικόπεδο και δύο από το κάτω μέρος του κήπου μου. Δεν ήξεραν πως ήμουν ήδη στο σπίτι και αιφνιδιάστηκαν. Πρέπει να πω πως αυτό το σενάριο το πιστεύω αν και είναι το τελευταίο που θέλω να ισχύει. Δεν κάνει κανένας διάρρηξη στο διπλανό σπίτι, στρατοπεδεύοντας στο δικό μου. Ούτε έχει ακροβολισμένο ένα στρατό. Ούτε τοποθετεί κάποιον πίσω από την πόρτα που θα έμπαινα. Απέναντι από το σπίτι του γείτονά μου υπάρχουν 3 μισοτελειωμένες οικοδομές, ιδανικές για να ελέγχουν την περιοχή και την όποια επιχείρηση «διάρρηξης». Όπως και ένα άδειο οικόπεδο γεμάτο με χόρτα. Προτίμησαν όμως το σπίτι μου με τρία άγρια σκυλιά. Πριν από 3 μέρες, ένας άνθρωπος που ζήτησε να με συναντήσει για μια πολύ σοβαρή υπόθεση, φεύγοντας μου είπε «πρόσεχε γιατί μπορεί να σε φάνε και να σκηνοθετήσουν μια ληστεία ή μια διάρρηξη». Ξέρω πολύ καλά ότι αυτό συμβαίνει συχνά. «Άγνωστοι» ληστές μπορούν να πέσουν σε άτυχους μάρτυρες ή δημοσιογράφους. Επειδή έχουν συμβεί πολλά και το παρακράτος είναι εκτός από επικίνδυνο και μια γλίτσα που κολλάει παντού, στις 25 Μαΐου που είχε κάνει μία ακόμη προσπάθεια με την εμπροσθοφυλακή του, είχα γράψει ένα άρθρο για αυτό που μπορεί να συμβεί. Και δυστυχώς συνέβη, νομίζω. Μπορείτε να το διαβάσετε εδώ http://www.koutipandoras.gr/?p=20928 Η Αστυνομία μπορεί να ανακοινώσει ό,τι θέλει. Δεν με απασχολεί. Μια αστυνομία που στέλνει ένα στραπατσαρισμένο ασφαλίτικο σε λάθος αριθμό οδού, την ώρα που ξέρει ότι ένας δημοσιογράφος έχει δεχθεί εισβολή, δεν έχει αξιοπιστία σε τίποτα. Την δεύτερη φορά που κάλεσα το 100, μου είπαν να καλέσω το Αστυνομικό Τμήμα του Αγίου Στεφάνου. Και από εκεί που ξαναείπαν να καλέσω το 100. Η δε, τηλεφωνήτρια όταν ξανακάλεσα αγανακτισμένος, με ρωτούσε διάφορα «κουφά» στοιχεία ταυτότητας (μέχρι και τι δουλειά κάνω) προκειμένου να δώσει εντολή για να ενεργήσουν. Όχι αυτή την Αστυνομία δεν την θεωρώ αξιόπιστη αν και θεωρώ πολλά από τα στελέχη της και τους αστυνομικούς της. Ακόμα και αν συλλάβουν «διαρρήκτες». Να προσθέσω ένα ακόμη στοιχείο. Πριν ανακοινώσω οτιδήποτε, φροντίζοντας απλώς να συλλέξω όσο πιο πολλά στοιχεία μπορούσα, ένα από τα γνωστά blog παρακρατικής δράσης έκανε ανάρτηση για να ακυρώσει εκ των προτέρων την όποια δική μου ανακοίνωση. Σύμφωνα με την ανάρτηση, γνωστός δημοσιογράφος παρουσιαστής, προσπαθούσε να πείσει γνωστό επιχειρηματία για τον οποίο κάνει ειδικές αποστολές για τα συμφέροντά του, πως δέχθηκε επίθεση. Η επίθεση μάλιστα, έλεγε δεν είχε καμιά επιβεβαίωση από την αστυνομία. Ακόμη και αν μία στις χίλιες πίστευα πως δεν έκαναν καμιά επίθεση εναντίον μου, το «δημοσίευμα» με πείθει. Όταν το παρακράτος τρέχει να προκαταβάλει την κοινή γνώμη, το έχεις χτυπήσει αλύπητα και έχει αρχίσει να φοβάται. Ως επίλογο θέλω να σας γράψω ένα μήνυμα που μόλις ήρθε από τη φίλη μου τη Νικολέτα «Τι να πω, ζούμε Μεσαίωνα ενώ πιστεύουμε ότι έχουμε Δημοκρατία. Να προσέχεις και το ξέρεις ότι δεν είσαι μόνος». Το ξέρω και γι αυτό θα συνεχίσω να κάνω αυτό που κάνω. Δεν θα ζητήσω ούτε φρουρές ούτε όπλα. Συνεχίζω να πιστεύω πως χρειαζόμαστε απλώς αλήθειες. ΥΓ Προς παπαγαλάκια: Πρέπει να καταλάβετε ότι δεν είσαστε πια οι πολύχρωμες πόρνες του συστήματος, αλλά αυτοί που το εκθέτουν. Το ψέμα σας είναι αυτό που απλώς αποδεικνύει την αλήθεια μου.

Read More

ΤΡΟΦΩΝΙΟ ΜΑΝΤΕΙΟ

Το αρχαίο Τροφώνιο Μαντείο ή Τροφώνιο Άντρο, στη Λιβαδειά, βρίσκεται στους πρόποδες του λόφου με το μεσαιωνικό κάστρο όπου βρίσκονται τα ερείπια για τα οποία πιστεύεται ότι αποτελούν, ό,τι απέμεινε από το Τροφώνιο , στο ιερό άλσος της αριστερής όχθης του ποταμού, προς τον προφήτη Ηλία.
Η αληθινή μαντική σπηλιά του Τροφώνιου, δεν έχει ακόμη ανακαλυφθεί, παρόλο που οι ιερές πηγές αποτελούν τουριστικό αξιοθέατο και τα ερείπια ενός ναού στέκουν λίγο πιο πέρα.
Στο Τροφώνιο Μαντείο ταξίδευαν από παντού και ζητούσαν μελλοντολογικούς χρησμούς πάρα πολλοί άνθρωποι και εκεί είχαν προσφύγει ζητώντας βοήθεια πολύ σπουδαίοι άντρες (ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι εκεί ζήτησε χρησμό ο πάμπλουτος βασιλιάς Κροίσος, ο αρχηγός του περσικού στρατού Μαρδόνιος, ο Ρωμαίος στρατηγός Αιμίλιος-Παύλος, κ.α.).
Κατά την αρχαιότητα η πόλη λεηλατήθηκε και καταστράφηκε δύο φορές (395 π.Χ.-86 π.Χ.), αλλά τον 2ο αι. μ.Χ. η πόλη γνώρισε μεγάλη ακμή, και στο Τροφώνιο Άντρο κατέφτασαν για χρησμό άνθρωποι από τις τέσσερις γωνίες της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, (ανάμεσα τους και ο Παυσανίας, που στις Περιηγήσεις του περιγράφει με όλες τις λεπτομέρειες τα παράξενα που συνέβαιναν εκεί).
Στο ιερό άλσος, το μαντείο του Τροφώνιου λειτουργούσε μέχρι την πλήρη εγκαθίδρυση του Χριστιανισμού και την απαγόρευση δια νόμου, από τον Θεοδόσιο Α', των τελετουργιών, των αρχαίων θρησκειών και μυστηρίων.
Σ' αυτό το μέρος λέγεται πως όταν εισέρχονταν με έναν ομολογουμένως παράξενο τρόπο (αναρόφησση από μία τρύπα στο έδαφος;) κάποιος κάνοντας ένα ταξίδι σε έναν αλλόκοτο υπόγειο κόσμο, μπορούσε να πληροφορηθεί για την απάντηση οποιασδήποτε ερώτησης. Για να εισέλθει κανείς στο Τροφώνιο Άνδρο θα έπρεπε να ακολουθήσει ένα συγκεκριμένο τρόπο ζωής για λίγες μέρες, όπως υπεδείκνυαν οι ιερείς του μαντείου και μετά να ξεναγηθεί σε αυτό το γεμάτο ερωτηματικά κόσμο.
Όσοι έβγαιναν από αυτό, τους απαγορεύονταν να μιλήσουν για αυτό που έζησαν εκεί, κι αν παρέβαιναν αυτή τη συμφωνία το τίμημα ήταν η ζωή τους. Συνήθως έβγαιναν από εκεί μέσα μετά από χρονικό διάστημα 2-3 ημερών μέσα από την ίδια τρύπα από την οποία έμπαιναν (ο τρόπος εξόδου τους από αυτή ήταν ανάλογος με αυτόν της εισόδου τους: έβγαιναν με ορμή από εκεί μέσα σαν να τους εξωθούσε μία μεγάλη αντιβαρυτική δύναμη;) ήταν πολύ ζαλισμένοι, σαν αποχαυνωμένοι και μπορούσαν να συνέλθουν μόνο ακολουθώντας κάποιες οδηγίες που τους έδιναν οι ιερείς. Αυτά που είδαν, άκουσαν και έμαθαν μέσα στο Τροφώνιο οι επισκέπτες, δεν επιτρεπόταν να τα διηγηθούν σε τρίτους.
Ο Παυσανίας διηγείται τον τρόπο με τον οποίο ανακαλύφθηκε η τρύπα του Τροφώνιου Μαντείου: Ένα μεγάλο σμήνος από άγριες μέλισσες εμφανίστηκε στη Λιβαδειά, κάποιοι το ακολούθησαν ως την τεράστια κυψέλη του κάτω από τη γη, κι αυτό τους οδήγησε στην ανακάλυψη του Μαντείου (που σημαίνει ότι κάτι «έπαθαν» εκεί). Γι' αυτόν τον λόγο ο Τροφώνιος συχνά απεικονίζεται να κρατά μία κυψέλη μελισσών.
Ο ίδιος, ο Παυσανίας, συμβουλεύτηκε το μαντείο και διηγείται τα πάντα για το μαντείο, ή όσα δεν ήταν απαγορευμένα να συζητηθούν:
«Στο μαντείο γίνονται τα εξής: όταν κάποιος αποφασίσει να κατεβεί στον Τροφώνιο, πρώτα ζει καθορισμένες ημέρες σε οίκημα, το οποίο είναι αφιερωμένο στον αγαθό Δαίμονα και στην αγαθή Τύχη. Όσο ζει εκεί, και κατά τα άλλα μένει καθαρός και απέχει από θερμά λουτρά, λούζεται στον ποταμό Έρκυνα. Κρέατα έχει άφθονα από τις θυσίες, γιατί όποιος κατεβαίνει θυσιάζει και στον ίδιο τον Τροφώνιο, στα παιδιά του, καθώς και στον Απόλλωνα, στον Κρόνο, στον επονομαζόμενο Βασιλιά Δία, στην Ηνίοχη Ήρα και στη Δήμητρα, που την ονομάζουν Ευρώπη και λένε πως ήταν η τροφός του Τροφωνίου. Σε κάθε θυσία παρευρίσκεται μάντης, που εξετάζει τα σπλάχνα του σφαγίου και προλέγει σ' εκείνον που πρόκειται να κατέβει, αν ο Τροφώνιος θα τον δεχθεί με ευμένεια και καλοσύνη… Τη νύχτα που πρόκειται να κατέβει κανείς, θυσιάζουν σε βόθρο επικαλούμενοι τον Αγαμήδη. Αν όλα τα σφάγια είναι ευνοϊκά και δείξουν όλα το ίδιο, τότε καθένας κατεβαίνει με καλές ελπίδες. Κάποιος, κατεβαίνει ως εξής:
Τον οδηγούν πρώτα τη νύχτα στον ποταμό Έρκυνα, ιόν αλείφουν με λάδι και τον λούζουν δύο παιδιά των πολιτών, δεκατριών περίπου χρονών, που επονομάζονται Ερμές. Αυτά πλένουν όποιον θα κατέβει και τον βοηθούν σε ό,τι χρειάζεται. Κατόπιν οδηγείται τους ιερείς όχι αμέσως στο μαντείο, αλλά σε πηγές νερού που είναι πολύ κοντά η μία στην άλλη.
Εδώ αυτός πρέπει να πιει το λεγόμενο Νερό της Λήθης, για να λησμονήσει όλα όσα σκεφτόταν προηγουμένως, έπειτα να πιει και το άλλο Λερό της Μνημοσύνης για να θυμάται όσο θα δει όταν κατέβει. Βλέπει το άγαλμα, πού λένε ότι είναι έργο του Δαιδάλου, που οι ιερείς δεν το παρουσιάζουν παρά μόνο σ' όσους πρόκειται να πάνε στον Τροφώνιο. Αφού δει το άγαλμα αυτό και το λατρεύσει και προσευχηθεί, έρχεται προς το μαντείο φορώντας λινό χιτώνα, ζωσμένο με ταινίες και φορώντας ντόπια υποδήματα.
Το μαντείο είναι στο βουνό, πάνω από το άλσος. Περιβάλλεται από κυκλικό κρηπίδωμα από λευκό μάρμαρο, η περιφέρεια του είναι όσο ένα μικρό αλώνι και το ύψος του λιγότερο από δύο πήχεις. Πάνω στο κρηπίδωμα είναι στημένοι πάσσαλοι, χάλκινοι και αυτοί και οι ζώνες που τους συνδέουν, και διαμέσου αυτών υπάρχει πόρτα. Μέσα στον περίβολο υπάρχει άνοιγμα γης, όχι φυσικό, αλλά χτισμένο με μεγάλη τέχνη και αρμονία. Το οικοδόμημα αυτό έχει σχήμα φούρνου… Για να κατέβει κανείς στο βάθος δεν έχει χτιστή σκάλα, αλλά όταν κανείς έρχεται στον Τροφώνιο του φέρνουν μια σκάλα στενή κι ελαφριά. Στο βάθος υπάρχει τρύπα ανάμεσα στο δάπεδο και στο οικοδόμημα… "Αυτός λοιπόν που κατεβαίνει, ξαπλώνει ανάσκελα στο έδαφος κρατώντας γλυκά ζυμωμένα με μέλι (μελόπιτες) και βάζει πρώτα μέσα στην τρύπα τα πόδια του για να μπει μετά και ο ίδιος. Αν τα γόνατα του βρεθούν μέσα στην τρύπα, το υπόλοιπο σώμα τραβιέται αμέσως ακολουθώντας τα γόνατα, όπως ο μεγαλύτερος και γρηγορότερος ποταμός μπορεί να ρουφήξει τον άνθρωπο που τον άρπαξε με τη δίνη του. (!!)
Έπειτα, για όσους βρεθούν στο άδυτο, δεν υπάρχει ένας μόνο τρόπος για να μάθουν το μέλλον, αλλά άλλος βλέπει και άλλος ακούει. Όσοι κατεβαίνουν γυρίζουν πίσω από το ίδιο στόμιο, και βγάζοντας πρώτα τα πόδια, ξεβράζονται έξω.
Λένε πως κανένας απ' όσους κατέβηκαν δεν πέθανε, εκτός από κάποιον δορυφόρο του Δημητρίου. Αυτός δεν έκανε όσα προβλέπουν οι κανονισμοί του ιερού, ούτε κατέβηκε για μαντεία, αλλά πήγε με την ελπίδα να πάρει ασήμι και χρυσάφι από το άδυτο. Λέγεται ότι το πτώμα του φάνηκε σε άλλο μέρος και δεν βγήκε από το ιερό στόμιο. Λένε κι άλλα για τον άνθρωπο αυτόν, αλλά ανέφερα τα πιο αξιόλογα.
Όποιον ανεβαίνει από τον Τροφώνιο τον παίρνουν πάλι οι ιερείς και τον καθίζουν στον λεγόμενο θρόνο της Μνημοσύνης, που βρίσκεται κοντά στο άδυτο. Αφού καθίσει τον ρωτούν για όσα είδε και έμαθε, και αφού τα πληροφορηθούν τον παραδίδουν στους δικούς του, που τον παίρνουν και τον μεταφέρουν στο οίκημα όπου έμενε προηγουμένως, κοντά στην αγαθή Τύχη και στον αγαθό Δαίμονα, ενώ αυτός έχει χάσει το γέλιο του και κατέχεται ακόμη από μεγάλο φόβο και δεν γνωρίζει ούτε τον εαυτό του ούτε τους γύρω του. Αργότερα όμως, ανακτά και άλλα και τη φρόνηση στον βάθρο που την είχε και πριν, και επανέρχεται το γέλιο του.
Γράφω αυτά, όχι επειδή τα άκουσα, αλλά και άλλους είδα και εγώ ο ίδιος έκανα χρήση του Τροφωνίου. Όσοι κατεβαίνουν στο Τροφώνιο είναι ανάγκη να αφιερώσουν, γραμμένα σε πινακίδα, όσα άκουσε ή είδε ο καθένας…»
Ο Πλούταρχος αναφέρει (στο "περί του Σωκράτους δαιμόνιο") την εμπειρία που είχε ο Τίμαρχος στο Τροφώνιο Άνδρο. Όποιος κατέβαινε στο υπόγειο άδυτο έμπαινε ξαπλώνοντας ανάσκελα βάζοντας πρώτα τα δυο πόδια για να βγει μετά από ώρες ή μέρες με τον ίδιο τρόπο. Στην περίπτωση του Τίμαρχου, ο Πλούταρχος αναφέρει πως ο Τίμαρχος έμεινε 36 ώρες προσευχόμενος στο υπόγειο σκοτάδι, ακούγοντας ήχους, και νοιώθοντας τελικά να βγαίνει η ψυχή του από το κεφάλι ανεβαίνοντας προς τον Ουρανό, βλέποντας από ψηλά την Γη και τους σφαιρικούς πλανήτες.
Ο Φιλόστρατος, διηγείται πολλά για το Τροφώνιο Άνδρο, και μεταξύ άλλων μας λέει ότι η υπόγεια εμπειρία του επισκέπτη συμπεριλάμβανε και επαφές με «ερπετά»:
"Το σπήλαιο στη Λιβαδειά είναι αφιερωμένο στον Τροφώνιο, τον γιο του Απόλλωνα, και εκεί μπορούν να εισέλθουν μόνο όσοι μείνουν εκεί για να πάρουν χρησμό, και το μαντείο δεν είναι ορατό από τον ναό, αλλά στέκει λίγο πιο πάνω απ' αυτόν, στον λόφο, και είναι κλεισμένο από σιδερένια κάγκελα που το περικυκλώνουν. Για να κατέβεις σε αυτό, πρέπει να καθίσει κάτω και να τραβηχτείς απότομα εκεί μέσα. Εκείνοι που εισέρχονται εκεί, είναι ντυμένοι με λευκά ρούχα και κρατούν μελόπιτες στα χέρια τους, για να εξευμενίσουν τα ερπετά που συναντούν κατά την κάθοδο τους…"

Read More

ΜΑΝΤΕΙΟ ΑΜΦΙΑΡΑΟΥ

 Η αναφορά σε αυτό το μαντείο γίνεται για να φανεί 1) η συνέχεια κάποιων αρχαίων θρησκευτικών συνηθειών της αρχαιότητας στην θρησκεία του Χριστιανισμού (ελληνικός τρόπος λατρείας) 2) η σχέση αρχαίων ιερών με το χρήμα 3) η σχέση αρχαίων ιερών με κτηματικές ιδιοκτησίες 4) η σχέση αρχαίων ιερών με τον κατακτητή Ρωμαίο σε σχέση με κατηγορίες που προσάπτονται ως προς μερικές Ορθόδοξες εκκλησίες για τις κτηματικές τους σχέσεις με τον Οθωμανό κατακτητή 5) η σχέση της αρχαίας θρησκείας με την δημιουργία μύθων (βλ. και θεό Σάραπι) 6) η σχέση των τυπίων με τα τάματα. Συνοπτικά δηλαδή όσα προσάπτονται ως «άσχημα» στην ελληνορθόδοξη θρησκεία έχουν αντιθέτως πολύ βαθιές ρίζες στον «ελληνοΕθνισμό» και δεν γίνεται να αποτελούν μονομερές κατηγορητήριο.

Δεν θα γίνει αναφορά σε όλον τον μύθο του ήρωα Αμφιάραου αλλά μόνο στο τέλος για να καταλάβουμε γιατί αυτός θεοποιήθηκε. Ενώ λοιπόν τον πολέμαρχο Αμφιάραο τον κυνηγούσε ενώ οδηγούσε το άρμα του ο Περικλύμενος, βρίσκονται μπρος σε ένα βάραθρο. Το χώμα από την βροχή είναι γλιστερό και ο κυνηγός του μέλλοντα ήρωα υψώνει το ακόντιο για να τον κτυπήσει. Τότε γίνεται το θαύμα και ο ήρωας εξαφανίζεται μαζί με το άρμα του. Ο διώκτης του γυρνώντας στην Θήβα διηγείται την ιστορία και τότε αρχίζει ο θρύλος του ήρωα που θεοποιήθηκε και πήρε μορφή πανελληνίας λατρείας. Το Αμφιαράειο ήταν ένα από τα 4 - 5 ονομαστότερα μαντεία της αρχαιότητας στον μεσογειακό χώρο. Η φήμη του ξεπέρασε πολλές φορές τα σύνορα της χώρας και Βάρβαροι Βασιλιάδες και πολέμαρχοι ζήτησαν την συμβουλή του μαντείου σε υποθέσεις τους.

Το μεγαλύτερο όμως ιερό του που επισκίασε όλα τα άλλα ήταν αυτό του Ωρωπού. Εδώ ο ήρωας αναγνωρίσθηκε ως θεός και θεσπίσθηκαν αγώνες γυμνικοί, μουσικοί, ιππικοί προς τιμήν του. Ο Ωρωπός έγινε αιτία πολέμου πολλές φορές στην αρχαιότητα ανάμεσα σε Αθηναίους και Θηβαίους. Μετά την ήττα και των 2 από τον Φίλλιπο τον Β’ το 338 π.Χ., παραχωρήθηκε στους Αθηναίους. Αυτή την στιγμή θα προστεθούν νέα στοιχεία στον μύθο του ήρωα όπως ότι μόλις η γη κατάπιε τον Αμφιάραο αυτός βγήκε πάλι από την πηγή που βρίσκονταν σε εκείνο τον χώρο. Σε αυτό το σημείο καθιερώθηκε και η λατρεία του.

 Οι προσκυνητές του ιερού, που έρχονταν και για θεραπευτικούς σκοπούς (ιαματικά νερά πηγής) πλήρωναν εισιτήριο για να εισέλθουν στο ιερό και υποβάλλονταν σε κάθαρση προσφέροντας θυσία. Ακολουθούσε νηστεία και απαγόρευση να πιουν κρασί για 3 ημέρες. Αφού θυσίαζαν ένα κριάρι μετά έπαιρναν το δέρμα του και κοιμόνταν πάνω του την νύχτα σε ειδικό χώρο, το «Εγκοιμητήριο». Αυτά ήταν 2, ένα για τις γυναίκες και ένα για τους άνδρες. Για την εγκοίμηση οι προσκυνητές πρόσφεραν στον θησαυρό του Θεού που βρίσκονταν στον ναό, την «απαρχή» τους που ήταν 9 οβολοί (Πηγή Παυσανίας).Υπήρχε επίσης η συνήθεια να ρίχνουν και στην ιερή πηγή αργυρό ή χρυσό νόμισμα. Αφιέρωναν κι άλλα δώρα πλούσια και αναθήματα σε ένδειξη ευγνωμοσύνης. Άμα οι άρρωστοι γίνονταν καλά αφιέρωναν επίσης στον Θεό τα λεγόμενα τυπία δηλαδή ελάσματα από άργυρο ή χρυσάφι που απεικόνιζαν το θεραπευθέν μέλος του σώματος κάτι ανάλογο με τα σημερινά τάματα.

Στα βόρεια του βωμού του ιερού υπάρχει χώρος όπου διασώζονται διάφορα εγκοιμητήρια όπως επίσης και ανδριάντες ευεργετών του ναού. Σε ένα από αυτά τα βάθρα υπάρχει και το όνομα του Ρωμαίου δικτάτορα Σύλλα, που από την σωζόμενη επιγραφή και άλλες μαρτυρίες, ξέρουμε ότι ευεργέτησε το μαντείο γιατί απήλλαξε το λιμάνι και τα χωράφια του από τον φόρο που ήταν υποχρεωμένο να πληρώνει στο Ρωμαϊκό κράτος «Ο δήμος Ωρωπίων Λεύκιον Κορνήλιον Λευκίου υιόν Σύλλα Επαφρόδιτον τον εαυτού σωτήρα και ευεργέτην Αμφιαράω»

Read More