Εκείνο που μπορούμε να περιμένουμε είναι, ότι χρειάζεται επαγρύπνηση απ’ όλους, ισχυρές ένοπλες δυνάμεις, διπλωματική επίθεση, διεθνή ερείσματα, ισχυρή οικονομία, ομοψυχία, δραστηριοποίηση όλων των εθνικών δυνάμεων, αποφασιστικότητα και ετοιμότητα για όλα τα ενδεχόμενα και λεπτοί χειρισμοί.
Αυτά αναφέρονται στο παλαιό ιστορικό του θέματος και νομίζω ότι ήταν χρήσιμο να αναφερθούν, για να μπορούμε να έχουμε τη γενική πορεία από παλαιότερα μέχρι σήμερα, γιατί έτσι ερμηνεύονται τα γεγονότα και είμαστε έτοιμοι να κάνουμε σωστές εκτιμήσεις και να πάρουμε σωστές αποφάσεις.
Ένα άλλο σημαντικό θέμα, που πρέπει να αναφέρω, είναι το πρακτικό της Βέρνης. Θυμάστε ότι τον Αύγουστο του 1976 υπήρξε μια συμφωνία των Υπουργών Εξωτερικών Μπίτσιου και Τσαγλαγεντήλ που οδήγησε στην Έναρξη ενός ελληνοτουρκικού διαλόγου. Αργότερα στις 2. 11. 76 υπήρξε μια συνάντηση Τζούνη και Μπριγκέλ και απ’ αυτή προέκυψε το πρακτικό της Βέρνης, που υπεγράφη στις 11 Νοεμβρίου.
Το περιεχόμενο ήταν δέσμευση και από τις δύο πλευρές για αποφυγή προκλήσεων στο χώρο του Αιγαίου κατά τη διάρκεια του διαλόγου.Έχω εδώ το κείμενο και θα το διαβάσω για τα πρακτικά. Αναφέρομαι στα άρθρα 6 και 7 του πρακτικού της Βέρνης:
«Αρθρο 6: Τα δύο μέρη αναλαμβάνουν την υποχρέωση όπως απόσχουν πάσης πρωτοβουλίας ή πράξεως σχετικής προς την υφαλοκρηπίδα του Αιγαίου, η οποία θα ηδύνατο να παρενοχλήσει τη διαπραγμάτευση.
Αρθρο 7 : Τα δύο μέρη αναλαμβάνουν την υποχρέωση, όπως, καθ’ όσον αφορά στις διμερείς των σχέσεις, απόσχουν πάσης πρωτοβουλίας ή πράξεως, η οποία θα έτεινε να μειώσει το κύρος του ετέρου».
Αν προσέξατε θα δείτε, ότι αυτά τα δύο άρθρα είναι διατυπωμένα τόσο ελεύθερα, ώστε να μπορεί να γίνει οποιαδήποτε ερμηνεία από την πλευρά της Τουρκίας. Και ξέρετε πόσο κακόπιστοι είναι οι Τούρκοι και πόσο εφαρμόζουν ή όχι τις διεθνείς συμβάσεις, στις οποίες έχουν δεσμευθεί.
Είμαστε τώρα βέβαιοι, ότι ο διάλογος αυτός με βάση τις γνωστές τουρκικές διεκδικήσεις δεν θα μπορούσε ποτέ να καταλήξει σε συμφωνία.
Α
πλα οι Τούρκοι επεδίωκαν και πέτυχαν, τον ατέρμονα διάλογο, με σκοπό την παρεμπόδιση ή διακοπή της εκμετάλλευσης των ελληνικών πετρελαίων από τους Έλληνες. Και αυτό οι Τούρκοι το επέτυχαν, έως ότου ετοιμαστούν, δηλαδή έως ότου αποκτήσουν την αναγκαία στρατιωτική υπεροχή, για να μας επιτεθούν και να μας αρπάξουν τουλάχιστον το μισό Αιγαίο, όπως αυτό υπάρχει στα σχέδια τους και επανειλημμένα έχει διακηρυχθεί από την πλευρά τους.
Τα λάθη της Κυβέρνησης Καραμανλή στην περίπτωση αυτή της υπογραφής του πρωτοκόλλου είναι, πρώτο, ότι έκανε διάλογο με τους Τούρκους, καθ’ ην στιγμή οι Τούρκοι κατείχαν το 40% της Κύπρου. Το δεύτερο ότι άρχισαν ένα διάλογο, ο οποίος λόγω των διαφανών προθέσεων των Τούρκων δεν μπορούσε να καταλήξει σε αποτέλεσμα και τρίτο δεν συμφωνήθηκε αρχή και τέλος αυτού του διαλόγου.
Ήταν δηλαδή αυτό ακριβώς που επεδίωκαν οι Τούρκοι. Αυτό βέβαια δεν μπορούμε να πούμε ότι το έκανε ηθελημένα η τότε Κυβέρνηση. Οπωσδήποτε, όμως, επιτεύχθη με πίεση των Τούρκων, με φανερό σκοπό να σταματήσουν επ’ αόριστον οι έρευνες για ανεύρεση και εκμετάλλευση πετρελαίων στο Αιγαίο.
Ποιά είναι τα επιχειρήματα που χρησιμοποίησαν οι Τούρκοι, πώς κατάφεραν να πείσουν την Κυβέρνηση να δεχθεί τέτοια εξέλιξη, αυτό δεν φαίνεται ότι το γνωρίζουμε ακριβώς.
Αφήνουμε το θέμα αυτό στους ιστορικούς.
Η διακοπή του διαλόγου από την σημερινή Κυβέρνηση κατέστησε το πρακτικό της Βέρνης ανενεργό. Εμείς δεν έχουμε, κύριοι συνάδελφοι, να φοβηθούμε τίποτα για να είμαστε ευάλωτοι σε πιέσεις των Τούρκων.
Σήμερα εμείς μπορούμε, εάν κρίνουμε κατάλληλο τον χρόνο, να προχωρήσουμε σε έρευνες και εκμετάλλευση των πετρελαίων χωρίς καμιά δέσμευση.
Με το νομοσχέδιο αυτό η Κυβέρνηση αποκτά τον έλεγχο των αποφάσεων του κονσόρτσιουμ και ρυθμίζει τις εξελίξεις σύμφωνα με τα συμφέροντα του ελληνικού Λαού και διασφαλίζοντας τα γενικότερα συμφέροντα της.
Πριν κλείσω αυτό το θέμα θα ήθελα να θυμίσω και να σημειώσω, ότι τον Μάρτιο του 1978 συναντήθηκαν στο Μοντραί οι Πρωθυπουργοί Ελλάδος–Τουρκίας κύριοι Καραμανλής και Ετσεβίτ, προκειμένου, όπως άκακοινώθηκε τότε -διαβάζω επακριβώς- «να αποκατασταθεί ένας διάλογος ο οποίος δυνατόν να άρει τα εμπόδια προς εξεύρεση αμοιβαίως ικανοποιητικών λύσεων στα ελληνοτουρκικά προβλήματα». Τότε θυμάστε έγινε και η διακοπή των ερευνών.Τώρα εκείνο που εγώ έχω να σημειώσω είναι, πώς είναι δυνατόν να υπάρξουν αμοιβαίως ικανοποιητικές λύσεις με κατεχόμενη από τους Τούρκους την Κύπρο, με συνεχείς απειλές και παραβιάσεις του εναέριου χώρου μας, με προκλητικές διεκδικήσεις σε βάρος μας και τόσα άλλα αμέτρητα, εμείς τελικά δεν το κατανοούμε.
Επίσης είναι σημαντικό να αναφέρω για να γραφτεί στα πρακτικά, ότι η συζήτηση εκείνη Καραμανλή και Ετσεβίτ έγινε χωρίς ημερήσια διάταξη.Κράτησε πάρα πολλές ώρες και εξ όσων τουλάχιστον έχουμε διαβάσει στον Τύπο δεν κρατήθηκαν πρακτικά.
Ακολούθησε μία συνάντηση ακόμα στις 10 Μαίου του 1978 στην Ουάσιγκτον, η οποία κατέληγε σε διατύπωση ευχών, αλλά δε φαίνεται ότι και από αυτή τη συνάντηση μάθαμε πολλά πράγματα για το τι ακριβώς συζητήθηκε.
Η ουσία είναι, ότι το πρακτικό της Βέρνης ίσχυσε εκείνα τα χρόνια με απαίτηση των Τούρκων και βέβαια επί ζημία των δικών μας συμφερόντων.
Ότι το πρακτικό αυτό υπήρξε επιζήμιο για τα εθνικά μας συμφέροντα, αποδεικνύεται, και εκ του ότι οι Τούρκοι το επικαλούνται συνεχώς ακόμη και τώρα που δεν υπάρχει διάλογος και που επομένως δεν έχει καμιά ισχύ.
Θέλω να πω λίγα λόγια για την αιγιαλίτιδα ζώνη και ελπίζω στο τέλος να σας δώσω την εικόνα ενός σεναρίου, που κυκλοφόρησε τις τελευταίες εβδομάδες.
Το θέμα της αιγιαλίτιδος ζώνης είναι γνωστό, αλλά θέλω να επισημάνω ορισμένα πράγματα.
Το πρώτο είναι ότι έχουμε δικαίωμα επέκτασης της αιγιαλίτιδας ζώνης, απόλυτο δικαίωμα, στα 12 ναυτικά μίλια. Με τον τρόπο αυτό θα μπορούσαμε να διασφαλίσουμε τις θέσεις μας στο Αιγαίο γενικά, και ειδικότερα στο θέμα της υφαλοκρηπίδας, χωρίς μεγάλες διεθνοπολιτικές τριβές. Η Τουρκία το γνωρίζει αυτό και επικαλείται την αρχή, της ευθυδικίας και την αρχή της επιείκειας, οι οποίες δεν μπορούν βέβαια να προσφέρουν στους Τούρκους καμιά σοβαρή νομική θεμελίωση. Γι’ αυτό ακριβώς η Τουρκία μάς απειλεί με πόλεμο, σε περίπτωση δηλαδή που εμείς θα προχωρήσουμε στην επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης στη Χώρα μας.
Εγώ μπορώ να αναφέρω κάτι εδώ στη Βουλή υπεύθυνα. «Ότι δηλαδή γνωρίζω με απόλυτη βεβαιότητα, ότι και οι Αμερικανοί και το ΝΑΤΟ δεν επιθυμούν την επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης στον χώρο του Αιγαίου από 6 σε 12 ναυτικά μίλια.
Και δεν το επιθυμούν, διότι όταν γίνει αυτή η επέκταση όχι μόνο κατοχυρώνονται τα δικαιώματα μας στό χώρο του Αιγαίου και γίνονται αναμφισβήτητα, αλλά καταρρέει και ολη η πλαστή επιχειρηματολογία, περί του ότι η Τουρκία είναι χώρος με μεγαλύτερη στρατηγική σημασία από αυτή της Ελλάδος. Αυτό τι κάνει; Ανατρέπει τα δεδομένα και τους συσχετισμούς της περιοχής όπως είναι σήμερα. Και αυτό επίσης θα είχε σαν αποτέλεσμα, ότι το ΝΑΤΟ και οι Αμερικανοί δεν θα μπορούν να ελέγχουν το χώρο όπως έχουν συνηθίσει.
Μπορώ να σας βεβαιώσω, ότι αυτή η δυνατότητα που έχουμε, για επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 ναυτικά μίλια, είναι, ένα πανίσχυρο όπλο στα χέρια της όποιας ελληνικής κυβέρνησης και πρέπει να γίνεται έντονη εκμετάλλευση στις όποιες διαπραγματεύσεις για τα εθνικά μας θέματα.
Έχω και μια άλλη πρόταση κατά τη γνώμη μου σημαντική. Έως ότου δηλαδή αντιμετωπίσουμε το θέμα της υφαλοκρηπίδας, συνολικά, δικαιούμεθα και μπορούμε να προβούμε σε τμηματική επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης, χωρίς μάλιστα να δημιουργηθούν και εμπλοκές.
Προτείνω συγκεκριμένα την επέκταση της αιγιαλίτιδος ζώνης της νήσου Θάσου από 6 ναυτικά μίλια σε 12 ναυτικά μίλια. Επαναλαμβάνω, ότι προτείνω την επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης μόνο της νήσου Θάσου. Θα μπορέσουμε έτσι απερίσπαστοι να προχωρήσουμε σε έρευνες και εκμετάλλευση των εκεί κοιτασμάτων, χωρίς προβλήματα.
Η Τουρκία, αφ’ ενός μεν δεν ενοχλείται από αυτή τη συγκεκριμένη επέκταση, αφ’ ετέρου δε, δεν δικαιούται να αντιδράσει, διότι η ίδια η Τουρκία είχε επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη και στον Εύξεινο Πόντο και νότια προς την πλευρά της Κύπρου.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ : Η Κυβέρνηση το δέχεται;
ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ : Εγώ το προτείνω αυτό κύριε συνάδελφε. Εγώ, ο Βουλευτής Κουτσογιάννης. Εγώ, παρακαλώ την Κυβέρνηση, αφού το αναφέρετε, να μελετήσει με προσοχή αυτή την πρόταση για τμηματική επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης και πιστεύω ότι έτσι λύνονται πολλά προβλήματα. Οι μεγάλες δυνάμεις επίσης δεν εμποδίζονται στην περίπτωση αυτή στη ναυσιπλοΐα τους ή στην κίνηση πολεμικών σκαφών τους στην περιοχή.
ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΜΑΝΟΣ : Είναι πολύ ενδιαφέρουσα αυτή η πρόταση σας.
ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ : Είναι δική μου, δεν έχω καμίασυνεννόηση ούτε με τον κ. Υπουργό, ούτε με την Κυβέρνηση γενικότερα. Και η Νέα Δημοκρατία και η ΔΗΑΝΑ, δυστυχώς κατά τη γνώμη μου, επιμένουν να κτυπήσουμε ανατολικά της Θάσου στα 11 μίλια….
ΗΛΙΑΣ ΜΑΛΕΒΙΤΗΣ : Εμείς δεχόμαστε την πρόταση τη δική σας εάν το δεχθεί η Κυβέρνηση.
ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ : Αναφέρομαι σ’ αυτά που είπατε περί Ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδος. Θα μου επιτρέψετε να πω, ότι σύμφωνα με όσα διάβασα στις εφημερίδες οι Τούρκοι δέχονται αυτό το σημείο, δηλαδή να κτυπήσουμε εμείς 11 μίλια ανατολικά της Θάσου. Το ερώτημα είναι γιατί το δέχονται.
Είναι προφανές, ότι αμέσως μετά οι Τούρκοι θα προχωρήσουν σε γεώτρηση, η οποία θα είναι εκτός των δικών μας χωρικών υδάτων και έτσι θα προκληθεί σύγκρουση ή οπωσδήποτε εμπλοκή δεν ξέρω ποιας έκτασης και ποίας μορφής, κατά τη γνώμη μου αυτό ήταν το σενάριο. Και στις δυο περιπτώσεις θα είχαμε πτώση της Κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ και πιθανώς και διχοτόμηση στο Αιγαίο. Αυτό είναι, μέσα στα σενάρια. Εγώ από τα στοιχεία που έχω δεν βλέπω ότι η Τουρκία ήταν έτοιμη για μεγάλη σύγκρουση και μπορώ να πω, γιατί δεν θα είχαμε τέτοια σύγκρουση, αλλά δεν πρέπει να παραλείψω να πω ότι τον τελευταίο μήνα πριν από την σύγκρουση παρατηρήθηκε μία μεγάλη και έντονη κινητικότητα.
Ουάϊμπεκερ, Περλ, γνωστοί τουρκόφιλοι και ανθέλληνες να βρίσκονται 1, 2 βδομάδες στην Αγκυρα, ο Οζάλ να πηγαίνει στην Αμερική, να κάθεται εκεί αρκετές μέρες και στη συνέχεια να πηγαίνει στο Λονδίνο. Αυτή όλη η κινητικότης, κατά τη γνώμη μου, δεν είναι καθόλου συμπτωματική και κατά τη δική μου άποψη ταυτίζεται με τα γεγονότα και τις εξελίξεις
εκείνων των ημερών. Ίσως αυτό έγινε, διότι η Κυβέρνηση έχοντας πιθανώς κάποιες πληροφορίες -δεν το γνωρίζω αυτό επίσημα- πρόλαβε και προχώρησε στη διατύπωση αυτού του σχεδίου νόμου. Όταν οι κύριοι αυτοί είδαν ότι το σενάριο δεν μπορούσε να προχωρήσει, να ασκήσουν πιέσεις
και εκβιασμούς κ.λπ., τότε προχώρησαν στο δεύτερο σενάριο. Αυτή είναι η άποψη μου και θα παρακαλέσω να την έχετε υπόψη σας στις αναλύσεις που γίνονται. Υπάρχει περίπτωση να υπάρξει σύγκρουση Ελλάδος–Τουρκίας; Αυτό συμφέρει την Ελλάδα; Συμφέρει την Τουρκία;
Συμφέρει το ΝΑΤΟ; Συμφέρει τους Αμερικανούς; Να το δούμε.
Η επίσημη θέση των Αμερικανών, που εξεφράσθη από τον κ. Κίσιγκερ το 1976 είναι, ότι αποκλείεται κάθε στρατιωτική λύση στο Αιγαίο, έχω ολόκληρο το κείμενο εδώ από την εφημερίδα «ΒΗΜΑ», αλλά δεν χρειάζεται να το διαβάσω επειδή δεν έχουμε χρόνο. Το γιατί δεν συμφέρει πράγματι είναι γνωστό. Μία τέτοια σύγκρουση δεν μπορούν να εκτιμήσουν οι Αμερικανοί και το ΝΑΤΟ, πού θα οδηγήσει και γι’ αυτό δεν συμφέρει. Εάν όμως γίνει κάποια εμπλοκή με τέτοιο τρόπο, ώστε να είναι ελεγχόμενη από τους Αμερικάνους, ολιγοήμερη και ελεγχόμενη, ασφαλώς θα γίνει.
Πότε θα γίνει αυτό; Όταν η Χώρα η δική μας θα βρεθεί σε κάποιο είδος διάλυσης, σε ακυβερνησία, σε οικονομική ή άλλη κρίση, σε παράλυση θα έλεγα, όπως έγινε δηλαδή στην περίπτωση του Αττίλα, τότε θα γίνει αυτη η επίθεση…
(Στο σημείο αυτό ακούγεται ο προειδοποιητικός ήχος λήξης του χρόνου ομιλίας του κ. Βουλευτή)
Κύριε Πρόεδρε, θα παρακαλούσα να μου δώσετε άλλο ένα λεπτό.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Παναγιώτης Ν. Κρητικός) : Όχι και άλλο λεπτό, κύριε Κουτσογιάννη.
