Η ΜΑΧΗ ΚΑΙ ΟΙ ΗΡΩΕΣ ΣΤΙΣ ΘΕΡΜΟΠΥΛΕΣ

Η ΙΣΤΟΡΙΑ

Η Μάχη των Θερμοπυλών (480 π.Χ.) διαδέχθηκε αυτήν του Μαραθώνα και προηγήθηκε της Ναυμαχίας της Σαλαμίνας και της τελευταίας σύγκρουσης στις Πλαταιές. Γνωρίζουμε τα πάντα από το σχολείο:
Πως ο βασιλιάς της Σπάρτης Λεωνίδας ηγήθηκε μιας στρατιάς 300 άριστων Σπαρτιατών οπλιτών και 700 Θεσπιέων και εμπόδισε για λίγο την προέλαση των Περσών και την καταστροφή της Αθήνας.
Πως αδυνατούσαν οι εκατομμύρια Πέρσες να νικήσουν τους λιγοστούς Έλληνες, οι οποίοι μάλιστα δήλωσαν σαρκαστικά ότι θα πολεμήσουν υπό σκιάν, αφού τα βέλη των Περσών ήταν τόσα πολλά που κάλυπταν τον ήλιο. Πως, τέλος, ο προδότης Εφιάλτης αποκάλυψε στον Ξέρξη ένα μυστικό πέρασμα και βρέθηκαν οι Πέρσες πίσω από τους Έλληνες, κυκλώνοντάς τους και οδηγώντας τους στον (ένδοξο και ηρωικό) θάνατο.

ΟΙ ΠΗΓΕΣ

Οι βασικές μας πηγές για τη Μάχη των Θερμοπυλών είναι το 7ο βιβλίο των Ιστοριών του Ηροδότου και το 11ο της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη (1ος αι. π.Χ.). Ο πρώτος αριθμεί τον στρατό του Λεωνίδα σε 6.000 συνολικά, εκ των οποίων "οι τριακόσιοι άνδρες [από τη Σπάρτη] που οδήγησε στις Θερμοπύλες διαλέχτηκαν από τον ίδιο κι είχαν όλοι γιους". Ο Διόδωρος τους υπολογίζει σε 7.200. Διαφωνία υπάρχει και για τους αντιπάλους: πάνω από πέντε εκατομμύρια αναφέρει ο Ηρόδοτος, ενώ γύρω στο ένα εκατομμύριο συν 1.200 επανδρωμένα πλοία τούς περιορίζει ο Διόδωρος, σημειώνοντας πάντως ότι "λένε πως τα ποτάμια που είχαν πάντα νερό στέρεψαν εξαιτίας του ατελείωτου πλήθους, ενώ τα πελάγη καλύφθηκαν ολότελα από τα πανιά των πλοίων. Oι μεγαλύτερες λοιπόν δυνάμεις των οποίων η περιγραφή έχει παραδοθεί στην ιστορική μνήμη είναι αυτές που συνόδευαν τον Ξέρξη". Η μάχη διήρκεσε τρεις ημέρες και δεν θα είχε τελειώσει τόσο σύντομα εάν ο Εφιάλτης δεν είχε προδώσει ένα μυστικό μονοπάτι που οδήγησε τους 'Αθάνατους' του Ξέρξη, την ομάδα επιλέκτων του Πέρση μονάρχη, στα μετόπισθεν των Ελλήνων. Η μνήμη των νεκρών ηρώων που έπεσαν στη Μάχη των Θερμοπυλών έχει συνδεθεί με το γνωστό επίγραμμα "Ω ξείν', αγγέλλειν Λακεδαιμονίοις ότι τήδε κείμεθα, τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι".

ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΔΡΑΜΑΤΟΣ

Λεωνίδας: βασιλιάς της Σπάρτης και απόγονος του Ηρακλή. Στο ξεκίνημα του πολέμου, οι Σπαρτιάτες είχαν πάρει χρησμό από τους Δελφούς που έλεγε ότι ή θα χανόταν η πόλη τους από έναν ξένο ή θα σκοτωνόταν ένας Σπαρτιάτης βασιλιάς. Όταν συνειδητοποίησε ότι ζούσαν την τελευταία μέρα της μάχης, διέταξε τους συμμάχους να φύγουν και κράτησε μόνο τους Σπαρτιάτες του και τους Θεσπιείς που δεν τον υπάκουσαν. Λέγεται ότι παρήγγειλε στους στρατιώτες του να τελειώσουν γρήγορα το πρωινό τους, διότι θα δειπνούσαν στον Αδη. Απάντησε με το γνωστό "μολών λαβέ" στον Ξέρξη όταν εκείνος του ζήτησε να παραδώσουν τα όπλα.

Ξέρξης: βασιλιάς των Περσών. Ανέλαβε να ολοκληρώσει το σχέδιο του πατέρα του Δαρείου να κυριεύσει την Ελλάδα. Λέγεται ότι την πρώτη μέρα της Μάχης των Θερμοπυλών ανησύχησε τρεις φορές για την τύχη του στρατού του και κατάλαβε ότι είχε μεν πολλούς άνδρες, αλλά ελάχιστους πολεμιστές. Στη μάχη αυτή έχασε τους δύο αδελφούς του. Ο Αισχύλος τον παρουσίασε ως τραγικό πρόσωπο, έρμαιο της μοίρας και της πατρικής κατάρας.

Εφιάλτης: κάτοικος της Τραχίνας. Πρόδωσε στους Πέρσες ένα μυστικό μονοπάτι που τους οδήγησε στη νίκη και το όνομά του από τότε έγινε συνώνυμο των άσχημων ονείρων. Λέγεται ότι αργότερα ο Εφιάλτης, από φόβο για τους Σπαρτιάτες, απέδρασε στη Θεσσαλία και στο διάστημα της απουσίας του, ορίστηκε αμοιβή για το κεφάλι του. Φονεύθηκε από τον συντοπίτη του Αθηνάδη, τον οποίον οι Σπαρτιάτες αντάμειψαν ανάλογα.

Διηνέκης: Σπαρτιάτης οπλίτης. Είπε το παροιμιώδες "ωραία, τότε θα πολεμήσουμε υπό σκιάν" όταν του ανακοινώθηκε ότι οι Πέρσες ήταν τόσοι πολλοί ώστε τα βέλη τους μπορούσαν να σκεπάσουν τον ήλιο.

Δημάρατος: Σπαρτιάτης εξόριστος. Ο Ηρόδοτος αναφέρει πως είπε κατά λέξη στον Ξέρξη: "Σε διαβεβαιώ ότι αν νικήσεις αυτούς τους άνδρες και τους υπόλοιπους Σπαρτιάτες που βρίσκονται ακόμα στην πατρίδα τους, δεν υπάρχει άλλο έθνος στον κόσμο που θα τολμούσε να σου αντισταθεί ή να κάνει την παραμικρή κίνηση εναντίον σου. Βρίσκεσαι αντιμέτωπος με το καλύτερο βασίλειο της Ελλάδας, αυτό που έχει τους γενναιότερους άνδρες".

Τυρραστιάδας: Πέρσης αυτόμολος. Σύμφωνα με τον Διόδωρο Σικελιώτη, αυτός ειδοποίησε τον Λεωνίδα για την προδοσία του Εφιάλτη και πρόλαβε έτσι ο Σπαρτιάτης βασιλιάς να διώξει τους περισσότερους συμμάχους.

Υδάρνης: ο αρχηγός των 10.000 'Αθανάτων', της επίλεκτης προσωπικής φρουράς του Ξέρξη που έγραψε τον τραγικό επίλογο της Μάχης των Θερμοπυλών.

Δημόφιλος: ο αρχηγός των 700 Θεσπιέων που δεν εγκατέλειψαν το πλευρό του Λεωνίδα, αλλά που — άγνωστο γιατί — έχουν παραγκωνισθεί στην ιστορική συνείδηση από τους 300 Σπαρτιάτες.

Μεγιστίας: μάντης. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο ήταν ο πρώτος που ειδοποίησε τον Λεωνίδα για την προδοσία του Εφιάλτη καθώς την είχε διαβάσει στα σπλάχνα των ζώων της θυσίας την τελευταία νύχτα. Ο Λεωνίδας του ζήτησε να φύγει όμως εκείνος έμεινε και πέθανε στη μάχη.

Posted in: