ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΟΡΩΜΙΟΣΥΝΗ ΡΕ ΓΑΜΩΤΟ ! (β΄ μερος)

Τα ποντιακά είναι ένα μιξοβάρβαρο ιδίωμα, που στερείται λογοτεχνικής αξίας. Οι σημερινοί κάτοικοι τού ελλαδικού χώρου αδυνατούν να κατανοήσουν τόσο τους ρωμιούς πόντιους, όταν μιλούν μεταξύ τους τη γλώσσα τους όσο και τα ποντιακά τραγούδια. Ο παρακάτω πίνακας έχει γίνει αντιγραφή από μια τυχαία σελίδα ενός online ποντιακού λεξικού. Παρατηρείστε πόσες λίγες ελληνικές λέξεις υπάρχουν.

Δεν είναι τούρκικα,  ποντιακά είναι!  Ενώ, όταν οι ρωμιοί πόντιοι μιλούν μεταξύ τους δεν μπορούν να γίνουν κατανοητοί από τους υπόλοιπους στην Ελλάδα, όταν πηγαίνουν στον Πόντο και μιλούν με οθωμανούς πόντιους, συνεννούνται κανονικά.

Ο εκβυζαντινισμός  -κι όχι εξελληνισμός- των επήλυδων Προς το τέλος τού 8ου αιώνα, οι πληθυσμοί είχαν ανακατωθεί τόσο πολύ και τόσο βίαια, ώστε είναι δύσκολο να πούμε ποιες εθνικές ομάδες κατοικούσαν σε ποιες περιοχές και σε τί αριθμούς.  Αναφέρεται συχνά, ότι αποβάλλοντας, έστω και επώδυνα, τα κύρια μή ελληνόγλωσσα στοιχεία, όπως τους σύρους, τους αιγύπτιους και τους ιλλυριούς, η βυζαντινή αυτοκρατορία έγινε περισσότερο ομογενής. Υποστηρίζεται επίσης, ότι όσοι δεν ήταν έλληνες, αφομοιώθηκαν σταδιακά και εξελληνίστηκαν κυρίως μέσω τής Εκκλησίας και τού Στρατού, και πως κάτι τέτοιο συνέβη κυρίως στους γηγενείς πληθυσμούς τής Μικράς Ασίας, καθώς και στους σλάβους στην Πελοπόννησο και στις άλλες περιοχές τής Ελλάδας.

misafir kelepir çingene

Ενώ διαμαρτύρονται οι ρωμιοί πόντιοι για τον σφαγέα τους, Οσμάν Αγά, τραγουδούν και χορεύουν παραδοσιακά τούρκικα τραγούδια προς τιμή του. 
Θύελλα στον τουρκορωμιοεγκέφαλο...

Πρώτα απ’ όλα, ο ίδιος ο χαρακτηρισμός «έλληνες», που τόσο ελεύθερα χρησιμοποιούμε, απουσιάζει εντελώς από τις πηγές τής εποχής. Κάποιος, που κατοικούσε νότια τής Θεσσαλίας, θα μπορούσε να ονόμαζε τον εαυτό του «ελλαδικό», ακόμα κι αν ήταν σλάβος, για παράδειγμα.  Το ίδιο ισχύει και για κατοίκους άλλων περιοχών, τα ονόματα των οποίων προέρχονταν από το όνομα τής επαρχίας τους, για παράδειγμα παφλαγόνες ή θρακήσιοι (από το Θρακήσιον Θέμα στη δυτική Μικρά Ασία).  Αφού δεν υπήρχε η έννοια τής «ελληνικότητας», δεν μπορούμε να υποστηρίζουμε, ότι υπήρχε η έννοια τού «εξελληνισμού».  Όλοι αυτοί οι λαοί πήραν -δια τής βίας ή μή- την επίσημη γλώσσα (ρωμέικα) και την επίσημη θρησκεία (ορθοδοξία) τού Βυζαντίου. Οι λαοί δεν εξελληνίστηκαν, αλλά εκβυζαντινίστηκαν.

cenabet mangal uğursuz bakkal

Θεοφάνεια στην προκυμαία τής Τραπεζούντας το 1917. (Αρχείο επιτροπής ποντιακών μελετών).  Οι οθωμανικές μεταρρυθμίσεις με αποκορύφωμα το διάταγμα τού 1856 (Χάττι Χουμαγιούν) έδιναν πολλές ελευθερίες στους χριστιανούς υπηκόους τού κράτους.

Η διαδικασία αυτή τού εκβυζαντινισμού τους υπήρξε μακροχρόνια. Στη Βιθυνία, για παράδειγμα, που όπως προαναφέρθηκε, εγκατέστησαν σλάβους σε μεγάλους αριθμούς στο τέλος τού 7ου και προς τα μέσα τού 8ου αιώνα, κάπου διακόσια χρόνια αργότερα, η βυζαντινή αρμάδα, που συγκεντρώθηκε το 949, στην προσπάθεια να κατακτηθεί η Κρήτη, περιλάμβανε «σκλαβηνούς εγκατεστημένους στο Οψίκιον» (διοικητικό όνομα τής Βιθυνίας), που είχαν τους δικούς τους αρχηγούς. [Κωνσταντίνος Πορφυρογέννητος, «Έκθεσις τής βασιλείου τάξεως (De cerimoniis)», CSHB, I, 666, 669]. Τον επόμενο αιώνα, η Άννα η Κομνηνή, αναφέρει μια κωμόπολη στη Βιθυνία, «σαγουδάους εγχωρίως καλουμένην», προφανώς από τη φυλή των σαγουδατών, που μαρτυρούνται στη Μακεδονία τον 7ο αιώνα. (Άννα Κομνηνή: «Αλεξιάς», xv. 2.4, έκδ. B. Leib, iii, Παρίσι, 1945, 192). Λίγο αργότερα, το σλαβικό στοιχείο στη Βιθυνία ενισχύθηκε από τον αυτοκράτορα Ιωάννη Β΄Κομνηνό, που εγκατέστησε ομάδες σέρβων αιχμαλώτων κοντά στη Νικομήδεια. (Νικήτας Χωνιάτης: «Ιστορία», έκδ. J.-L. van Dieten, Βερολίνο, 1975, 16). Σέρβικα χωριά αναφέρονται ακόμη στα μέρη αυτά τον 13ο αιώνα.

zaman mahalle zor ağa bahçe

Επιστολή ρωμιοπόντιου αντάρτη καταδικασθένος σε θάνατο, προς τη σύζυγό του, λίγες μέρες πριν την εκτέλεσή του. Παρατηρείστε, ότι μοναδική του έννοια είναι ο θεός κι ότι οι συμβουλές, που δίνει προς την οικογένειά του, είναι να μην παραλείπουν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα, τις «προς τον ύψιστον δεήσεις» τους κι άλλα τέτοια ταλιμπανίστικα. Για Ελλάδα δεν γίνεται βέβαια καμμία μνεία, η δε επιστολή δεν είχε γραφεί στα ελληνικά. Το κείμενο, που παρατίθεται είναι σε μετάφραση. (Πηγή: Α. Γαβριηλίδη: «Η μαύρη συμφορά τού Πόντου», έκδ. «Ελεύθερη Σκέψις», Αθήνα, 2002).

Σωκράτης ο ...Αμπντουλλάχ
Οι φαντασιώσεις περί δήθεν ευγενούς καταγωγής των ρωμιών άρχισαν, όπως και στον υπόλοιπο ελλαδικό χώρο άλλωστε, από τον 19ο αιώνα. Έτσι, από τις αρχές τού 19ου αιώνα, άρχισαν σε ορισμένα σχολεία να μετονομάζουν μέσα στην τάξη τούς μαθητές με αρχαία ονόματα (Ξενοφώντα, Ισοκράτη κ.ά.), ενώ μετά τη δεύτερη συνταγματική μοναρχία (1878) επιχείρησαν να μεταφράσουν στα ρωμέικα τα τούρκικα ονόματά τους. 

Το Ασλάνογλου το έκαναν Λεονταρίδης, το Παμούκογλου Βαμβακίδης, το Γκιουλμπαλίογλου το έκαναν Ανθομελίδης, το Γιαγτζίογλου Λαδόπουλος κ.λπ. Τα ίδια έκαναν και σε ορφανοτροφεία, όπου δίνοντας μεγάλη βαρύτητα στην κατάλληλη πλήση εγκεφάλου των παιδιών, τους έδιναν αρχαία ονόματα. Έτσι, ο Οσμάν έγινε... Αχιλλέας, ο Αμπντουλλάχ... Σωκράτης κ.λπ. κ.λπ..

Η παιδεία στον Πόντο ελεγχόταν πλήρως από την Εκκλησία. Ανώτατος διευθυντής των σχολείων ήταν ο μητροπολίτης τής αντίστοιχης επαρχίας. Παρατηρείστε πόσοι πολλοί ιερείς υπάρχουν στην αναμνηστική φωτογραφία από την τελετή εγκαινίων τής Κεντρικής Σχολής Σάντας (1910).

Το ίδιο έκανε λίγο αργότερα και το «ελληνικό» κράτος αλλάζοντας αυθαίρετα και κατά περίπτωση τα επίθετα των μικρασιατών προσφύγων, τα οποία «τουρκόφερναν», σύμφωνα με τις διαθέσεις, αλλά και τις γνώσεις τού εκάστοτε τοπικού χωροφύλακα. 

Πολλές φορές, όσων τα ονόματα τελείωναν σε -ογλου (στα τουρκικά σημαίνει ο γιός τού τάδε), τα άλλαζαν σε κατάληξη -ίδης ή -άδης τις περισσότερες φορές, αλλά και -όπουλος. Άλλες φορές μετέφραζαν το πρώτο συνθετικό και συγχρόνως μετέτρεπαν το δεύτερο συνθετικό -ογλου σε -ίδης ή -άδης. Έτσι, ο Δερμετζόγλου έγινε Σιδηρόπουλος, ο Εκμεκτζόγλου Ψωμιάδης κ.λπ.. 

Από την τούρκικη λέξη patul(φούντα λαναρισμένου μαλλιού) προέρχεται το  πατούλ(ιν) με την ίδια σημασία και τα παράγωγά του, όπως πατούλα, πατουλάζω, πατουλίουμαι.  Για την Τουρκορωμιοσύνη  ρε γαμώτο!

Αποτέλεσμα αυτής τής τακτικής ήταν άτομα της ίδιας ευρύτερης οικογένειας, που βρέθηκαν σε διαφορετικούς χώρους συγκέντρωσης ή που ήρθαν σε διαφορετικά χρονικά σημεία, να μην έχουν το ίδιο επίθετο στην Ελλάδα.

Διάφοροι σουλτάνοι έδωσαν πολλά δώρα και προνόμια στην Παναγία Σουμελά. (Από το βιβλίο τού Ε. Κυριακίδου: «Βιογραφίαι των εκ Τραπεζούντος και τής περί αυτήν χώρας από τής Αλώσεως μέχρις ημών ακμασάντων λογίων», έκδ. «Νότη Καραβιά», Αθήνα, 1897).

«Πανηγυριζέτωσαν οι θεόφρονες»! Κατά την ομιλία του μετά τη λειτουργία στην Παναγία Σουμελά το δεκαπενταύγουστο 2010 ο πατριάρχης Βαρθολομαίος, δεν αναφέρθηκε σε έλληνες, αλλά σε ρωμιούς κι ευχαρίστησε την «έντιμον τουρκικήν κυβέρνησιν», τόνισε δε «την χαράν και ικανοποίησιν, που θα νοιώθουν αι ψυχαί των οθωμανών σουλτάνων, Μπαγιαζίτ Β΄, Σελίμ Α΄, Σελίμ Β΄, Μουράτ Γ΄, Ιμπραήμ Α΄, Μεχμέτ Δ΄, Σουλεϊμάν Β΄ κ.ά.».
 Στο τέλος τής ομιλίας του βέβαια, το ορθόδοξο τουρκορωμιοποίμνιο ασφαλώς και τον χειροκρότησε φωνάζοντας άξιος, άξιος...

Λεβέντες στα τούρκικα  λέγονταν όσοι υπηρετούσαν στα επίλεκτα σώματα  τού οθωμανικού πολεμικού ναυτικού. Έτσι ονομάζονται και σήμερα.  Οι τουρκορωμιοί κάτοικοι  τού ελλαδικού χώρου  υπερηφανεύονται βέβαια,  για την... ελληνική λεβεντιά τους!

Ο τραγέλαφος  τής ανταλλαγής των πληθυσμών Βασικό κριτήριο για τις ανταλλαγές των πληθυσμών ήταν το θρησκευτικό. Αυτό ήταν το βασικό πολιτισμικό γνώρισμα, με το οποίο ο ρωμέικος εθνικισμός προσδιόρισε την ελληνικότητα των πληθυσμών που διεκδικούσε. Η χρήση τής ρωμέικης γλώσσας ήταν δευτερεύον χωρίς γενική ισχύ.  Η εξίσωση γλώσσας - εθνικότητας, που κατά τον 19ο αιώνα αναγορεύτηκε σε καθοριστικό κριτήριο ένταξης, σχετικοποιήθηκε σε πολλές περιπτώσεις, όπου διεκδικούμενοι πληθυσμοί δεν ήταν ελληνόφωνοι. Οι καραμανλήδες τής Μικράς Ασίας, και γενικότερα οι τουρκόφωνοι ορθόδοξοι, μαζί με τους σλαβόφωνους τής Μακεδονίας και τους αραβόφωνους τής Κιλικίας και τής Συρίας, αποτέλεσαν τα μέρη εκείνα των «αλλόθροων ελλήνων», που διεκδικήθηκαν ως ελληνικοί, παρά την άγνοια τής ελληνικής γλώσσας από μέρους τους.

merakli hayat büzük

Καραμανλήδικα.  Ευαγγέλιο από την Καππαδοκία  γραμμένο στην τουρκική  με ελληνικούς χαρακτήρες.  (Συλλογή μορφωτικού  και εκπολιτιστικού συλλόγου  Ν. Αγιονερίου Κιλκίς  «Το Μιστί»).

Οι όροι έλληνας ή τούρκος ήταν έννοιες προς το παρόν ασαφείς και θα αποκτούσαν αργότερα τη σημερινή σημασία τους. Επιπρόσθετα, οι ελληνόφωνοι μουσουλμάνοι, λόγω των χαρακτηριστικών γνωρισμάτων τους -γλώσσα και θρησκεία- προκάλεσαν αμηχανία στην κυβέρνηση για την τύχη τους. Έπειτα από μια σειρά από ενέργειες και διαβήματα αποφασίστηκε τελικά η αναχώρησή τους για την Τουρκία.  Με την αναχώρηση των ελληνόφωνων μουσουλμάνων, κατέφτασαν στη δυτική Μακεδονία τουρκόφωνοι χριστιανοί από τον Πόντο, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στα χωριά των πρώτων. Οι νεοφερμένοι χριστιανοί μιλούσαν τουρκικά, ενώ οι ντόπιοι μουσουλμάνοι, που εκδιώχθηκαν, ελληνικά.  Η βρετανίδα ανθρωπολόγος Margaret Hasluck, η οποία έκανε τις έρευνές της την εποχή εκείνη στο μακεδονικό χώρο, διατύπωσε το εξής εύστοχο ερώτημα: «Τώρα, ποιοι είναι οι έλληνες και ποιοι οι τούρκοι;». Η πρόσληψη μιας εθνικής ταυτότητας και για τους μεν και για τους δε, θα πραγματοποιούταν αργότερα, και σίγουρα μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών.

pazar bolluk kebap sedef bogăça

Το βασικότερο αίτιο εκπατρισμού των μικρασιατών  ήταν ο θρησκευτικός τους φανατισμός.

Δείτε παραπάνω ένα ακόμα χαρακτηριστικό απόσπασμα από την ταινία «Πολίτικη Κουζίνα», στο οποίο φαίνεται ξεκάθαρα ο λόγος, που οι μικρασιάτες ήρθαν στην Ελλάδα. Ο τούρκος αστυνόμος μπαίνει ειρηνικά στο σπίτι των ρωμιών και λέει στον πατέρα, ότι θα απελαύνονταν σύντομα, εκτός κι αν έκανε κάτι, το οποίο δεν το ακούμε οι θεατές, γιατί τού το λέει ψιθυριστά στο αυτί, ενώ την ίδια ώρα η κάμερα εστιάζει στο ρολόι τού τοίχου. Ο πατέρας αποφασίζει τελικά να πάνε όλοι οικογενειακώς στην Ελλάδα. 

Προς το τέλος τής ταινίας όμως, αποκαλύπτει στην οικογένειά του τί τού είχε ζητήσει να κάνει ο τούρκος αστυνόμος, προκειμένου να μην τους διώξουν, την ώρα, που εμείς βλέπαμε το ρολόι. Τού είχε ζητήσει να γίνει μουσουλμάνος. Μόνο αυτός, όχι η οικογένειά του, οι οποίοι ήταν ήδη τούρκοι υπήκοοι. 

Ξεσπάει τότε σε λυγμούς ο πατέρας εμπρός στην οικογένεια (που επικροτούν συγκινημένοι) και σταυροκοπούμενος ζητάει συγχώρεση από το θεό: «Και ξέρετε ποιό είναι το κρίμα μου τόσα χρόνια; Ότι δεν είπα όχι αμέσως. Πέρασαν πέντε δευτερόλεπτα για να το πω. Ο θεός να με συγχωρέσει, ήταν τα χειρότερα πέντε δευτερόλεπτα τής ζωής μου!»

Η γλώσσα των καππαδόκων, οι φορεσιές τους, οι χοροί τους, οι στίχοι των τραγουδιών τους κ.λπ. στην Ανατολή έχουν τις ρίζες τους κι όχι στην αρχαία Ελλάδα. Ο χορός με τα ξύλινα κουτάλια, που χορεύουν στο βίντεο καππαδόκες «απόγονοι», είναι ένας παραδοσιακός τουρκοανατολίτικος χορός.

Φωτοτυπία επίσημου απόρρητου εγγράφου τού Υπουργείου Εξωτερικών, σύμφωνα με το οποίο στέλνονταν 3.000.000 € σε έξη δεσμίδες των 500.000 € ως 2η δόση τής οικονομικής ενίσχυσης τού πατριαρχείου για το έτος 2005.  Ποιος ξέρει πόσες δόσεις ακόμα ζεστού μαύρου χρήματος στέλνονταν κάθε χρόνο κι αν οι αποστολές αυτές συνεχίζονται ακόμα και σήμερα από τη χρεωκοπημένη Τουρκορωμιοσύνη.

Πλούσιοι μητροπολίτες άνευ πιστών
Σήμερα, το πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης διαθέτει τέσσερις μητροπόλεις [Χαλκηδόνος (Kadiköy), Δέρκων (Yenimahalle), Ίμβρου - Τενέδου (Gökçeada - Bozcaada) και Πριγκηποννήσων (Kızıl Adalar)], παρά το γεγονός, ότι οι ορθόδοξοι rum (ρωμιοί) έχουν προ πολλού εκλείψει. 

Η χρεωκοπημένη Τουρκορωμιοσύνη τής Ελλάδας όμως, τους τροφοδοτεί ανεπίσημα, αλλά κι επίσημα.


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Σημείωση:  Το παραπάνω άρθρο αποτελεί μέρος τού αφιερώματος τής «Ελεύθερης Έρευνας» για την πραγματική καταγωγή των σημερινών κατοίκων τού ελλαδικού χώρου. Έγραψε στις 07.09.2012 ο Λάζαρης Γιάννης

Posted in: