Στο ανατολικό αέτωμα του Παρθενώνα, έργο του Φειδία, τα άρματα του Ηλιου και της Σελήνης πλαισιώνουν τη σκηνή της γέννησής της. Ο Ηλιος, που αναδύεται από τα νερά του Ωκεανού την ώρα που η Σελήνη βυθίζεται σε αυτά, προσδιορίζει τη στιγμή: τα χαράματα της 28ης του μηνός Εκατομβαιώνος (γύρω στα μέσα Αυγούστου).
Για το φως του ήλιου, που τόσο εντυπωσίασε τον αρχαίο άνθρωπο ώστε να το θεοποιήσει, αλλά και για το φως που ο ίδιος δημιούργησε. Για το καθημερινό φως που διέλυε το σκοτάδι μέσα και έξω από το σπίτι του, για το ιερό φως που έκαιγε ανέσπερο στους ναούς των θεών του και για το τελετουργικό φως που τον συνόδευε σε σημαντικές στιγμές της ζωής του.
Για τους αρχαίους Έλληνες το ηλιακό φώς ήταν η προσωποποίηση του Θείου φωτός και ένδειξη και συμβολισμός ύπαρξής Του. Φαντάζονταν τον (θεό) Ήλιο σαν ένα νέο ντυμένο με ρούχα φτιαγμένα από φως και αστραφτερό φωτοστέφανο στο κεφάλι, που οδηγούσε στον ουρανό το πύρινο άρμα του και επέβλεπε τα πάντα από ψηλά. Η παρουσία του, όπως και της αδελφής του Σελήνης, στις συλλογές του Μουσείου Ακρόπολης είναι έντονη.
Σε μεταγενέστερα χρόνια συγχωνεύτηκε με άλλους θεούς, όπως ο Δίας, ο Διόνυσος, ο Οσιρις, ο Σάραπις και ο Μίθρας και λατρεύτηκε ως Κοσμοκράτορας. Ως τέτοιος εικονίζεται και στη μαρμάρινη σφαίρα με τα μαγικά σύμβολα, τις αλληγορικές παραστάσεις και τις ακατανόητες επιγραφές, που θάφτηκε στο θέατρο του Διονύσου σε κάποια μαγική ιεροτελεστία.
Το αφιέρωμα στο φως επιμελήθηκε η Σταματία Ελευθεράτου. Η αρχαιολόγος, συνεργάτης του Δημήτρη Παντερμαλή, ήταν επικεφαλής των ανασκαφών που έγιναν στο οικόπεδο Μακρυγιάννη. Τα ευρήματα είναι τώρα ορατά στο υπόγειο και περιμένουν τους πόρους που θα επιτρέψουν να στηθεί επιτόπια έκθεση.
Τα πιο διαδεδομένα μέσα τεχνητού φωτισμού ήταν τα λυχνάρια. Κατασκευασμένα σε διάφορα σχήματα, μεγέθη και υλικά, φώτιζαν σπίτια, καταστήματα, εργαστήρια και δημόσιους χώρους. Ηταν απαραίτητα στις θρησκευτικές γιορτές, τις νυχτερινές ιεροτελεστίες και τις νεκρικές τελετές, ενώ αποτελούσαν συχνά αφιερώματα σε τάφους θνητών και σε ιερά θεών. Ενας περίτεχνος λύχνος από χαλκό βρέθηκε στο Ερέχθειο. Εχει τη μορφή πολεμικού πλοίου και χαραγμένη πάνω του την επιγραφή «Ιερόν της Αθηνάς», δηλαδή ιερό αντικείμενο που ανήκει στη θεά.
Οι δάδες ήταν τα πιο συνηθισμένα μέσα φωτισμού σε εξωτερικούς χώρους. Στο Μουσείο της Ακρόπολης τις βλέπουμε σε σκηνές που κοσμούν τις λουτροφόρους, τα νυφικά αγγεία που βρέθηκαν στο ιερό της Νύμφης του Γάμου. Απεικονίζονται στη νυχτερινή πομπή μεταφοράς του νερού για το γαμήλιο λουτρό και στην πομπή μετά τον γάμο, όταν ο γαμπρός οδηγεί τη νύφη στο πατρικό του.
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου