Το απλό ερώτημα είναι: τι εννοούμε όταν λέμε ότι τα παιδιά μας πρέπει να «μάθουν», να «σπουδάσουν» Αρχαία, δηλαδή αρχαία ελληνική γλώσσα και λογοτεχνία;
Καλύτερα:
για ποιο λόγο «διδάσκουμε» ή «μαθαίνουμε» Αρχαία;
Το ερώτημα φαίνεται απλό αλλά, παρά ταύτα, έχει πάρει πολλές, διαφορετικές και κυρίως νεφελώδεις και ακατανόητες απαντήσεις.
Να μη μακρηγορώ.
Τη μόνη «λογική» απάντηση γιατί μαθαίνουμε Αρχαία, γιατί τελοσπάντων εντρυφούμε στην αρχαία ελληνική λογοτεχνία, την έχουν δώσει οι μεγάλοι συγγραφείς.
Έλληνες και ξένοι.
Αλλά αυτή η «λογική» απάντηση, επειδή ακριβώς προέρχεται από τον χώρο της τέχνης, δεν φαίνεται να μας ικανοποιεί πρακτικά.
Αντιθέτως δείχνει το «περιττόν», το μη πρακτικόν.
Το πολυτελές.
Το μη αναγκαίον.
Αυτό όμως που τελικά αποδεικνύεται αναγκαίον.
H τέχνη είναι «περιττή», αλλά τόσο αναγκαία.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες είναι «περιττοί», αλλά παρά ταύτα τους πληρώσαμε και με το παραπάνω.
Γιατί; Διότι ο πολιτισμός γενικότερα μοιάζει περιττός, αλλά προφανώς δεν είναι.
Ο Καβάφης λοιπόν έμαθε και διαχειρίστηκε την αρχαία ελληνική λογοτεχνία διότι εκεί, σε μια συγκεκριμένη εποχή της, βρήκε το υλικό να δημιουργήσει ο ίδιος το δικό του έργο.
Μεταποίησε το αρχαίο λογοτεχνικό υλικό για χάρη, προς όφελος της τέχνης του.
Αυτό έκανε και ο Σεφέρης.
Και ο Τζέιμς Τζόυς.
Και ο σκηνοθέτης της «Τροίας».
Βρήκαν υλικό πώς να εμπνευστούν και να δημιουργήσουν.
H αρχαία ελληνική λογοτεχνία, κάθε λογοτεχνία, είναι πηγή έμπνευσης και δημιουργίας.
Μαθαίνουν λοιπόν Αρχαία τα γυμνασιόπαιδα επειδή έτσι έχουν την πολυτέλεια να γίνουν μέτοχοι μιας άλλης τάξεως γλωσσικής και λογοτεχνικής γνώσης και εμπειρίας.
Μαθαίνουμε Αρχαία, γιατί αυτό ωφελεί τη φαντασία, την έμπνευση και τη δημιουργικότητά μας.
Μας δίνει την πολυτέλεια του «ωφέλιμου περιττού».
Αλλά όσοι διακηρύττουν και υποστηρίζουν αυτή την πολυτέλεια γνωρίζουν ότι πρόκειται για μια πολύ δαπανηρήεπένδυση, χωρίς αναμενόμενα υλικά κέρδη.
Μπορεί να έρθουν και αυτά, αλλά το ζητούμενο για την ώρα είναι η χρηματοδότηση της φαντασίας και της δημιουργίας.
Όπως έγινε με τους Ολυμπιακούς.
Που συνεχώς επικαλούμαστε.
Όπως πρέπει να γίνεται με τα μουσεία, τη μουσική, τη ζωγραφική, τη λογοτεχνία.
Αν δεχθούμε – και στη συνέχεια πείσουμε τους ενδιαφερόμενους – ότι η διδασκαλία των Αρχαίων μάς οδηγεί στην απαραίτητη και ζωτική πολυτέλεια του «περιττού», στην έμπνευση και στη δημιουργία μέσα στην καθημερινότητα, τότε μπορούμε να επικαλεσθούμε και άλλους λόγους.
Όμως αν δεν δούμε τη διδασκαλία των Αρχαίων ως ύψιστη «εθνική πολυτέλεια», τότε να σταματήσουμε να παραπονούμαστε, να ταλαιπωρούμε και να ταλαιπωρούμαστε. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να διαφυλάξουμε και να προβάλουμε αυτή την «εθνική πολυτέλεια» και να την συντηρήσουμε γενναίως.
Οικονομικά και ψυχικά.
*Ο κ. Γιώργης Γιατρομανωλάκης είναι καθηγητής της Κλασικής Φιλολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου