ΘΥΙΑΔΕΣ

Μαζί με τις δελφικές Θυιάδες –που οφείλουν τ’ όνομά τους στη Θυία, κόρη του Κασταλίου, αυτόχθονα από τους Δελφούς και πρώτη ιέρεια εκεί του Διόνυσου, είτε στο ρήμα θύω: μανίζω- έρχεται να ενωθεί κι ένας θίασος ακόμη γυναικών από την Αθήνα, σε πομπή μέσα στη νύχτα κρατώντας λαμπάδες -νυκτοπολία (Διόνυσος Νυκτέλιος), απ’όπου και το όνομα του μήνα Δαδοφόριου- και θύρσους, ξύλινες ράβδους με κώνο στην κορυφή στεμμένες με κισσούς ή φύλλα αμπέλου, όλα διονυσιακά σύμβολα, που μας παραπέμπουν στη ράβδο Djed του Όσιρι και στο κηρύκειο του Ερμή, τη σπονδυλική στήλη με τα δύο φίδια (Ίδα και Πιγκάλα – Δίας και Περσεφόνη) γύρω της τυλιγμένα, να καταλήγει στο κωνάριο ή επίφυση.Στην ελληνική μυθολογία με το όνομα Θυιάδες (Θυιάδαι) ή και Θυάδες (Θυάδαι) αναφέρεται μία ομάδα γυναικών που λάτρευαν τον θεό Διόνυσο, όπως ήταν οι Βάκχες και οι Μαινάδες. Κατά την παράδοση οι Θυιάδες ήταν κόρες της πρώτης ιέρειας του Διονύσου στους Δελφούς, της Θυίας  από όπου και πήραν το όνομά τους. Ο Ησύχιος θεωρούσε ότι επρόκειτο για άλλη ονομασία των Βακχών, ενώ ο Παυσανίας τις αναφέρει ως όμιλο ιερειών του Διονύσου από την Αττική, οι οποίες δύο φορές τον χρόνο ανέβαιναν στον Παρνασσό, όπου, μαζί με τις ιέρειες των Δελφών, οργάνωναν όργια για να τιμήσουν τον θεό. Κατά το ταξίδι τους προς τους Δελφούς, οι Θ. σταματούσαν σε διάφορα σημεία της διαδρομής, όπως στον Πανοπέα της Φωκίδας, και τελούσαν τελετουργικούς χορούς. Σε αυτό οφείλεται, ίσως, η επωνυμία καλλίχορος που αποδιδόταν στον Πανοπέα. Είναι πιθανό ότι οι Θ. συμμετείχαν και στη δελφική γιορτή της Χάριλας, που συμβόλιζε τον εξορκισμό του θανάτου.
Η ονομασία των Θ. προέρχεται από τη νύμφη Θυία και υποδηλώνει τις γυναίκες που βρίσκονταν σε κατάσταση μανίας. Μία από τις Θ. ήταν η φίλη του Πλούταρχου, Κλέα. Ανάγλυφες παραστάσεις τους υπήρχαν στο δυτικό αέτωμα του ναού του Απόλλωνα στους Δελφούς, έργο του Αθηναίου γλύπτη Ανδροσθένη, χωρίς όμως να είναι εξακριβωμένο αν επρόκειτο για τις Θ. της Αττικής ή για τις μυθολογικές Βάκχες. Ο λατρευτικός αυτός όμιλος παρουσίαζε μεγάλη ομοιότητα με τις 11 Διονυσιάδες της Σπάρτης και τις 16 ιέρειες της Ήλιδας.
Πιθανολογείται ότι το σημερινό τοπωνύμιο Τουμπανάρια του Παρνασσού αποτελεί μακρινή ανάμνηση των υπαίθριων τελετών των Θ., οι οποίες ανέβαιναν στο βουνό, υπό τους ήχους τυμπάνων, για να χαιρετίσουν τη συμβολική ανάσταση του Διονύσου.

Posted in: