ΠΑΛΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ Η ΕΝΩΣΗ

Το δηνάριο του Διοκλητιανού, τον 4ο αιώνα μ.Χ., υπήρξε η πρώτη προσπάθεια για ένα διεθνές νομισματικό σύστημα.
Ο Καρλομάγνος σκέφτηκε επίσης να δημιουργήσει ένα ενιαίο νόμισμα, αλλά το σχέδιο ναυάγησε με τη διχοτόμηση της αυτοκρατορίας του.
Το 17ο αιώνα, στην Ισπανία, μια θρησκευτικής έμπνευσης ιδέα ανοίγει και πάλι το θέμα.
Γιατί τα χριστιανικά βασίλεια να μην έχουν κοινό νόμισμα;
Το 19ο αιώνα, ο Βίκτορ Ουγκό ονειρεύεται ένα νόμισμα όλης της ηπείρου, που θα έχει για βάση το ευρωπαϊκό κεφάλαιο και για κινητήρια δύναμη τη δραστηριότητα εκατομμυρίων ανθρώπων.
Κι αυτός είναι ίσως ο καλύτερος ορισμός για τις πολιτικές, οικονομικές και δημοσιονομικές φιλοδοξίες του ευρώ.
Στην πραγματικότητα, δεν επρόκειτο ποτέ απλά για αλλαγή νομίσματος. Μια Ευρωπαϊκή Ένωση θα άλλαζε τον τρόπο της εργασίας, του εμπορίου και του ανταγωνισμού.
Μια εκτεταμένη μεταρρύθμιση σε κάθε πεδίο - οικονομικό, νομισματικό, πολιτικό και τεχνολογικό.
Η πρώτη προσπάθεια
O Ναπολέων Γ´, το 19ο αιώνα, ήταν εκείνος που πραγματοποίησε την πρώτη νομισματική ένωση στην Ευρώπη, την άμεση πρόγονο της δικής μας ΟΝΕ. Στόχος της ήταν να διευκολύνει τις οικονομικές σχέσεις μεταξύ των συμβαλλόμενων κρατών, εναρμονίζοντας την κυκλοφορία των νομισμάτων τους και των μέσων πληρωμής - αυτός ακριβώς είναι και σήμερα ο στόχος του ευρώ. Η Λατινική Ένωση γεννήθηκε το 1865, την εποχή των κρινολίνων, στο Παρίσι του βαρόνου Οσμάν. Θα ταφεί επίσημα και οριστικά το 1928, μετά από εξήντα τρία χρόνια ζωής. Μεταξύ άλλων οδήγησε σε μια παγκόσμια οικονομική κρίση (1930) και δύο Παγκόσμιους Πολέμους.
Οι συνθήκες της εποχής, βέβαια, ήταν διαφορετικές. Ο 19ος αιώνας αγνοούσε τον πληθωρισμό, αλλά οι κρίσεις ξεσπούσαν πάντα από τις διακυμάνσεις των τιμών των πολύτιμων μετάλλων και από την άνιση ανάπτυξη του διεθνούς εμπορίου. Ήταν η αρχή της παγκοσμιοποίησης. Σήμερα το ρυθμό δίνουν οι δορυφόροι και οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές, τότε τον έδιναν οι σιδηρόδρομοι και τα πλοία.
Ο κόσμος άρχιζε να μοιάζει μ´ ένα γιγάντειο εργαστήριο όπου όλοι συνεργάζονταν, αλλά ταυτόχρονα διχαζόταν επικίνδυνα από τις βαθιές αντιθέσεις που προέκυπταν ακριβώς απ´ αυτή τη διεθνή συνεργασία.
Η διάλυση
Η Ελλάδα, πάντα κοντά σε τέτοιες εξελίξεις, συνδέθηκε με τη Λατινική Ένωση τρία χρόνια αργότερα, το 1868. Όμως η Λατινική Ένωση απέτυχε. Οι αιτίες ήταν αρκετές. Το σύστημα του διμεταλλισμού (η ισοτιμία χρυσού και αργύρου), η κερδοσκοπία, ο πόλεμος του 1870 και, κυρίως, ο άγριος ανταγωνισμός μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας. Ο αληθινός λόγος της διάλυσής της όμως ήταν το γεγονός ότι πέρα από την εμφάνιση, το βάρος και το μέγεθος του κοινού νομίσματος, η Λατινική Ένωση δεν είχε προβλέψει κανόνες συνεργασίας. Αυτό είναι λάθος που φρόντισε να αποφύγει η σύγχρονη ΟΝΕ.
Η ένωση
Και το ευρώ, βέβαια, πέρασε από σαράντα κύματα. Η συνεργασία Γαλλίας-Γερμανίας αυτά τα χρόνια υπήρξε πάντα δύσκολη, και όχι μόνο λόγω του αρνητικού κοινού παρελθόντος των δύο χωρών. Στην οικονομική πολιτική η Γαλλία ανησυχούσε πάντα περισσότερο για τις θέσεις εργασίας στο εσωτερικό της, ενώ η Γερμανία πίστευε σταθερά ότι ο μεγάλος εχθρός ήταν ο πληθωρισμός. Θα μείνουν στην ιστορία τα μυθικά ζευγάρια της ένωσης: οι Ζισκάρ ντ´ Εστέν και Χέλμουτ Σμιτ πρώτα και οι Μιτεράν και Χέλμουτ Κολ αργότερα. Ο Φρανσουά Μιτεράν πήρε το 1983 την ιστορική απόφαση, θυσιάζοντας το σοσιαλισμό και ακολουθώντας τη φιλελεύθερη αντιπληθωριστική πολιτική του Κολ. Έκτοτε το ευρώ μπήκε στην τελική ευθεία.
Από το Focus Νο 11, Ιανουάριος 2001, σελ. 119

Posted in: