ΟΙ ΜΥΚΗΝΕΣ ΣΤΗΝ ΜΑΓΝΗΣΙΑ

Ανασκαφή με ιδιωτική χρηματοδότηση

Μυκηναϊκός οικισμός που χρονολογείται στα τέλη του 13ου αι. π.Χ. ήρθε στο φως κοντά στο λιμάνι της αρχαίας Ιωλκού, στα Πευκάκια Μαγνησίας, μαζί με πλήθος αγγείων, ενώ η διάταξή του χαρακτηρίζεται μοναδική για τα ελληνικά δεδομένα. Οι ανασκαφές βρίσκονται σε εξέλιξη από το 2006, ενώ όλα τα στοιχεία που βρέθηκαν το τελευταίο διάστημα είναι υπό διερεύνηση, για την ασφαλέστερη διεξαγωγή αποτελεσμάτων σχετικά με τον οικισμό.

Όλο το υλικό της ανασκαφής ανήκει στη φάση ακμής του ανακτορικού, μυκηναϊκού πολιτισμού, ενώ τα ευρήματα χαρακτηρίζονται ως πολύ σημαντικά. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται καμένα οστά ζώων, αγγεία μέτρησης και μεταφοράς υγρών, πολλές οινοχόες, κύλικες, λεκανίδια, πολλά μαγειρικά σκεύη, αποθηκευτικοί πίθοι. Βρέθηκαν επίσης πήλινοι λουτήρες, ψευδόστομοι αμφορείς που συνδέονται με τον εξαγνισμό και τον καθαρισμό του σώματος με αρωματικά έλαια, σκυφοειδείς κρατήρες αλλά και πύραυνα, που εκτός από τη μεταφορά κάρβουνου μπορεί να χρησιμοποιούνταν για καύση θυμιάματος ή αρωμάτων. Όλα αυτά πιθανόν υποστηρίζουν την τέλεση συμποσίων, ενώ στο τέλος του 13ου, αρχές του 12ου π.Χ. αιώνα ο οικισμός εγκαταλείφθηκε απότομα, βίαια και δεν κατοικήθηκε ποτέ ξανά, όπως συνέβη με όλα τα ανακτορικά κέντρα της μυκηναϊκής περιόδου.

Σύμφωνα με την προϊσταμένη της ΙΕ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και επικεφαλής της ανασκαφής, κ. Ανθή Μπάτζιου-Ευσταθίου, «ο οικισμός παρουσιάζει σημαντικές ομοιότητες, με αυτόν που υπάρχει στο Διμήνι. Αυτό αποδεικνύει πως οι δύο οικισμοί εξαρτιόνταν άμεσα μεταξύ τους, μαζί αναπτύχθηκαν και μαζί εγκαταλείφθηκαν. Δείχνει πως συνδέονταν μεταξύ τους οι οικισμοί της Ιωλκού, του Διμηνίου αλλά και των Παλαιών και πως λειτουργούσαν ως αλληλεξαρτώμενοι. Υπήρχε συνεργασία μεταξύ τους. Ακόμη, ο οικισμός της Ιωλκού δείχνει πολλές ομοιότητες με άλλους παράλληλους μυκηναϊκούς οικισμούς της Στερεάς Ελλάδας και της Πελοποννήσου».

Η τελική φάση της κατοίκησης και καταστροφής του οικισμού στα Πευκάκια συμπίπτει με την καταστροφή του μυκηναϊκού κέντρου στο Διμήνι, που από την αρχαιολόγο κ. Αδρύμη, ταυτίζεται με τη μυκηναϊκή Ιωλκό. «Υπάρχουν βάσιμα στοιχεία, ότι στα Πευκάκια βρισκόταν το λιμάνι της Ιωλκού, όπου και ναυπηγήθηκε η μυθική Αργώ», τονίζει η κ. Μπάτζιου-Ευσταθίου.

Η αρχαιολογική σκαπάνη στον παραθαλάσσιο οικισμό Πευκάκια, κοντά στο λιμάνι της αρχαίας Ιωλκού, αποκάλυψε έναν οικισμό, στον οποίο υπάρχει -πιθανόν- ένας μεγάλος βωμός, με τετράγωνη εστία και δύο ορθογώνιες θήκες μπροστά, σε διάταξη μοναδική για τα ελληνικά δεδομένα, που χρονολογείται στο τέλος της μυκηναϊκής περιόδου, τον 13ο π.Χ. αιώνα. «Δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι πως πρόκειται για βωμό, όπως έτρεξαν να υποστηρίξουν κάποιοι, που δεν γνωρίζουν το θέμα αρκετά. Υπάρχει ένας χώρος, που θα μπορούσε να χρησιμοποιείται ως βωμός, αλλά για την ώρα υποστηρίζουμε πως πρόκειται για εστία. Βρέθηκαν καύσεις οστών, πράγμα που δείχνει πως έχει να κάνει με θυσίες, υπάρχουν στοιχεία που οδηγούν στο γεγονός πως ήταν βωμός, όμως διατηρούμε ακόμη επιφυλάξεις», υπογραμμίζει η κ. Μπάτζιου-Ευσταθίου.

Σύμφωνα με την κ. Μπάτζιου, τα κτίρια του οικισμού που αρχίζουν να διαφαίνονται, είναι πολύ σημαντικά, καθώς δεν είναι απλά μυκηναϊκές οικίες, αλλά διαπιστώνεται η ύπαρξη πρακτικών, που εφαρμόζονται σε ανακτορικά κέντρα ή σε οικισμούς, που εξαρτώνται από ανακτορικά κέντρα. Τα κινητά ευρήματα εντοπίστηκαν σε βάθος 1,50 έως 3 μέτρα και μαρτυρούν την ύπαρξη χώρου αποθήκευσης μαγειρικών σκευών, ενώ τα σκεύη αυτά, όπως χύτρες, χρησιμοποιούνταν για την παρασκευή των φαγητών κατά την τελετή των συμποσίων.

Η ίδια σημειώνει πως είναι αρκετά λυπηρό το γεγονός, πως «ο Βόλος διαθέτει μια μοναδική πολιτιστική κληρονομιά και δεν την εκμεταλλεύεται. Αργώ και Ιωλκό δεν έχουν οπουδήποτε. Καλό θα ήταν να προβληθεί ο μύθος με κάποιον τρόπο».

Η ανασκαφή διενεργείται με ιδιωτική χρηματοδότηση εκ μέρους του Ιδρύματος Ψύχα και του ΙΝΤΑΠ (Ινστιτούτου για την Προϊστορική Έρευνα στο Αιγαίο) και αναμένεται να συνεχιστεί ολόκληρο το 2012.

Στις 14 Ιουνίου η κ. Μπάτζιου-Ευσταθίου θα παρουσιάσει την έρευνα και τα αποτελέσματά της, σε συνέδριο που θα πραγματοποιηθεί στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Posted in: