ΔΑΦΝΗΦΟΡΙΑ

Θρησκευτική εορτή, αρχαιότατη και διαδεδομένη εις πλείστα μέρη της Ελλάδος, τελούμενη ανά πάσαν έννεαετίαν προς τιμήν του Δαφνηφόρου Απόλλωνος. Ό εορτασμός της Λαφνηφορίας εγίνετο προς ανάμνηση της είς Τέμπη, κατά διαταγήν του Διός, μεταβάσεως του Απόλλωνος μετά τον ύπ' αυτού γενόμενον φόνον του όφεως Πύθωνος.
Εκεί ο Απόλλων υπεβλήθη εις κάθαρσιν, κρατών δε κλάδο δάφνης είς τήν δεξιάν και φέρων στέμμα είς τήν κεφαλήν μετέβη είς Δελφούς. Έκ Δελφών, κατά τήν έορτήν της Δαφνηφορίας, επέμπετο είς Τέμπη. Θεωρία ευγενών παίδων έχουσα επί κεφαλής τόν εύγενέστερον πάντων, τόν «άρχιδαφνηφόρον». Εκεί κατόπιν λαμπράς θυσίας εις τόν βωμόν του Απόλλωνος, έπλεκαν στεφάνους έκ τής ιεράς δάφνης του θεού, εστεμ­μένοι δέ και κρατούντες κλάδους έπανήρχοντο είς Δελφούς, διά τής λεγομένης «Πυθιάδος» ή «Ίερας οδού». Ή οδός αυτή διήρχετο διά τών Πελασγών, Αίνιάνων, Θεσσαλών, Μηλιέων, Δωριέων, 'Εσπερίων Λοκρών και Οίταίων, κατά τήν διέλευσιν δέ τής θεωρίας οί κάτοικοι εξερχόμενοι ύπεδέχοντο αυτούς και ακολούθουν τήν πομπήν.
Ή εορτή τής Δαφνηφορίας άπετέλει εν Δελφοίς μέρος γενικωτέρας εορτής, τών «Σεπτηρίων», κατά τά όποια αναπαριστάτο ή πάλη του Απόλλωνος και του Πύθωνος και ή φυγή του Απόλλωνος είς Τέμπη, ετελείτο δέ κατά μήνα Θαργηλιώνα.
Ωσαύ­τως σπουδαία ήτο ή Δαφνηφορία τών Θηβών, τελούμενη είς άνάμνησιν πολεμικού επεισοδίου εν τη ιστορία τής πόλεως. Κατά τήν παράδοσιν, οτε οί Οίταίοι έπολιόρκουν τάς Θήβας, έγένετο εκε­χειρία ήμερων τίνων διά νά έορτασθή τελετή προς τιμήν του Απόλλωνος κατά τάς ημέρας αυτές ό Πολεμάτας, στρατηγός τών Θηβαίων, είδε καθ' ύπνον παρθένον δίδουσα είς αυτόν πανοπλίαν και συμβουλεύσασαν νά τελεί ή πόλις άνά εννέα έτη δαφνηφορίαν προς τιμήν του Απόλλωνος. Μετά τρεις ημέρας οί Θηβαίοι ένίκησαν και έκτοτε καθιερώθη ό τακτικός εορτασμός τής Δαφνηφο­ρίας, γινομένης κατά τόν ακόλουθον τρόπον.
Προηγείτο παις, στενότατος συγγενής του άρχιδαφνηφόρου, κρατών κλάδον έλαίας έστεμμένον διά δαφνών και ανθέων, καλούμενον «κοπώ», του οποίου ή λαβή ήτο περιτετυλιγμένη διά «κροκωτού». Ό κλάδος ούτος έφερε μίαν σφαίραν είς τό άνώτατον άκρον και άλλην μικροτέραν είς τό μέσον και από μεν της πρώτης έξηρτώντο μικρά χάλκινα σφαιρίδια, από δέ τής δευτέρας πορφυραί ταινίαι.
Κατά τόν Πρόκλον, ή ανωτέρα σφαίρα συμβόλιζε τόν ήλιον, ή κατωτέρα τήν σελήνην, τά σφαι­ρίδια τους αστέρας και αί πορφυροί ταινίαι τάς ημέρας. Τόν φέροντα τήν κοπώ ήκολούθει ό άρχιδαφνηφόρος μέ λυτήν τήν κόμην, φέρων ποδήρη χιτώνα, ιφικράτιδας και χρυσόν ζωστήρα. Ελέγοντο δέ παρθένοι δαφνηφόροι, άδουσαι μέλη, τά λεγόμενα «δαφνηφορικά». Ό άρχιδαφνηφόρος άφιέρωνε είς τόν Απόλλωνα όρειχάλκινον τρίποδα ή άλλα αναθήματα ό Παυσανίας αναφέρει ότι έπ' αυτού εσφαζετο ό τρίπους που άνέθηκε ο Άμφιτρύων είς άνάμνησιν τής δαφνη­φορίας του Ηρακλέους. Πλην τών Θη­βών και Δελφών και άλλαι πόλεις εώρταζον τήν Δαφνηφορίαν. Είς Χαιρώνειαν η εορτή συνεδέετο προς τήν τής Αρτέμιδος Σαωδίνας. Είς θεσσαλικήν έπιγραφήν αναγράφεται ή λέξις «άρχιδαυχναφορείσας» έξ ης συνάγεται ή ύπαρξη παρά τους Θεσσαλούς παρόμοιας εορτής. Κατ' εικασίας τών αρχαιολό­γων, έκ τών Θαργηλίων τών Αθηναίων εν μέρος άπετέλει δαφνηφορίαν. Επίσης οί Μαγνήτες τής Μικρας Ασίας ετέλουν εορτήν κατά πολύ ομοιάζουσαν προς Δαφνηφορίαν. Κατ' αυτήν «άνδρες ίεροί» ανερχόμενοι είς τό παρά τόν Λήθαιον ποταμόν όρος αφήρουν εκ ρίξης δένδρα τά όποια, φέροντες μετά πομπής, μετεφύτευον έξωθεν σπηλαίου μικρού, εντός του οποίου υπήρχε παλαιότατον άγαλμα του Απόλλωνος.
Έξ αυτού δέ και άλλων ό Χούμπερτ δέχεται ότι υπήρχε στενότατη συνάφεια μεταξύ τής δαφνηφορίας και της «δενδροφορίας», της τελούμενης προς τι­μήν τής Δήμητρος, Εκάτης, τών Μουσών, και άλλων Θεοτήτων. Ώς προς τήν ερμηνείαν τής τελετής τής Δαφνηφορίας επικρατεί ή έξήγησις ή αποδίδουσα είς τήν χελετήν χαρακτήρα χρονολογικού συμβολισμού και καθάρσεως.
Τά κατά τήν έορτήν τής Δα­φνηφορίας αδόμενα άσματα εκκαλούντο δαφνηφορικά.
Τοιαύτα έγραψαν ό Αλκαίος, ό Σιμωνίδης, η Σαπφώ και άλλοι.
Εάν η «κοπώς», παριστάνει τόν έναστρον ούρανόν, καταλήγουμε είς τήν γνώμην, ότι ή δαφνηφορία ήτο μία συμβολική άναπαράστασις τής πορείας του ενιαυτού, τών εποχών, τής εναλλαγής φωτός και σκότους.

Posted in: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ