Η ΔΙΑΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

H διάδοση των ελληνικών γραμμάτων στις αλύτρωτες περιοχές του ελληνισμού

Στο δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα, το ελληνικό έθνος εισήλθε σε μια περίοδο γενικής ανασυγκρότησης και πνευματικής άνθισης. Η μαζική εμφάνιση διαφόρων πνευματικών συλλόγων στην Αθήνα και τη λοιπή Ελλάδα, μαρτυρούσε ότι ο ζήλος για την διάσωση της πνευματικής μας κληρονομιάς, ήταν πολύ έντονος. Επιφανείς μορφωμένοι Ελληνες και ομογενείς, υποκινούμενοι από την ανησυχία για την ελληνική εκπαίδευση, αποφάσισαν να δραστηριοποιηθούν προκειμένου να συντονίσουν διάφορους τοπικούς συλλόγους και σχολές της χώρας, συμπεριλαμβανομένων και των περιοχών του αλύτρωτου ελληνισμού. Τότε διαπιστώθηκε η ανάγκη ίδρυσης ενός συλλόγου με πανελλήνιο χαρακτήρα, ώστε να αξιοποιηθεί το έργο των διάσπαρτων τοπικών συλλόγων που είχαν τον ίδιο σκοπό.
Ετσι την Ανοιξη του 1869, ιδρύθηκε ο Σύλλογος προς Διάδοση των Ελληνικών Γραμμάτων. Το επίκεντρο του ενδιαφέροντός του ήταν η διάσωση και διάδοση της Ελληνικής Γλώσσας στην Ελληνική Επικράτεια, αλλά κυρίως στις περιοχές του αλύτρωτου ελληνισμού. Το όραμα του Συλλόγου, απέβλεπε στην ανύψωση του εθνικού φρονήματος προς τις κοινότητες των αλύτρωτων περιοχών και την υπεράσπισή τους από τις εχθρικές επιβουλές κατά του Γένους. Και η εξέλιξη του εγχειρήματος, αποδείχτηκε επιτυχημένη.
Το Υπουργείο Εξωτερικών τάχτηκε υπέρ του Συλλόγου και οργάνωσε δράσεις κινητοποιώντας το αντίστοιχο ενδιαφέρον των Ελλήνων του εξωτερικού. Η ανταπόκριση υπήρξε μεγάλη και ουσιαστική. Οι συνδρομές και η διάθεση κληροδοτημάτων από την πλευρά της ομογένειας, άρχισαν να εισρέουν στα ταμεία του Συλλόγου, ο οποίος με νέες πλέον ενισχύσεις, μπορούσε να διευρύνει την δραστηριοποίησή του σε κάθε περιοχή των Βαλκανίων που υπήρχε ελληνικό στοιχείο..
Από το Δυρράχιο ως την Τραπεζούντα και από την Κρήτη μέχρι ολόκληρη την χερσόνησο του Αίμου, τον Δούναβη και τα Καρπάθια, άρχισε να διανέμεται βοήθεια προκειμένου να ιδρύονται, να δραστηριοποιούνται και να επεκτείνονται νέα σχολεία αρρένων και θηλέων ανάλογα με τις τοπικές ανάγκες. Οργανώθηκε αποστολή εφοδίων και μορφωμένου προσωπικού και άρχισαν να εκδίδονται βιβλία και γεωγραφικοί πίνακες. Μέσα στα πρώτα δέκα χρόνια της δράσης του ο Σύλλογος συντηρούσε ήδη 45 σχολεία στην Αδριανούπολη, την Πρεμετή, τα Γιαννιτσά, το Δοξάτο, τις Σέρρες, τη Φιλιππούπολη και το Αργυρόκαστρο. Παράλληλα μεριμνούσε για όσους ξενόφωνους επιθυμούσαν να διδαχτούν Ελληνικά, αλλά και για την διάσωση αρχαίων μνημείων και έργων τέχνης ή την μεταφορά τους σε ασφαλή σημεία. Οταν αυξήθηκε η ανάγκη διδασκάλων, ο Σύλλογος ίδρυσε και Διδασκαλεία προκειμένου να φοιτήσουν υπότροφοί του οι οποίοι αργότερα θα στελέχωναν τα υπό την προστασία του σχολεία. Μέχρι το 1886 μόνο στη Μακεδονία, διατηρούσε περί τα 550 εκπαιδευτήρια, ενώ χορηγούσε οικονομική υποστήριξη και υλικό σε 250 άπορα σχολεία των περιοχών του αλύτρωτου Ελληνισμού.
Η πορεία του Συλλόγου βέβαια, δεν ήταν ανέφελη, καθώς διάφορες κατά περιόδους αντιδράσεις, προσπάθησαν να ανακόψουν τις ενισχύσεις του και να τον διαλύσουν, χωρίς ωστόσο να το καταφέρουν. Ο Σύλλογος συνέχισε τη δράση του και στάθηκε δίπλα στους ομογενείς και διωκόμενους, αντιμέτωπος με τα σχολεία των αντιπάλων που είχαν προσηλυτικούς σκοπούς. Η άμυνα του Ηπειρωτικού, του Θρακικού και του Ποντιακού Ελληνισμού, υπήρξε ανέκαθεν το βασικό του ενδιαφέρον. Δεν έπαψε να προσφέρει την υποστήριξή του ούτε κατά την διάρκεια των δύο Παγκοσμίων Πολέμων και της Μικρασιατικής Εκστρατείας, παρά τα οικονομικά και πολιτικά προβλήματα.
Τη σημερινή εποχή, η δράση του συνεχίζεται αθόρυβα με αποστολές βιβλίων σε σχολικές βιβλιοθήκες ακριτικών περιοχών που ο ίδιος είχε ιδρύσει, ενώ ασχολείται με τον εμπλουτισμό βιβλιοθηκών ξένων Πανεπιστημίων που διατηρούν έδρες νεοελληνικής γλώσσας. Ο Σύλλογος παραμένει πάντα πιστός στις αρχές με τις οποίες ξεκίνησε και προσδοκεί να συνεχίζει να εργάζεται για την στήριξη της εθνικής προόδου και πνευματικής ανάπτυξης των Ελλήνων.

Posted in: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ