Η ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΗ ΔΗΘΕΝ ΦΙΛΙΑ

Οι συναντήσεις Κεμάλ-Βενιζέλου, ένα άρθρο του Βλάχου στην «Καθημερινή» και η διδακτορική διατριβή του πρώην πρωθυπουργού Κ. Καραμανλή

Δεν είναι η πρώτη φορά, που η πολιτική εξουσία επιχειρεί να επιβάλει στον Ελληνικό Λαό την ελληνοτουρκική «φιλία». Έτσι είχε συμβεί και το 1930, όταν ο τότε πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος, είχε μεταβεί στην Άγκυρα και είχε συναντηθεί με τον σφαγέα του Ελληνισμού, Κεμάλ Ατατούρκ. Μιλώντας στην Πλατεία Συντάγματος, ο Βενιζέλος είχε πει: «Τίποτα πλέον δεν χωρίζει τους δύο λαούς»… Λίγα χρόνια αργότερα θα ακολουθήσει ο ξεριζωμός των Ελλήνων της Κωνσταντινουπόλεως, η εισβολή στην Κύπρο και τα όσα συμβαίνουν στις ημέρες μας. Άκρως επιφυλακτικός με την ελληνοτουρκική «φιλία» του καιρού εκείνου ο διευθυντής της «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ», Γεώργιος Α. Βλάχος, έγραφε στο κύριο άρθρο της εφημερίδος του:


«ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ»: 4 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1930,«ΛΟΓΟΙ ΚΑΙ ΑΡΘΡΑ

Ο χθεσινός λόγος του κ. Πρωθυπουργού, τον οποίον δημοσιεύομεν όπως ελέχθη, δεν δίδει αφορμήν εις σχόλια νέα. Σύμφωνοι κατ αρχήν – το εγράψαμεν έως τώρα τετράκις – εις την πολιτικήν της ειρηνικής και φιλικής διαβιώσεως με τους Τούρκους και εις την ανάγκην όπως παταχθούν τα κινήματα δεν έχομεν να προσθέσωμεν τίποτε εις όσα είπομεν τελευταίως και χθες και δεν έχομεν ν’ αντείπωμεν τίποτε εις όσα ολίγα και πενιχρά εν σχέσει προς τας δύο αυτάς υποθέσεις ελάλησεν ο κ. Πρωθυπουργός. Διότι δεν αξίζει βέβαια τον κόπον ακούοντες τα όσα υπέρ της προσεγγίσεως είπε να σταθώμεν εδώ ή εκεί εις φράσεις αναξίας όχι του Πρωθυπουργού της Ελλάδος αλλά και του ταπεινοτέρου πολίτου της και να μάθωμεν ότι «η επί εξ αιώνας συμβίωσις των Ελλήνων και Τούρκων επί των αυτών εδαφών επέτρεψε να γνωρισθούν και να εκτιμηθούν αμοιβαίως», ουδέ αξίζει τον κόπον ακούοντες τα όσα περί κινημάτων ηπείλησε να παρακολουθήσωμεν τον κ. Πρωθυπουργόν μεταφέροντα κωμικώτατα την έδραν του Κράτους από Λαρίσσης εις Ιωάννινα και από τα Ιωάννινα εις τας νήσους. Θα έπρεπε μάλλον, γράφοντες επί της ουσίας της Ελληνοτουρκικής Συμφωνίας επί της οποίας δεν ωμίλησε ο κ. Πρωθυπουργός, ν’ ανατάμωμεν τα σύμφωνα της Αγκύρας ίνα έξω των περί αξιοπρεπείας και πατρίδος αισθηματολογιών πληροφορήσωμεν το κοινόν τι εκτός αυτών απεμπόλησε ο κ. Πρωθυπουργός. Περί αυτών όμως θα μεριμνήσωμεν εν καιρώ είτε προ των εργασιών της Βουλής, είτε όταν εν τη Βουλή κατατεθώσι προς συζήτησιν αι Συμβάσεις. Αξίζει όμως τον κόπον, αφού ο κ. Πρωθυπουργός δεν μας έδοσε θέμα ουδεμίας κριτικής, ν’ ανταπαντήσωμεν δι’ ολίγων εις όσα χθες το εσπερινόν ημιεπίσημον όργανόν του απήντησε δια μακρών σχετικώς πάντες με τας εν Αγκύρα αγάπας εις το χθεσινόν άρθρον της στήλης αυτής.

Το ημιεπίσημον όργανον του κ. Πρωθυπουργού έγραψε χθες πράγματα καταπληκτικά και φαιδρά. Έγραψε περί σεβασμίων γερόντων οι οποίοι έδρασαν τον παρελθόντα αιώνα, περί ελληνικής αριστοκρατίας με την οποίαν δεν εφανταζόμεθα ότι είμεθα συνέταιροι, περί Αίξ-λέ Μπαίν, όπου ο Βασιλεύς ο εις την Θεσσαλονίκην πεσών έκαμνε τα λουτρά του, περί παλαιάς Ελλάδος κατησυγμένης και ηττημένης και περί «Οίκαδε», ενός άρθρου μας, το πιστεύει ως αχίλλειον πτέρναν μας η εφημερίς, ενώ δεν αγνοεί ότι το άρθρον αυτό εγράφη τέσσαρας ημέρας μετά την φυγήν και την ολοσχερή καταστροφήν του στρατού μας και ίνα απλώς, αφελώς μάλλον, προσπαθήση να πιστεύσουν οι εντόπιοι και οι ξένοι ότι ο στρατός δεν απεχώρει φεύγων αλλ΄ απεχώρει ανακαλούμενος εις τα ίδια. Μεταξύ όμως όλων αυτών των ανευλαβιών, των κακοπιστιών, των αναληθειών τας οποίας η εφημερίς παρατάσσει προσπαθεί ματαίως να μεταθέση αλλού την συζήτησιν και να μας αναπτύξη πως η Ελλάς ήτο Κράτος μικρόν, εξουθενωμένον, ηττώμενον και μηδέν ελπίζον προ του κ. Ε. Βενιζέλου και έγινε Κράτος μέγα, σεβαστόν και σπουδαίον με τον κ. Ε. Βενιζέλον. Τον Βενιζέλον μόνον και όχι τον Κωνσταντίνον, διότι ο Κωνσταντίνος και όταν έφθανε μέχρι Κρέσνας ήτο Βουλγαρόφιλος και προδότης. Θα εχρειαζόμεθα, όπως χθες, άλλην μίαν σελίδα δια να συζητήσωμεν και τούτο το θέμα και να διδάξωμεν την εφημερίδα τίνες ήσαν οι σεβάσμιοι γέροντες οι οποίοι έδρασαν τον παρελθόντα αιώνα και πως ήταν καλλίτεροι από τους νέους του παρόντος αιώνος, τις ήτο ο αποθανών Βασιλεύς και τι υπέρ της Ελλάδος ειργάσθη και εις αυτό το Αιξ-λε Μπαιν και πόσον γενναία και ευγενική και ωραία ήτον η μικρά Ελλάς των πατέρων μας και όταν ηττάτο. Αλλά το θέμα μας δεν είναι αυτό, το θέμα μας είναι άλλο και αν η συζητήσασα μεθ’ ημών εφημερίς επιχειρεί να το μεταθέση, ημείς δεν δεχόμεθα την μετάθεσιν. Ημείς εγράψαμεν καθαρά και σαφώς: Θέλετε Σύμφωνον με τους Τούρκους; Είμεθα σύμφωνοι. Θέλετε Συμμαχίαν; Είμεθα σύμφωνοι. Θέλετε μεθαύριον να συμπολεμήσουν οι δύο στρατοί μας εναντίον νέων «προαιωνίων» εχθρών μας;… Ας συμφωνήσωμεν και εις τούτον. Επειδή όμως χθες ακόμη και από του 1453 είμεθα εχθροί με τους Τούρκους και επειδή όλη η ιστορία μας, όλη η εκπαίδευσίς μας, όλαι αι παραδόσεις μας, η δημοτική μας ποίησις και το αναγνωστικόν μας βιβλίον είναι πλήρη από την τυραννίαν των Τούρκων και τα παθήματα της φυλής μας και επειδή κάτω εις το Σαγγάριον δεν αφήσαμεν πτώματα μόνον προχθές, αλλά και την υπόληψίν μας βαρύτατα τραυματίαν, δι’ αυτό, χάριν της αξιοπρεπείας μας, χάριν του εθνικού μας συμφέροντος, χάριν της εθνικής μας ψυχής, η οποία έχει ανάγκην τροφής, θα έπρεπε όλα αυτά Σύμφωνα, συμμαχίαι, συνεννοήσεις, να γίνουν αργά, ευπρεπώς, μεταξύ των δύο Κρατών, εις τα υπουργεία των Εξωτερικών ή τας πρεσβείας, χωρίς να καταφθάσωμεν κάθιδροι εις την Άγκυραν και να χορεύη η κ. Ε. Βενιζέλου με τον Κεμάλ, και ο Κεμάλ με την κ. Ε. Βενιζέλου, χωρίς οι Έλληνες δημοσιογράφοι να κρασοπίνουν εις το προεδρικόν μέγαρον της Αγκύρας, χωρίς να υπάρχουν άνθη, γλέντια, κέφια, πρόστυχοι εναγκαλισμοί και αληθώς προδοτική θυσία μιας ολοκλήρου κιβωτού εθνικών παραδόσεων και ιδανικών χάριν μιας νεοκόπου φιλίας, της οποίας άγνωστος θα είνε η στερεότης εν ενδεχομένη εφαρμογή. Εις αυτά θα ηθέλομεν η εφημερίς ν’ απαντήση ή μάλλον να μας ειπή μόνη ή υπαγορεύοντος του αυθέντου της, αν ορθώς σκεπτώμεθα φρονούντες ότι τα Έθνη δεν ζουν και δεν πρέπει να ζουν εστερημένα ιδανικών και προσθέτως, με τι θ’ αντικαταστήση όσα ιδανικά έπνιξε εις τα κύπελλα των καμπανιτών της Αγκύρας ο κ. Πρωθυπουργός μας… – Ειμπορεί; Αν ειμπορεί ας γράψη και ημείς θα την παρακολουθήσωμεν με προθυμίαν και ευχαρίστησιν. Αλλά δεν ειμπορεί…

Γ.Α.Β.»

Υ.Γ.: Στην ίδια σελίδα της εφημερίδος υπάρχει ένα σχόλιο με τον τίτλο «ΚΑΤΩ Η ΕΛΛΑΣ», που ίσως λέει πολλά και για την εποχή μας . Το σχόλιο έγραφε:

«Μεταξύ των ολίγων οι οποίοι εχειροκρότουν κατά παραγγελίαν εις την χθεσινήν συγκέντρωσιν του Συντάγματος, υπήρχον και ελάχιστοι «θερμόαιμοι» οι οποίοι ώθησαν τον ενθουσιασμόν των μέχρι των άκρων. Ούτω κατά τινας στιγμήν εικούστηκαν μερικοί εξ αυτών κραυγάζοντες: «Ζήτω η Τουρκία».

Και είς απλοϊκός άνθρωπος του λαού, εψιθύρισε: «Ολίγον εάν ενθουσιαστούν ακόμη και θα φωνάξουν: Κάτω η Ελλάς».
Η Ελληνοτουρκική «φιλία» μετά τον Βενιζέλο

Την πολιτική αυτή της ελληνοτουρκικής «φιλίας», που εγκαινίασε ο Βενιζέλος, δυστυχώς συνέχισαν μετά τον πόλεμο τόσο ο Παπάγος, όσο και ο Καραμανλής ο παλαιός, καθώς και ο μέχρι πρότινος πρωθυπουργός και συνεχίζει βεβαίως ακόμη εντονότερα ο Γ. Παπανδρέου. Πως αντιλαμβάνονταν και αντιλαμβάνονται οι Τούρκοι την «φιλία» αυτή αποδεικνύουν τα γεγονότα: Ξεριζωμός του Ελληνισμού από Κωνσταντινούπολη (1955), Ίμβρο και Τένεδο κατά παράβαση της συμφωνίας της Λωζάννης. Βομβαρδισμός της Κύπρου από τους Τούρκους το 1964. Εισβολή και κατοχή του 40% της Κύπρου το 1974. Ίμια και γκρίζες ζώνες το 1996. Απαιτήσεις για συγκυριαρχία του Αιγαίου και προκλήσεις στην Θράκη στις ημέρες μας.

Η αδιέξοδη αυτή πολιτική της ελληνοτουρκικής «φιλίας» δυστυχώς συνεχίζεται μέχρι τις ημέρες μας. Για όλα μπορεί να κατηγορήσει κανείς τον σημερινό πρωθυπουργό όχι όμως για ασυνέπεια. Πιστεύει στην «φιλία» αυτή και το έχει διακηρύξει σε ανύποπτο χρόνο.

Ο Κώστας Καραμανλής στην διδακτορική του διατριβή που δημοσίευσε πριν από 20 χρόνια με τίτλο Ο Ελευθέριος Βενιζέλος και οι εξωτερικές μας σχέσεις, 1928-1932, (Αθήνα, Ελληνική Ευρωεκδοτική, 1986) από την οποία και τα παρακάτω:

«Η συνθήκη της Λωζάννης του 1923 και η ανταλλαγή των πληθυσμών είχαν θέσει τις βάσεις για την ειρηνική συνύπαρξη (σημ. Ελλήνων και Τούρκων)» (σ. 73). Στο ίδιο κεφάλαιο παραθέτει επιστολή του Βενιζέλου προς τον Ινονού στην οποία ο Έλληνας πρωθυπουργός εκφράζει την επιθυμία του να εργαστεί για συνθήκη ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Τουρκία «η οποία θα εξασφάλιζε στενήν φιλίαν» ανάμεσα στους δυο λαούς, έξι χρόνια μετά την Μικρασιατική καταστροφή (σ.74).

Γράφει ακόμη ο Πρωθυπουργός στη διατριβή του: «Οι ίδιοι άνθρωποι που πίστευαν ότι το χάσμα ήταν αγεφύρωτο, τώρα αντιλαμβάνονταν ότι τίποτε σχεδόν δεν εμπόδιζε την ελληνο-τουρκική φιλία.» (σ. 83). Γράφει για την επίσκεψη Βενιζέλου στην Τουρκία το 1929, ότι «Η τουρκική κυβέρνηση επεφύλαξε στον Βενιζέλο μεγαλειώδη υποδοχή. Τον αντιμετώπισαν σαν ηγέτη μεγάλου διεθνούς διαμετρήματος και σαν αρχιτέκτονα της ελληνοτουρκικής φιλίας. Οι συνομιλίες μεταξύ των δύο μερών προχώρησαν ακόμη μακρύτερα. Ο Βενιζέλος και ο Ismet Pasha συμφώνησαν ότι θα ενέτειναν τις προσπάθειές τους, ώστε σε λίγα χρόνια τα σύνορα να μην έχουν παρά «une valeur administrative” (διοικητική αξία). Τα φύλλα της εποχής περιγράφουν με έντονα χρώματα το παράξενο, αλλά ταυτόχρονα συγκινητικό θέαμα του Βενιζέλου να απευθύνεται σε έντονα επευφημούντα τουρκικά πλήθη» (σ. 85)

Ο κ. Καραμανλής ακόμη αναφέρεται στην «πρόταση του Βενιζέλου να δοθεί το Νόμπελ Ειρήνης στον Κεμάλ, την προσπάθειά του να βοηθήσει την Τουρκία στην είσοδο της στην Κοινωνία των Εθνών, και το αίτημά του προς τον Briand, να περιληφθεί η Τουρκία στο σχέδιο του τελευταίου για την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία» (σ. 96). Και όχι μόνο αυτά. Ο Βενιζέλος, γράφει ο Καραμανλής, «Οραματιζόταν την πιθανότητα επίτευξης στο μέλλον μιας ελληνοτουρκικής συνομοσπονδίας. Γι’ αυτό το λόγο έμοιαζε να αποδέχεται μέχρι και την αμφιλεγόμενη θεωρία του Κεμάλ για την κοινή καταγωγή των δύο λαών. Και οι δυο ονειρεύονταν την ανάσταση του Βυζαντίου με την Κωνσταντινούπολη σαν πρωτεύουσα, δημιουργημένου όχι από την κατίσχυση του ενός έθνους πάνω στο άλλο, αλλά από τη βαθμιαία ειρηνική τους συγχώνευση» (σ. 96).

«Τέλος πρέπει να αναφερθούμε και στο πολιτικό θάρρος του Βενιζέλου. Οι πρόσφυγες ήταν μεταξύ των πλέον αφοσιωμένων οπαδών του. Γνώριζε ότι η πολιτική της ειρηνεύσεως με την Τουρκία θα τους ξένιζε. Ήταν πολύ νωρίς για να ξεχάσουν τον εφιάλτη της φυγής τους. (…) Γνώριζε ακόμη ποια ήταν η ορθή πολιτική για το λαό του και τις επόμενες γενεές. Ο Βενιζέλος δεν δίστασε∙ την έκανε πράξη, αν και ήξερε ότι στις ερχόμενες εκλογές θα πλήρωνε ακριβά την επιλογή του» (σ. 97)

Βεβαίως, στην διδακτορική του διατριβή ο σημερινός πρωθυπουργός δεν μας λέει που οδήγησε η «έμπνευση» αυτή του Βενιζέλου και αυτών που στην συνέχεια ακολούθησαν την πολιτική του. Δεν μας λέει ότι με την πολιτική αυτή η Τουρκία γίνεται όλο και περισσότερο δυνατή και επιθετική και η Ελλάς όλο και περισσότερο υποχωρεί και κινδυνεύει να οδηγηθεί στο σημείο να καταστεί επαρχία της Τουρκίας κατ’ εντολή και επιθυμία της σημερινής μεγάλης δυνάμεως, που αυτό ακριβώς επιδιώκει.

Ελληνοτουρκική «φιλία» μετά το 1974, Νέα Δημοκρατία, ΠΑΣΟΚ και η ταινία του Νίκου Κούνδουρου «1922»

Το πλέον χαρακτηριστικό δείγμα για τις προσπάθειες συγκάλυψης της Μικρασιατικής Γενοκτονίας από την κυβέρνηση της Ν.Δ.(1974-1981) υπήρξε η πορεία της ταινίας «1922» του Νίκου Κούνδουρου. Από την εποχή των γυρισμάτων (1977) η Χουριέτ είχε καταγγείλει την ταινία, υποστηρίζοντας ότι έτσι «υπονομεύονται» οι ελληνοτουρκικές συνομιλίες. Το ελληνικό υπουργείο Προεδρίας αρνήθηκε να δώσει άδεια προβολής στην ταινία, κάτι που ήταν απαραίτητο για να βγει στις αίθουσες. Επί πλέον, το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, το οποίο ήταν ιδιοκτήτης της ταινίας και είχε ως προϊστάμενη αρχή το υπουργείο Βιομηχανίας, δέσμευσε την ταινία στο εργαστήριο. Το υπουργείο Προεδρίας φοβούμενο την κατακραυγή δεν τόλμησε να απαγορεύσει την προβολή της ταινίας, η οποία παρέμενε δεσμευμένη στα συρτάρια του ΕΚΚ.

Μια κόπια της ταινίας στάλθηκε το 1982 στο Διεθνές Φεστιβάλ Βουδαπέστης. Μισή ώρα πριν από την προβολή της, κατέφθασε από το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών εντολή προς τον Έλληνα πρέσβη να εμποδίσει την προβολή της ταινίας. Ο Έλληνας πρέσβης ζήτησε με τη σειρά του από το ουγγρικό υπουργείο Εξωτερικών να εμποδίσει την προβολή της ταινίας. Πράγμα που έγινε!

Και η ιστορία της “ελληνοτουρκικής φιλίας” ή μάλλον οι προσπάθειες των εν Ελλάδι κυβερνήσεων, συνεχίζονται…

Posted in: